-
XI TGĦID? NIŻFNU?
Ħelwin dawn l-ewwel ġranet ta’ Jannar għax magħhom iġibu spirtu ta’ bidu ġdid. Jagħtuk l-impressjoni li tista’ taqleb paġna fuq il-passat tiegħek u tibda ħajja oħra. Jimlewk b’ċertu ambizzjoni sabiex tilħaq oriżżonti ġodda u tipprova affarijiet mhux tas-soltu. Iħeġġuk biex tagħmel proponiment wara l-ieħor, ħalli li fir-realtà ħafna minnhom ma jitwettqu qatt. Imma kemm hi sabiħa t-togħma bnina, għalkemm qasira, li kollox hu possibbli!
Maħkuma jiena wkoll minn das-seħer, dil-ġimgħa ddeċidejt li nidħol nittawwal ftit fid-dinja taż-żfin, partikolarment tat-tango. Żifna mimlija passjoni, mżewwqa b’senswalità provokanti u b’mużika li tpaxxilek is-sensi kollha. Ilni mitlufa wara daż-żfin minn dakinhar li rajt il-film Shall we dance? bil-protagonisti, Richard Gere u Jennifer Lopez, fejn f’xena minnhom, din il-koppja tiżfen tango tal-qtugħ in-nifs. Minn dakinhar ‘l hawn, min jaf kemm il-darba xxennaqt li niżfen żifna bħal dik imma s’issa qatt ma kont azzardajt inbill subgħajja f’dal-qasam. Għaldaqstant kont tassew sorpriża meta ntbaħt kemm kien faċli biex tagħmel dan.
Nathalie Mifsud, għalliema tat-tango, stednitni biex immur insegwi lezzjoni minnhom u naturalment ħtaft l-okkażżjoni. Kienet lejla xxoqq il-għadam u jiena u tiela’ t-taraġ
tas-sala, imgeżżwra sewwa ġo ġakketta ħoxna, tħassibt x’kont ser insib. Iżda ma kellix għalfejn ninkwieta għax hekk kif feġġejt fil-bieb, laqgħatni l-mużika eċċitanti tat-tango u dlonk sibt ruħi f’nofs numru ta’ individwi li kienu qed jitħarrġu f’dal-qasam.“Dawn huma grupp li għadhom kif bdew l-introductory course, filwaqt li oħrajn huma beginners,” spjegatli Nathalie. “Qed jitħarrġu fl-Argentine Tango bl-istil taż-żifna soċjali.
Jeżistu diversi stili ta’ tango. Fost dawn hemm it-tango li jinżifen waqt xi spettaklu u hemm ukoll dak magħruf bħala social dance jew aħjar milonga. Ġeneralment in-nies isiru jafu bit-tango għax jarawh waqt xi spettaklu. Il-movimenti ta’ dan l-istil huma kbar u elaborati u pjuttost esebizzjonali. Però l-għan prinċipali tiegħu huwa li jiġbed u jħajjar lin-nies għaż-żfin tat-tango soċjali.”
Filwaqt li komplejt insegwi dak li kienu qed jagħmlu l-koppji ta’ quddiemi, tlabtha telaborali aktar dwar dan.
“Is-sabiħ tat-tango soċjali huwa l-vantaġġ li inti tista’ tattendi għall-attivitajiet tal-milonga u tipparteċipa. Kull ġimgħa, aħna norganizzaw attività soċjali fejn wieħed jista’ jiġi jirrilassa, jieħu drink u jiżfen it-tango. Il-milonga ssir f’post pubbliku u allura jkun miftuħ ukoll għal dawk li jixtiequ jiġu jsegwu biss u jieħdu drink magħna.
Is-sistema tal-milonga tinvolvi illi jindaqqu tliet kanzunetti, li aħna nsejjħulhom tanda. Xi ħadd jiġi fuqek u jistaqsik biex tiżfen u jekk inti taċċetta, tista’ tiżfen dawn it-tliet kanzunetti miegħu. Hekk kif il-
mużika tieqaf, iż-żeffiena jirringrazzjaw lil xulxin u l-mara tittieħed lura bil-qiegħda u s-serata tkompli sejra hekk. Ovvjament, jekk koppja tkun trid tibqa’ tiżfen għall-bqija tal-ħin kollu flimkien, tista’ tagħmel dan ukoll. Imma normalment meta tibdel il-partners, din l-esperjenza tkun ħafna aktar interessanti.”Infatti l-koppji ta’ quddiemna nqatgħu minn xulxin hekk kif waqfet il-mużika u taħt id-direzzjoni ta’ Nathalie, kulħadd sab sieħeb jew sieħba oħra, filwaqt li ngħataw xi struzzjonijiet ġodda.
“Xorta oħra ta’ żfin tat-tango huwa dak li jinżifen fl-istil ballroom, fejn koppja titħarreġ f’rutina ta’ passi u għalhekk it-tnejn ikunu jafu preċiż l-ieħor x’ser jagħmel. Imma t-tango soċjali huwa għal kollox differenti għax huwa improvizzat u allura hemm dak l-element ta’ sorpriża li tagħmlu aktar eċċitanti.
Għalhekk tagħmel sens li tibdel il-partners għax kull individwu għandu l-krettività tiegħu u allura, kull darba li tiżfen ma’ xi ħaddieħor, anki jekk għall-istess kanzunetta, il-koppja toħloq movimenti partikolari, skont dak li jixtiequ jew iħossu huma f’dak il-mument. Meta tibqa’ tiżfen mal-istess persuna, wara ftit taż-żmien tidra tantiċipa dak li ser jagħtik fiż-żifna u għalhekk parti mill-faxxinu tat-tango jintilef.”
Dak li kienet qed tispjegali Nathalie kont qed narah iseħħ quddiemi. Irrealizzajt illi hekk kif il-koppji bdew jibdlu l-partner, uħud miż-żeffiena kienu qed jiżfnu ħafna aħjar, filwaqt li numru ieħor bdew imorru xi ftit lura. Mill-movimenti tal-passi u mill-espressjoni tal-wiċċ stajt nifhem li uħud kienu xi ftit mistħijin, oħrajn aktar avventurużi, oħrajn nebbiexa u numru ieħor aktar formali u serji.
“L-interpretazzjoni tal-mużika u tal-movimenti tat-tango jinbidlu skont il-koppja. Hemm diversi fatturi li jikkontribwixxu għal dan: il-binja fiżika ta’ dak li jkun, il-karattru u t-temperament tiegħu, il-kunfidenza fih innifsu u f’dak li kapaċi jagħmel, il-mod kif bih iżomm u jiggwida lill-partner tiegħu… Hekk kif jinbidel wieħed minn dawn l-elementi, jinbidlu wkoll il-possibilitajiet taż-żifna tiegħek u b’daqstant differenzi fost il-bnedmin, tista’ timmaġina xi flessibilità joffri dan iż-żfin.”
Hemm xi differenza bejn il-movimenti tar-raġel u dawk tal-mara?
“Fit-tango hemm dawk li jissejjħu leaders u dawk li huma followers, li normalment ikunu l-irġiel u n-nisa rispettivament, għalkemm mhux bilfors, għax ġieli jiżfnu żewġ nisa
flimkien ukoll. Il-leaders huma dawk li joħolqu ż-żifna u l-oħrajn iridu jirrispondu. Biex tifhem aħjar, tista’ tqabbel lil diż-żifna ma’ konverżazzjoni fejn wieħed jgħid ħaġa u l-oħra twieġbu lura. Minflok bil-kliem, fit-tango nitkellmu bil-movimenti u għalhekk jagħmel sabiħ li t-tnejn jikkumplimentaw lil xulxin. Jekk wieħed biss imexxi ż-żifna u l-oħra ssegwi mingħajr qatt ma tibdel ix-xeħta tal-movimenti, l-istil jiġi jixbaħ lill-konverżazzjoni fejn wieħed qed jitkellem u l-oħra tisma’ biss. Fl-istess ħin, ma tistax taqbad u titlaq tagħmel il-movimenti kif tixtieq għax trid tirrealizza li m’intix tiżfen waħdek. Trid taqra x’inhu jgħidlek il-partner tiegħek, tisma’ l-mużika u tirrispondi. Jiġu mumenti meta l-follower tinbex ftit u tieħu r-riedni f’idejha u allura l-leader irid ikun sensittiv biex jisma’ u jħoss dak li trid tgħidlu, ħalli b’hekk jirrispondi lura. Finalment, jekk toqgħod taħseb, il-movimenti tat-tango jixbħu ħafna lill-attitudnijiet normali tal-ħajja.”Imma kemm trid tkun ilek titħarreġ biex tkun tista’ tiżfen f’milonga?
“Inizzjalment it-triq tal-leaders hija iktar iebsa minn dik tal-followers għax dawn iridu jitħarrġu biex imexxu lill-partner fuq id-dance floor, jisimgħu l-mużika u joħolqu l-movimenti. Min-naħa l-oħra, il-followers jibdew billi jitħarrġu f’kif isewgu. Imbagħad, jekk jiddeċiedu li jkomplu fit-tango, jibda l-lat tekniku taż-żifna fejn iż-żeffiena jitgħallmu biex ma jibqgħux jiddependu totalment mill-partner imma jibdew jagħtu wkoll is-sehem tagħhom.
Follower normalment tieħu sitt xhur biex tkun kunfidenti biżżejjed, leader għandu bżonn ftit aktar. It-taħriġ jibda permezz ta’ introductory course ta’ madwar ħames ġimgħat b’lezzjoni waħda fil-ġimgħa ta’ siegħa u nofs, fejn dak li jkun ikollu l-opportunità li jduq x’joffri dan iż-żfin. Min jogħġbu jkompli, isir beginner u hemmhekk il-kors jieħu madwar sena. Mhiex żifna faċli imma lanqas impossibbli li titgħallimha. Barra minn hekk, il-ġmiel tat-tango huwa fil-flessibilità tiegħu peress li kapaċi jadatta ruħu skont dak li tixtieq u li kapaċi tagħmel il-persuna.
Biex tipparteċipa fil-milonga ma tridx tkun xi espert. Ovvjament jekk iż-żewġ żeffiena jkunu laħqu livell tajjeb, iż-żifna tkun aktar sabiħa u pjaċevoli. Imma jekk ikun hemm min għadu jibda u jsir xi żball, jidħku tnejn u jkomplu. Hemmhekk ħadd ma jgħaddi ż-żmien b’ħadd għax hekk jew hekk, kulħadd jibqa’ jitgħallem u ħadd ma jista’ jaħseb li laħaq xi quċċata. It-tango ma tieqaf qatt tesplorah għax hu vast ħafna. U huwa għalhekk li kull ċans li jkolli tarani sejra lejn l-Arġentina biex nieħu xi ftit tat-taħriġ jiena wkoll.”
Peress li m’inix midħla ta’ dal-qasam, kont immaġinajt li ser insib iż-żeffiena lebsin xi tip ta’ kostum partikolari imma ma kienx il-każ. Infatti kulħadd kien liebes skont dak li kien komdu bih. Uħud min-nisa kellhom żarbun bit-takkuna.
“Anki waqt il-milonga ż-żeffiena huma liberi li jilbsu dak li jixtiequ huma. Bosta drabi jkun ilbies smart imma komdu. Għan-nisa, l-għażla għaqlija ta’ żarbun adattat tagħmlilhom ħajjithom daqsxejn aktar
faċli. It-takkuna tgħin. Żarbun maħdum għat-tango jkollu takkuna magħmula apposta biex titfa’ l-korporatura tal-mara l-quddiem sabiex ikollha postura aktar sabiħa, apparti li jagħmilha aktar faċli biex il-partner ikun jista’ jmexxiha iżjed faċilment.”Biex tmur titħarreġ fit-tango, trid tieħu partner miegħek bilfors?
“M’hemmx għalfejn għax peress li n-natura nnifisha tat-tango hija li tibdel il-partners, kulħadd jista’ jiżfen ma’ min ikun qed jattendi għat-taħriġ.”
Hemm xi limitu ta’ età?
“Għalkemm fl-Arġentina t-tango jiġi mgħallem anki lill-istudenti tal-iskejjel, jiena nemmen illi għall-kultura tagħna din iż-żifna hija naqra adulta u allura nippreferi li n-nies li jattendu jkunu minn sittax il-sena ‘l fuq. Mill-bqija m’hemmx limiti.”
La titgħallem tiżfen it-tango, kemm jeżistu possibilitajiet fejn tista’ tipprattika?
“Apparti mill-attivitajiet tal-milonga, regolarment norganizza wkoll sezzjonijiet ta’ pratica fejn wieħed jista’ jiġi u jipprattika t-tango filwaqt li jiċċara xi diffikultajiet li jkollu. Barra minn hekk, it-teknika tat-tango soċjali tagħtik ukoll l-opportunità li jekk tkun f’xi pajjiż ieħor, tista’ faċilment tiżfen hemm ukoll maż-żeffiena li ssib fil-lokal għax kif għedna, il-movimenti huma improvizzati u b’hekk faċli ħafna li wieħed jikoordina mal-ieħor. Fl-Ewropa jsiru festivals tat-tango kważi f’kull weekend fejn nies minn kull naħa tad-dinja, jiltaqgħu flimkien biex jiżfnu. Ta’ min isemmi li diż-żifna issa qed tissaħħaħ anki f’numru ta’ pajjiżi Għarab bħal f’Dubai, fil-Lebanon u fil-Ġordan.”
Kelli kurżità jekk isirux xi kompetizzjonijiet tat-tango imma Nathalie weġbitni fil-pront…
“Mhux fl-ispirtu tat-tango li tikkompeti u li tiġi ġġudikat! Jeżistu l-mondjali tat-tango imma kompetizzjonijiet regolari mhux fl-istil tagħna. L-iskop tagħna mhux li nitilgħu fuq palk u nikkompetu. Infatti l-
għan prinċipali tagħna huwa ferm aktar sempliċi minn hekk: essenzjalment il-mira tagħna hija li nagħtu żifna tajba lill-partner tagħna u li nirċievu żifna sabiħa lura. Sempliċiment li ngħaddu dawk it-tlett minuti, għaxra, b’mod rilassanti u pjaċevoli.”Kemm teżisti varjetà fil-mużika tat-tango?
“It-tango hija żifna antika u mimlija storja. Jeżistu eluf ta’ kanzunetti maħduma għat-tango, b’uħud minnhom imorru lura saħansitra qabel is-snin tletin. Tajjeb li nsemmu illi anki f’pajjiżna, l-interess fit-tango jmur lura għal ħafna snin. Fil-fatt dan l-aħħar Andrew Alamango ħareġ double cd bi ktieb magħha taħt l-isem Malta’s Lost Voices u fiha hemm inkluż tango antik miktub bil-lirika Maltija.”
Kemm hu popolari t-tango f’pajjiżna?
“Qed jaqbad mhux ħażin issa. Fil-fatt fi ftit snin, bdejna mix-xejn u llum biss biss għandna aktar minn 4300 membru fil-facebook page tagħna. Il-korsijiet ġodda jiftħu regolarment u ġeneralment ikun hemm attendenza tajba. Tant hu hekk li x-xahar li għadda ftaħna l-korsijiet ukoll f’Għawdex fiċ-Circolo Gozitano.”
Tajt l-aħħar daqqa t’għajn lejn iż-żeffiena illi effettivament kienu diġà għamlu avvanz impressjonanti minn kif rajthom jibdew, għal siegħa u nofs wara. Kulħadd deher li kien
qed jieħu gost ferm u xi wħud bdew jittantaw jippruvaw xi passi nara iktar ikkumplikati. Wasalt id-dar b’leblieba kbira biex niżfen u hekk kif sibt ruħi waħdi, ma flaħtx ma nidħolx waħda fuq Youtube ħalli nara’ għal darb’oħra lil Lopez u l-Gere jiżfnu flimkien. Il-mużika senswali tat-tango mliet il-kamra b’dak iċ-ċertu seħer uniku u baxxejt id-dawl biex noħloq ftit atmosfera… Xi tgħid? Niżfnu?(Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-2 ta’ Jannar 2011)
