2015 June | Fiona Vella

Archive for June, 2015

L-età ġusta biex isir is-sess

Jafu li qed jiksru l-liġi?

Probabbilment uħud minnkhom jiggustaw jaraw ritratti bħal dawn ta’ żgħażagħ jiskopru l-ewwel imħabba tagħhom. Kuntrarjament, ċerti ġenituri, speċjalment dawk ta’ tfajliet żgħar, jafu jitmeżmżu b’immaġni bħal dawn għax ma jridux jaraw lil uliedhom f’età daqstant żagħżugħa, diġà f’relazzjoni intima. Min-naħa l-oħra, iż-żgħażagħ infushom, fosthom dawk ta’ taħt it-18 il-sena, aktarx se jqisu esperjenzi bħal dawn bħala affaxxinanti u mixtieqa. Iżda minn dawn kollha li semmejt hawn fuq, kemm minnhom huma konxji li dawn iż-żgħażagħ li qed ikunu intimi bejniethom f’età ta’ inqas minn 18 il-sena, qegħdin fil-fatt jiksru l-liġi ta’ Malta?

Propost tibdil fil-liġi relatat mal-attività sesswali taż-żgħażagħ

Dan l-aħħar Dr Etienne Grech li huwa Membru Parlamentari, Ċermen tal-Kumitat Parlamentari tas-Saħħa u tabib tal-familja, ħareġ bil-proposta li għandha tiġi kkunsidrata d-dekriminilizazzjoni tal-attività sesswali bejn il-minuri fl-età bejn it-13 u l-15 il-sena. Dan meta bħalissa għaddejjha wkoll diskussjoni jekk l-Età tal-Kunsens Sesswali għandiex titnaqqas minn 18 għal 16 il-sena.

“Nistqarr li għall-ewwel, suġġeriment bħal dan, jaf jaħsad lil ħafna minħabba li se jkun hemm min jaħseb li se niftħu l-bieb għall-libertinaġġ sesswali,” spjegali Dr Grech. “Imma ninsab ċert li meta wieħed jixtarr ir-raġunijiet wara proposta bħal din, ikun jista’ jifhem u japprezza aktar il-bażi wara dan l-argument.”

“Minn studji li qegħdin isiru, qegħdin naraw biċ-ċar illi mill-età ta’ 14 il-sena, numru konsiderevoli ta’ żgħażagħ qegħdin ikollhom relazzjonijiet sesswali kemm bejniethom u kif ukoll ma’ individwi ta’ età akbar. Fl-istess ħin qegħdin nirrealizzaw ukoll, illi ħafna minn dawn lanqas biss għandhom l-iċken idea li b’dan l-aġir tagħhom huma jkunu qed jiksru l-liġi; hekk kif il-liġi tagħna ma tagħtix kunsens lil dawk ta’ anqas minn 18 il-sena li jkollhom atti sesswali. Jintebħu b’dan biss jekk xi ħadd mill-ġenituri jippreżenta xi kwerela u minn hemm jibda l-inkwiet.”

Hija kontra l-liġi li tabib jeżamina individwu taħt it-18 il-sena mingħajr il-preżenza ta’ adult

Iżda b’tagħrif bħal dan u minħabba li hu tabib tal-familja, Dr Grech huwa konxju li din il-kwistjoni għandha riperkussjonijiet oħra.

“Hija wkoll kontra l-liġi li tabib jeżamina jew jagħti trattament lil individwi li għadhom m’għalqux it-18 il-sena, jekk ma jkunux akkumpanjati mill-ġenituri tagħhom jew minn xi adult responsabbli minnhom,” fehemni Dr Grech.

“Għaldaqstant, jekk tiġi tfajla ta’ taħt it-18 il-sena weħidha għandi u tistaqsini biex ninfurmaha dwar il-kontraċettivi jew biex nagħtiha r-riċetta ħalli tixtri kontraċettiv, jiena mistenni li nirrifjuta li ngħinha. Jekk le, inkun qed nikser il-liġi. Issa immaġina din is-sitwazzjoni fejn tfajla qed tgħidlek biċ-ċar li għandha l-intenzjoni li jkollha att sesswali u qed titlob biex tieħu prekawzjoni u inti trid tgħalqilha l-bieb f’wiċċha. Taħseb li billi inti ma tipprovdihiex b’kontraċettiv, lil din se twaqqafha milli tmur tagħmel li għandha tagħmel, jekk hemm bżonn anki mingħajr il-protezzjoni li xtaqet?”

Żgħażagħ li jiddarsu mill-preżenza tal-ġenituri

“Għalkemm individwi ta’ din l-età jkunu lesti li jersqu għand tabib tal-fiduċja tagħhom biex jistaqsu għal pariri bħal dawn, uħud mill-istess żgħażagħ mhu se jitkellmu qatt dwar dan is-suġġett fil-preżenza ta’ xi ħadd mill-ġenituri tagħhom. U b’hekk is-sitwazzjoni kif inhi, qed titfagħhom f’riskju ta’ mard sesswali, tqala mhux mixtieqa u problemi oħra.”

Fil-fatt, waqt punti relatati li tqajjmu mill-Kunsill Nazzjonali Żgħażagħ intqal illi jekk titnaqqas l-età tal-kunsens sesswali u b’hekk dawn it-tip ta’ relazzjonijiet ma jibqgħux jitqiesu bħala illeċiti, probabbilment aktar żgħażagħ ser ikunu lesti li jfittxu informazzjoni adegwata mingħand nies professjonali. Madanakollu, huma saħqu wkoll illi tibdil bħal dan jista’ jpoġġi f’riskju akbar lil nies vulnerabbli, u li għalhekk il-leġiżlazzjoni tal-protezzjoni tat-tfal għandha tkompli tiġi nfurzata. Barra minn hekk, huma għafsu fuq il-bżonn ta’ aktar edukazzjoni dwar dawn it-temi sabiex iż-żgħażagħ ikunu kapaċi jsiru aktar assertivi ħalli jirriffjutaw azzjonijiet mhux mixtieqa.

Malta fost il-ftit pajjiżi bl-ogħla età tal-kunsens sesswali fl-Ewropa

Dwar dan is-suġġett, Dr Joanne Cassar, lekċerer fil-qasam tal-Istudji taż-Żgħażagħ u l-Kommunità, ippreżentat xi punti sinifikanti minn servej nazzjonali li sar fl-2012 mill-Ministeru tas-Saħħa bl-isem ‘Tagħrif Sesswali, Attitudnijiet u Kondotti’. Fost ir-riżultati ta’ dan l-istħarriġ ġie indikat illi 41% taż-żgħażagħ Maltin ta’ età bejn 16 u 18 il-sena diġà kellhom relazzjoni sesswali. Fost ir-raġunijiet prinċipali l-għala sar l-ewwel att sesswali, iż-żgħażagħ irrispondew hekk: 47.5% għax kienu jħobbu s-sieħeb/sieħba tagħhom; 44.7% għax dak kien il-pass naturali li kien imiss fir-relazzjoni tagħhom; u 25.4% għax ħassew li kellhom l-età ġusta biex ikollhom din l-esperjenza. Minn dawn 41.6% użaw il-kondom waqt l-ewwel relazzjoni sesswali tagħhom, mentri l-oħrajn ma ħadu l-ebda prekawzjoni. Fost dawn iż-żgħażagħ li kellhom relazzjoni sesswali, 82.5% qablu li jeħtieġ li tkun tħobb lis-sieħeb/sieħba tiegħek biex tagħmel dan l-att. Intant, din ir-riċerka uriet ukoll illi fost il-pajjiżi Ewropej, Malta, it-Turkija u l-Vatikan kellhom l-ogħla età, dik ta’ 18 il-sena, f’dak li hu kunsens sesswali. Biex insemmi xi pajjiżi oħra: fi Spanja, din l-età tinżel għal 13; fil-Ġermanja, 14; fl-Iżvezja 15; fl-Iżvizzera, 16; u fl-Irlanda, 17.

Ma tistax titfa’ liż-żgħażagħ kollha f’keffa waħda

Cassar qalet illi meta l-attività sesswali titqies bħala xi ħaġa tajba miż-żgħażagħ ta’ 16 il-sena, dan l-aġir jista’ jiġi kkunsidrat bħala parti mill-iżvilupp tagħhom bħala individwi. L-esplorazzjoni tagħhom fil-qasam tas-sesswalità tgħinhom jistabilixxu sens akbar ta’ identità hekk kif huma jkunu qed jesperjenzaw is-sodisfazzjon tal-intimità sesswali u ta’ relazzjonijiet interpersonali. Skont din il-perspettiva, stqarret Cassar, mhux addattat li wieħed jikkriminalizza lil dawn iż-żgħażagħ minħabba l-atteġġjament sesswali tagħhom. Iżda min-naħa l-oħra, hija semmiet li wieħed ma jistax jitfa’ ż-żgħażagħ kollha f’keffa waħda peress li mbagħad issib ukoll individwi tal-istess età li għalihom esperjenza ta’ relazzjoni sesswali lanqas biss joħolmu li jgħixuha għalissa, għax mhumiex lesti għaliha u għax pjuttost hi xi ħaġa li tbeżżagħhom.

Jeħtieġ tissaħħaħ l-edukazzjoni dwar is-sesswalità u s-saħħa riproduttiva

Anki l-psikoterapista Amanda Grech taqbel li għandu jinħoloq bilanċ bejn li nsegwu lil dawn iż-żgħażagħ imma li fl-istess ħin, inħallulhom l-ispazju fejn jikbru. Hija spjegat kif skont ċerti studji li saru jidher illi jeżistu numru ta’ fatturi li jistgħu jbassru l-possibilità li xi żgħażagħ jistgħu jidħlu għal relazzjoni sesswali kmieni ħafna fil-ħajja. Fost dawn hemm dawk li jgħixu ma’ ġenitur wieħed, dawk li għandhom ġenituri b’attitudni sesswali permessiva, u dawk li kienu vittmi ta’ esperjenzi trawmatiċi waqt it-tfulija tagħhom, partikolarment f’każ ta’ abbuż sesswali. Għaldaqstant, hija tirrakkommanda illi għandha tissaħħaħ aktar l-edukazzjoni dwar is-sesswalità u s-saħħa riproduttiva, u li din għandha tiffoka partikolarment fuq it-tip ta’ familji li semmiet fuq. Barra minn hekk, jgħin ukoll jekk tingħata iżjed għajnuna relatata mat-tagħlim tal-kapaċitajiet ġenitorjali ħalli b’hekk ikun hemm aktar ġenituri mgħarrfa dwar dan il-qasam.

Tista’ tiżżewweġ ta’ 16 imma twettaq is-sess ta’ 18

Dun Joseph Mizzi, id-Direttur ta’ Kana, irrimarka wkoll dwar id-diskrepanza li teżisti bħalissa fejn wieħed jista’ jiżżewweġ fl-età ta’ 16 il-sena, jekk ikollu l-permess tal-ġenituri tiegħu, imma fl-istess ħin imbagħad teżisti liġi oħra li tgħid li l-età tal-kunsens sesswali hija dik ta’ 18 il-sena. U din ir-realtà toħloq inkonsistenza u konfużjoni.

Min-naħa l-oħra, huwa tkellem ukoll dwar il-preokkupazzjoni li jekk titbaxxa l-età tal-kunsens sesswali, dan jista’ jinċentiva u jħajjar aktar attività sesswali barra miż-żwieġ. Għaldaqstant huwa saħaq illi f’każ li titbaxxa din l-età, l-istat, il-Knisja, l-NGOs, u l-korpi kollha konċernati m’għandhom qatt jieqfu mill-kampanja soda u intensiva ta’ edukazzjoni u formazzjoni tal-karattru tat-tfal, l-adoloxxenti u ż-żgħażagħ tagħna. Fl-opinjoni ta’ Mizzi, is-suġġett tal-Personal, Social and Careers Development (PSCD) li qed jiġi mgħallem fl-iskejjel tagħna, qed imiss wisq ħafif ħafif mat-tema tas-sesswalità u b’hekk jiddubita kemm huwa effettiv.

Ma jemminx li s-soluzzjoni tinsab fit-tnaqqis tal-età tal-kunsens

Min-naħa tiegħu, George Buttigieg, Konsulent fl-Ostretiċija u Ġinekologu, jelenka dawn l-erbgħa argumenti favur li l-età tal-kunsens sesswali titniżżel għal 16 il-sena:
1. li Malta tiġi uniformi mal-parti l-kbira tal-Ewropa;
2. li din il-bidla tirrifletti l-aġir sesswali taż-żgħażagħ Maltin fil-preżent;
3. l-eliminazzjoni jew tnaqqis ta’ każijiet li jitressqu quddiem il-qrati taħt l-Att 203 (sitwazzjonijiet li umanament ma jagħmlux sens iżda li jistgħu jitressqu la l-liġi hi kif inhi); u
4. il-faċilità tal-kura medika assoċċjata ma’ problemi sesswali fiż-żgħażagħ taħt it-18 il-sena li ma jersqux liberament għal din il-kura.Madanakollu, Buttigieg ma jemminx li s-soluzzjoni tinsab fit-tnaqqis tal-età tal-kunsens imma li jingħata għarfien u saħħa lill-prinċipju tal-age banding li jgħaqqad ir-rispett tan-natura umana fis-seklu 21 flimkien mal-ħarsien tal-vulnerabbilità sesswali taż-żgħażagħ tagħna.
L-ebda liġi mhu se twaqqaf liż-żgħażagħ milli jwettqu s-sess

Fil-fehma tiegħu, bosta żgħażagħ m’humiex konxji minn dak li tgħid il-liġi. Iżda anki jekk ikunu jafu, ma jaħsibx li dawn se jagħtu każ jew li se jibżgħu mill-liġi. Lanqas ma jaħseb li jekk tinżel l-età tal-kunsens sesswali għal 16 il-sena, se tiżdied aktar it-tqala fost iż-żgħażagħ għax fir-realtà, jidhirlu li qegħdin f’dinja fejn kulħadd jagħmel dak li jfettillu bla ma joqgħod jagħti każ x’jgħidu t-tobba jew il-politikanti.Personalment, fir-realtà li qed ngħixu fiha, l-aktar ħaġa neċessarja b’mod immedjat hija li niffaċilitaw l-aċċess għall-għajnuna medika għaż-żagħżagħ ta’ 16 il-sena billi nħalluhom fil-libertà li jmorru għand tabib għall-kontraċezzjoni, pariri relatati u kura ta’ mard li jista’ jirriżulta mill-attività sesswali.

Il-professjoni medika qiegħda tiġi mxekkla mill-liġi

Ċertament, dan l-aħħar argument tqajjem ukoll mill-Kunsill Mediku ta’ Malta minħabba li bħalissa, il-professjoni medika qiegħda tiġi mxekkla mill-liġi milli tgħin lil dawn iż-żgħażagħ f’dak li għandu x’jaqsam mas-saħħa sesswali, peress li kif diġà semmejt qabel, mhux permess li tabib jara żagħżagħ taħt it-18 il-sena mingħajr il-preżenza ta’ adult. B’hekk, kemm is-saħħa sesswali taż-żgħażagħ u kif ukoll il-kommunità nnifisha qegħdin ikunu f’riskju, anki għax individwi li jkollhom xi problemi ta’ mard jew infezzjonijiet relatati mas-sess, ma jistgħux jersqu għand tabib u b’hekk tinħoloq ħafna tbatija inutli u tixrid ta’ dan il-mard mhux ikkurat.Wasal iż-żmien li naffaċċjaw ir-realtàBħala ġenituri taż-żgħażagħ tagħna, huwa ideali li nibqgħu noħolmu li wliedna se jistennew l-età ġusta sabiex ikollhom l-ewwel esperjenza ta’ relazzjoni sesswali. Madanakollu, ir-riċerka li qed issir qiegħda turi realtà differenti fejn numru konsiderevoli taż-żgħażagħ ta’ llum qegħdin jiddeċiedu li jwettqu dan l-att, akkost il-konsegwenzi kollha li jista’ jkun hemm, bħall-mard u tqala mhux mixtieqa. B’hekk, naħseb li ta’ min li wieħed jirrifletti kemmxejn dwar l-argumenti li saru hawn fuq mill-esperti konċernati.

Share on Facebook

2015.06.28 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
Mad-daqq tal-banda

Sa mill-ibgħad snin tal-eżistenza tiegħu, il-bniedem kien affaxxinat bil-kapaċità tiegħu li joħloq ħoss, liema abbiltà eventwalment evolviet fil-mużika. Maż-żmien, ġew żviluppati konsiderevolment anki l-istrumenti mużikali, sakemm illum, teżisti għażla vasta ta’ tipi differenti.

Firxa minn dawn l-istrumenti varji huma użati mill-baned tagħna li llum saru jiffurmaw parti mill-wirt kulturali tagħna. Infatti, ir-ritratti tal-bandisti Maltin saru sinomini mal-esebizzjonijiet fotografiċi li jkunu relatati mat-tradizzjonijiet u l-kultura lokali.

Hekk kif issa beda l-istaġun tal-festi, tħajjart nesplora kemmxejn id-dinja tal-banda u tal-bandisti. Kif stennejt, ħarġu dettalji u rakkonti tassew interessanti.

Il-festa tar-raħal isservi bħala xrara

Il-folla numeruża kienet qed tifraħ u ċċapċap hekk kif l-istatwa tal-patruna tfaċċat glorjuża fil-bieb tal-parroċċa taż-Żejtun. Għadd ta’ bnadar kbar u kkuluriti kienu qed iżejjnu l-bjut tad-djar u tal-każini tal-madwar, iperpru sbieħ fis-sema kaħlana. It-tiżjin tat-triqat kompla jgħani din l-atmosfera ferriħija tal-festa li kienet qed tiġi ċċelebbrata. Iżda bla dubju, dan l-ambjent allegru kien jonqoslu ħafna mill-briju li kieku ma kienx għall-mużika sabiħa tal-banda.

Kien waqt mument distint bħal dan, lura f’Novembru tal-1973, meta Alexander Vella u ħuħ Raymond, flimkien ma’ grupp ta’ ħbieb oħra, iddeċidew li jibdew jagħmlu parti minn dan l-ispettaklu billi jingħaqdu maż-Żejtun Band Club. Alexander, li kellu 15 il-sena dak iż-żmien, jiftakar li missieru ħa gost ferm b’din l-aħbar, l-aktar minħabba li hu stess kien ilu membru f’din is-soċjetà għal bosta snin. Madanakollu, huwa ma naqasx milli jwissi lil uliedu li jekk tassew riedu jirnexxu f’dan il-qasam, huma kellhom jibdew mill-ewwel jieħdu l-affarijiet bis-serjetà u jintefgħu jistudjaw.

Opportunità għal min xtaq jitgħallem idoqq

Ma kienx diffiċli biex tiġi aċċettat bħala membru fiż-Żejtun Band Club peress li l-għan prinċipali ta’ din is-Soċjetà li twaqqfet fl-1933, minn dejjem kien li jagħti l-opportunità lil kull min xtaq jitgħallem idoqq xi strument tal-banda. Infatti, l-istudenti kienu jiġu mgħallma bla ħlas minn għalliema u maestros professjonali, u hekk kif kienu jaqbżu l-aspett teoretiku, is-Soċjetà kienet saħansitra tislifhom strument sabiex idoqqu bih. B’dan il-mod, is-Soċjetà kienet tispera li l-quddiem għad tħajjar lil dawn l-individwi biex jingħaqdu magħha bħala mużiċisti tal-banda, ħalli b’hekk din tkompli ssaħħaħ ir-reputazzjoni tagħha b’membri validi.

Ridt tkun tassew determinat biex tibqa’

Ċertament, sa mill-ewwel lezzjoni, Vella ntebaħ li din ma kienetx se tkun biċċa xogħol faċli.

“Ridt tkun tassew determinat li tingħaqad mal-banda biex tibqa’ għaddej bl-istudju, l-aktar għaliex qabel jagħtuk l-istrument li mingħalik kont se tibda ddoqq, kien jeħtieġlek titgħallem bl-amment in-noti tal-mużika,” stqarr Vella.

“Qatt qabel ma kont tgħallimt il-mużika u għalkemm kieku ried, missieri seta’ jħarriġni, huwa rriffjuta li jagħmel dan. Minflok insista li noqgħod attent waqt il-lezzjoni u li nisma’ sew x’kellu jgħidli l-għalliem. Niftakar li darbtejn biss azzardajt nistaqsih xi ħaġa wara li ma fhimtx x’għamilna fil-lezzjoni imma fiż-żewġ okkażżjonijiet, huwa ċanfarni u wissieni biex ma naħlix il-ħin tal-għalliem tiegħi. Wara dakinhar, qatt ma ppruvajt nistaqsih xi ħaġa oħra u kont nara li nifhem sew dak li jsir fil-klassi.”

Il-bużillis kien li din l-attitudni ddixxiplinata kienet teżisti anki fil-klassi

“L-għalliem tagħna, Edgar Lowell, kien maestro mill-aqwa imma kien bniedem tassew strett. Kien jippretendi li l-istudenti jattendu regolarment għall-lezzjonijiet u li jsegwuhom b’attenzjoni kbira. Ma ninsa qatt meta fl-ewwel lezzjoni, hu fetaħ idejh beraħ quddiemna u hekk kif beda jipponta lejn subgħajh, qalilna li Alla kien tana ħames swaba’ b’erbgħa spazji bejniethom sabiex niftakru dejjem li kien hemm disgħa noti mużikali bażiċi.”

Ridt tuża l-istint

“Minn dakinhar konna mistennija naħdmu iebes u nimxu ‘l quddiem mingħajr ma jkollna għalfejn nistaqsu wisq għall-għajnuna. Kellna nidraw nużaw l-istint tagħna u widnejna biex nifhmu l-ħsejjes u r-ritmi mużikali korretti. Żball wieħed waqt il-lezzjoni kien ikun biżżejjed biex l-għalliem jaqbdek u jibgħatek id-dar bla kliem u bla sliem ħalli tmur tistudja mill-ġdid id-dar. Dak iż-żmien, it-tifħir ma kienx jeżisti u kont tirrealizza biss li kont sejjer tajjeb meta l-għalliem kien jagħtik titgħallem in-noti li jmiss. Dak kollox!”

Wara erbgħa snin taħriġ, Vella beda jdoqq maż-Żejtun Band Club u ma damx ma beda jservi wkoll ma’ baned oħra. Illum, fl-età ta’ 53 sena, huwa għandu esperjenza ta’ 37 sena ma’ din il-banda u kapaċi jdoqq diversi strumenti. Bi gratitudni lejn din is-Soċjetà li tagħtu tant, fl-2012 hu flimkien ma’ martu Jane, rregalaw sett ta’ bandalori tal-bellus meħjutin bir-rakkmu tad-deheb, bħala tifkira tal-involviment tiegħu magħha, waqt iċ-ċelebrazzjoni tat-80 anniversarju mit-twaqqif tagħha.

Bidla fil-kultura

Maż-żmien dan l-atteġġjament inbidel kompletament, hekk kif stajt nifhem meta tkellimt ma’ Isaac Scicluna; tifel ta’ 11 il-sena li hu l-iżgħar bandist ta’ din is-soċjetà.

Fatt kurjuż huwa li Scicluna tħajjar jissieħeb maż-Żejtun Band Club eżatt bl-istess mod kif ġralu Vella; jiġifieri, waqt il-festa ta’ Santa Katarina tal-2011. Bħal Vella, hu wkoll kellu xi membri tal-familja li kienu jdoqqu, fosthom lil missieru, lil nannuħ u lil bużnannuħ li kollha kienu bandisti ferventi. L-istess bħal sieħbu akbar minnu, Scicluna ħassu pjuttost konfuż meta fl-età ta’ 8 snin daħal għall-ewwel darba biex jitgħallem ma’ din is-Soċjetà u sab ruħu affaċċjat bin-noti tat-teorija flok bl-istrument li xtaq!

Iżda t-tixbiħ ma’ Vella s’hawn jieqaf peress li bil-bidla fil-kultura, li fil-preżent aktar tikkunsidra li tgħin milli li żżomm dixxiplina iebsa, huwa jsib għajnuna kbira kemm mill-ġenituri tiegħu u kif ukoll mill-għalliem meta jkollu bżonn l-assistenza tagħhom.

“Fl-ewwel lezzjoni ntroduċewni man-noti tal-mużika,” qalli Scicluna. “Ftit ftit bdejt nitgħallem isimhom, it-tip u l-valur tagħhom. Imbagħad ngħatajt sett noti mużikali u ġejt mitlub nikkupjahom u nistudjahom. Missieri għeni nsib it-triq sakemm ġejt fuq saqajja u stajt inkompli naħdem waħdi. Fir-realtà, anki jekk issib tant sapport, jiddependi ħafna mill-ambizzjoni tiegħek sabiex tirnexxi għax aktar ma jgħaddi ż-żmien, il-lezzjonijiet kull ma jmur jitqalu. Meta tkun għadek student l-iskola, jeħtieġlek ukoll titgħallem tqassam ħinek sewwa ħalli tlaħħaq mal-istudju tal-iskola u xorta ssib ħin x’tiddedika għall-banda.”

“Peress li jiena xellugi, kelli nderri lili nnifsi biex nitgħallem inżomm ir-ritmu b’saqajja l-leminija u ngħodd in-noti b’idejja l-leminija sabiex inkompli mal-bqija tal-grupp. Wara xi żmien nistudja, intlabt ukoll nibda nkanta n-noti ħalli b’hekk widnejja jintunaw ruħhom għall-mużika bi preparazzjoni għall-istrument li kont se ndoqq.”

Filwaqt li Vella dam aktar minn tliet snin jistudja t-teorija, Scicluna kien meqjus pront biex jitgħallem l-istrument f’nofs dak il-perjodu. Min-naħa l-oħra, mentri Vella ġie rrakkommandat idoqq is-saksafon peress li kien twil imma minflok għażel il-klarinett bħal dak li kien idoqq missieru, Scicluna li xtaq idoqq is-saksafon, kellu joqgħod għall-klarin peress li subgħajh għadhom wisq qosra għall-istrument l-ieħor.

L-iżgħar bandist

Sadanittant, is-sena 2013 kienet waħda sinifikanti ferm għal Scicluna u l-familja tiegħu, meta hu ġie ntrodott bħala l-iżgħar bandist taż-Żejtun Band Club. Fatt interessanti huwa illi din iċ-ċelebrazzjoni kienet pjuttost insolita peress li s-soltu, bandist ġdid jiddaħħal fil-banda biss waqt iċ-ċelebrazzjonijiet tal-Ġimgħa l-Kbira. Iżda, minħabba l-mewt għall-għarrieda tal-arċipriet taż-Żejtun, Dun Eric Overend, bosta mill-attivitajiet kellhom jiġu posposti u b’hekk Scicluna ngħata l-opportunità li jdoqq għall-ewwel darba waqt il-Programm Mużikali Annwali tal-2013.

Nibqa’ ndoqq sal-aħħar

Illum, kemm Vella u Scicluna, huma ħerqana biex ikomplu jagħtu s-servizz tagħhom f’din il-banda u għalkemm hemm baħar jaqsam bejn l-età ta’ dawn iż-żewġ individwi, it-tnejn sostnew li xtaqu jkomplu jdoqqu sakemm Alla jibqa’ jagħtihom is-saħħa. Għalissa, Scicluna daqq biss maż-Żejtun Band Club iżda xorta waħda, hu diġà kellu ċ-ċans jieħu sehem f’funzjonijiet importanti bħal meta l-banda daqqet fil-funeral tal-eks-ministru, Wistin Abela.

Ir-rwol tal-banda

“Ir-rwol tal-banda hu li tferraħ in-nies bil-mużika tagħha,” qalli Vella. “Madanakollu, bħal f’kollox, anki din għandha l-lati diffiċli tagħha. Ngħidu aħna, għalkemm jiena nħobb nisma’ ħafna l-marċi funebri illi l-banda tagħna ddoqq waqt l-attivitajiet tal-Ġimgħa l-Kbira, meta nsib ruħi qiegħed nakkumpanja funeral bid-daqq tiegħi, inħossni emozzjonat. Minn dejjem kont hekk, imma din is-sensazzjoni kompliet tiżdied wara li kelli ndoqq waqt il-funeral ta’ missieri u hemm ħassejt l-uġiegħ u n-niket li kapaċi jiġi espress permezz tal-istrumenti differenti. Dakinhar, deherli li l-ħoss tagħhom kien jixbaħ il-bikja tas-soċjetà li kienet għadha kif tilfet lil wieħed mill-membri tagħha.”

Anki t-tfajjel Scicluna qabel ma dan.

“Jien ukoll inħossni daqsxejn skomdu meta jkolli ndoqq waqt funeral. Imma fl-istess ħin, jien konxju li bil-mużika tiegħi nkun qed nuri rispett lil dak l-individwu li jkun ħalliena. Xorta waħda nħares dejjem il-quddiem biex jiġi ż-żmien tal-festi meta nkunu nistgħu nferrħu n-nies bid-daqq tal-istrumenti tagħna.”

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fis-sensiela MINN RITRATT (14 il-Parti) fit-Torċa tal-21 ta’ Ġunju 2015)

Share on Facebook

2015.06.21 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
Unlocking the Great Wall’s stories

‘He who has not climbed the Great Wall is not a true man’ declares a Chinese saying.

After being confronted by the challenging steps of this legenday wall, I must admit that I understand fully the meaning behind this expression.

Constructing the Great Wall of China

The Great Wall consists of a massive series of fortifications which extend over five thousand kilometres from east to west in north China. Since it outstretches over a number of provinces, one can visit its diverse sections from various locations. Its construction took around two thousand years and it involved the input of several dynasties which were ruling the country during different period.

Since for many years, various Chinese states were at war against each other, by the 7th century BC, the locals had already mastered an excellent skill in the building of protective walls with which to defend their villages. It was from this period that construction of the Great Wall commenced.

In 221 BC, Qin Shi Huang succeeded to win over all his opponents. He unified China for the first time, established the Qin Dynasty, and became the first Emperor. To impose a centralization of authority, he ordered the destruction of various defensive walls which had been built around the country by different feudal lords. Instead, he constructed new walls which connected a number of fortifications that were situated in the northern side of his empire. These were intended to shield his people and his country from the opponent nomadic tribe Xiongnu which resided in this area (today known as Mongolia).

It was no easy feat to construct these walls in the chosen locations which winded throughout valleys or climbed across mountains. At the time, no machinery was available to facilitate this grueling work. Yet, the Chinese managed to erect these walls by utilizing the material that was available in each particular zone and by working according to the contours of the terrain.

No one knows how many people worked or died during the construction of this wall. Many insist that the total number could easily reach millions. Certainly, their effort led to the creation of a unique masterpiece which today is regarded as one of the seven wonders of the ancient world. In 1987, the Great Wall of China became also part of the UNESCO World Heritage List.

A popular legend

This wall is imbued with many narratives and legends. Yet the most popular is surely that of Meng Jiang Nü; a young woman who is believed to have lived during the 3rd century BC, in the Qin Dynasty.

Her story recounts that one day, Fan Qi Liang, a young man who had been engaged to work on the Great Wall, succeeded to escape from this strenuous job. He ran with all his might along the way until at one point, he was so exhausted that he stopped to hide in the garden of Meng’s father.

The two fell in love immediately as soon as their eyes met, and some time after, they got married. Yet unfortunately, their happinness did not last long as the man was located by soldiers and he was taken back to work on the wall.

The woman waited and waited for her husband’s return. But when winter was close and he still did not come back, she sewed some warm clothes for him in order to protect him from the cold. She went in search of him at his work place but after she looked out for him wherever she could and inquired about him, she was finally informed that her husband had died and that he had been buried within the wall itself.

This tragic news shattered the woman’s spirit and she was so griefed that she spent a whole day and a whole night weeping beneath the wall. Her desperation ran so deep that suddenly, the wall in front of her crumbled and a number of corpses slid out of it.

Shocked at this gruesome scene, Meng Jiang Nü cut her finger and she allowed her blood to trickle on the corpses. At one point, she noticed that all her blood ran to a particular corpse and it was then that she recognized her husband’s body. She gathered him lovingly and gave him a decent burial. Then, she walked to a river and ended her life within.

Juyongguan Pass – Beijing

I had read and heard so much about the greatness of this wall that when I arrived at one of its sections in Beijing, known as Juyongguan Pass, I simply stood in silence and in awe.

My eyes ran afar, up into the sky where a thick fog was hiding the highest part that was visible from the ground. Located at around fifty kilometres away from Beijing, this part of the wall is about 4000 metre long and is situated amongst the mountains of Changping District.

This pass has always been renowned for its strategic significance and its impenetrability. Notwithstanding this, in 1644, a group of rebellious farmers led by Li Zicheng, managed to enter into Beijing by overcoming this area. It is said that this happenned not because of any weakness in the wall but due the fact that the local people were too impoverished to resist.

Today, Juyongguan Pass is distinguished for its lovely scenic views of the surrounding forests, particularly since these change their colours according to season.

Experiencing the magic of the Great Wall

We arrived at nine in the morning in order to avoid the crowds but there were already many visitors climbing the wall. The weather was not very welcoming as it was drizzling and the fog made it difficult to take very good photos. Yet nothing could stop us from climbing that legendary wall which we had all dreamt so much about!

Up we went the first steps but soon we realized that it was not going to be that easy to climb too far. For the Great Wall’s steps were constructed in differing heights in order to make it difficult for the enemy to run up and make a surprise attack. Whilst some of the steps were low, others were quite high and after a short time, if you’re not the sporty kind, you’ll definitely find yourself out of breath.

Step after step, we arrived at the first tower which consisted of a number of small rooms. I decided to check out a set of narrow stairs which led to the tower’s roof and from there, the overview of the open landscape was even more splendid. I looked around in a blending state of rapture, wonder and disbelief as I imagined that this could have been the same view that the legendary soldiers watched over. For a moment, time seemed to stop and the present melted into the past as I simply stood there holding on to the ancient stones.

I could have stayed there to absorb within me all the history of the place but the group needed to move on and so, we climbed further. Over all, the set up of the wall repeats itself as its length is divided into steps and a number of towers. Yet I can say that I would have continued to climb all day if we did not have planned to visit other sites.

Going down the steps was relatively easy but by then, the place had become quite crowded with people of all nationalities who came to visit.

A love bound to eternity

As I stole a last glance at this architectural and historic marvel, I noticed a quantity of lovelocks that were fastened to chains running along the Great Wall. On a closer look, I found out that these were decorated with heart designs and the names of couples were engraved on each of them. Our guide told us that those lovelocks formed part of an old Chinese tradition which stated that if a couple wrote their names on a lock and closed it on this chain, their love would be eternal, just like the destiny of this mythical wall.

(This article was published in the Travel Supplement of the Sunday Times of Malta dated 21st June 2015)

Share on Facebook

2015.06.21 / no responses / Category: The Sunday Times - Articles
Djarju ta’ poeta, suldat fl-Assedju l-Kbir

450 sena ilu, Malta kienet għaddejjha minn wieħed mill-agħar perjodi fl-istorja tagħha, hekk kif din ġiet attakkata minn armata kbira Torka li kienet ħalfet li se teqred lill-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ġwann minn wiċċ id-dinja. It-Torok ma kellhom l-ebda dubju li dil-gżira ċkejkna kienet ser tiġi f’idejhom f’qasir żmien u waqt bosta mumenti, anki l-kavallieri għaddielhom minn moħħhom l-istess ħsieb. Imma wara assedju kbir li ħalla warajh mijiet ta’ mejtin u midruba, fosthom lill-magħruf Dragut, Malta, il-Maltin u l-kavallieri, irnexxielhom joħorġu rebbieħa u t-Torok ġew f’sitwazzjoni fejn kellhom jirtiraw b’mod immedjat.

Affreski li juru xeni mill-assedju tal-1565

Fatt interessanti huwa illi l-aktar episodji sinifikanti li seħħu waqt dan l-assedju ġew impinġija mill-artist Taljan, Matteo Perez d’Aleccio. Huwa ġie kkummissjonat jagħmel dax-xogħol minn Fra Jean l’Evesque de La Cassiere, li kien il-Gran Mastru ta’ Malta bejn is-snin 1572 u l-1581. Is-sett ta’ affreski tal-Assedju l-Kbir tal-1565 kellu l-għan li jikkommemora dawn il-ġrajjiet tremendi imma erojċi li kienu ġraw xi ftit tas-snin qabel. M’hemmx xi ngħidu, rebħa monumentali bħal dik li kisbu l-kavallieri f’pajjiżna, kienet ġibdet ir-rispett u l-ammirazzjoni ta’ bosta pajjiżi, tant li l-Ordni mhux talli reġgħet ġiet fuq saqajha imma saret akbar milli qatt kienet qabel. Illum dawn l-affreski jinsabu ġewwa waħda mis-swali tal-Palazz tal-Gran Mastru fil-Belt Valletta u huma xhieda ta’ dak li għadda minnu pajjiżna fis-sena 1565.

It-taqtiegħa bejn l-Ordni u t-Torok

Għal mijiet ta’ snin, il-Kavallieri ta’ San Ġwann u l-Ottomani kienu mqabbdin f’xulxin kemm fuq kwistjoni ta’ reliġjon u anki minħabba l-għatx li kellhom għall-poter sabiex jakkwistaw l-artijiet.

Għalkemm oriġinarjament, l-Ordni kellha l-funzjoni li tilqa’ u tieħu ħsieb il-pellegrini li kienu jaslu f’Ġerusalemm, maż-żmien din evolviet natura militari sabiex tiddefendi b’mod attiv il-pellegrini u r-reliġjon Kristjana. Naturalment, dan l-aġir tal-kavallieri, ma damx ma daħħalhom f’taqtiegħat mal-Musulmani, u aktar ma għaddew is-snin, dan il-ġlied beda jiżdied fil-feroċità tiegħu.

Hekk kif l-Ordni bdiet tikseb is-simpatija tan-nobbli, tar-rejiet u tal-Papiet, din bdiet tiġbed lejha wkoll bosta donazzjonijiet ta’ flus, rikkezzi, artijiet u privileġġi. B’hekk beda jikber ukoll il-poter tal-membri tagħha u dan wassal biex attira diversi tfal tan-nobbli li bdew jieħdu l-voti sabiex isiru kavallieri.

L-Ordni ta’ San Ġwann f’Rodi

L-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ġwann damet f’Ġerusalemm sal-1187, sakemm finalment, din il-belt waqgħet taħt il-kmand tas-Sultan Saladin. B’hekk il-kavallieri kellhom jibdlu l-kwartieri tagħhom u jimxu lejn Margat fis-Sirja, imbagħad f’Acre fi Tripli u eventwalment f’Limassol f’Ċipru. Madanakollu, x-xewqa tal-kavallieri kienet li jirnexxielhom jakkwistaw il-gżira ta’ Rodi, u fl-1309, huma rebħuha mingħand il-Biżantini.

Il-kavallieri ma damux ma għarfu u sarrfu l-kwalitajiet ta’ Rodi li kienet gżira b’pożizzjoni tassew strateġika hekk kif din kienet tgħaqqad id-dinja tal-Lvant ma’ dik tal-Punent. Huma bidlu lil din il-lokalità f’belt iffortifikata u maż-żmien, bnew flotta liema bħalha li bdiet tattakka b’mod regolari x-xwieni tal-Ottomani. Iżda dan ma kienx biżżejjed għall-kilba tal-poter u l-flus għax apparti x-xwieni, l-Ordni bdiet taħbat ukoll għal xi bliet u kastelli Ottomani, sakemm finalment, it-Torok ġew urtati mhux ħażin.

Il-kavallieri kienu saru xewka tweġġa’ ħafna qalb l-imperu Ottoman u t-Torok ma tħallew bl-ebda għażla ħlief li jaraw kif se jsibulhom tarfhom. Huma attakkaw lil Rodi għal diversi drabi imma qatt ma rnexxielhom iġibuha żewġ. Sakemm finalment, fl-1522, Sultan Suleiman ħa r-riedni f’idejh u ma qgħadx bi kwietu qabel niżżel il-kavallieri għarkubbtejhom wara sitt xhur ta’ kumbattimenti. Fuq deċiżjoni tal-istess sultan, l-Ordni tħalliet titlaq minn Rodi b’mod ċivili u dakinhar anki numru ta’ nies minn Rodi ngħataw il-libertà li jsegwuhom. Ftit kien jaf Suleiman, kemm xi snin wara, huwa kien ser jiddispjaċih bil-kbir talli wera tant irġulija mal-kavallieri.

Il-Kavallieri jsibu ruħhom Malta

Infatti, wara li l-kavallieri għamlu sebgħa snin iterrqu u jsalpaw minn art għall-oħra, mingħajr l-ebda post li setgħu isejjħulha darhom, huma ġew mogħtija l-gżejjer tagħna mill-Imperatur Charles V. Kien l-14 t’Ottubru 1530 meta huma middew l-ewwel passi tagħhom fuq l-art li eventwalment kellha tifforma parti tant importanti mill-istorja tal-Ordni.

Anki Malta nzertat li kellha pożizzjoni ġeografika sinifikattiva ħafna bħal dik ta’ Rodi, hekk kif din kienet tinsab f’nofs il-Mediterran bejn l-Ewropa u l-Afrika. Naturalment, il-kavallieri ma damux ma bnew fuq dan il-potenzjal sabiex jibdlu lil Malta f’fortizza. Filwaqt li n-nobbli ta’ Malta kienu jgħixu fl-Imdina, il-kavallieri ppreferew jistabilixxu ruħhom il-Birgu, l-aktar minħabba l-viċinanza tal-baħar. Dak iż-żmien, il-Birgu kien jikkonsisti biss f’raħal ċkejken tas-sajjieda li kellu kastell antik. Imma l-paġna ta’ dan il-post ma damitx ma nqalbet ta’ taħt fuq meta l-kavallieri bdew jibnu l-palazzi tagħhom u l-parroċċa tal-Birgu nbidlet fil-Knisja Konventwali tal-Ordni.

It-Torok jaħilfu li jeqirdu l-Ordni darba għal dejjem

Fi ftit tas-snin, l-Ordni reġgħet issaħħet u l-qawwa tal-flotta tagħha bdiet tintuża biex mill-ġdid tattakka x-xwieni tal-Ottomani li kienu jsalpaw fl-ibħra tal-qrib. Il-ġarra ġejja u sejra fl-aħħar tinkiser u l-istorja rrepetiet ruħha, hekk kif mill-ġdid, it-Torok daħħluha f’rashom li jrażżnu lill-Ordni – issa, darba għal dejjem.

Il-kavallieri kienu ilhom jisimgħu mingħand l-ispiji tagħhom li l-Ottomani kienu qed jippjanaw attakk kbir għal fuq Malta u min-naħa tagħhom, huma bdew jippruvaw jagħmlu dak kollu li jistgħu biex jippreparaw il-gżira sabiex tilqa’ għal dan l-assedju. Madanakollu, hekk kif il-kavallieri sabu l-flotta massiċċa tat-Torok ma’ wiċċhom fl-għodwa tat-18 ta’ Mejju tal-1565, huma baqgħu bla kliem.

Poeta jikteb djarju waqt li qed jieħu sehem fl-assedju

Minn hemm bdew il-battalji ħorox bejn il-kavallieri u l-Ottomani li damu għaddejjin sa erbgħa xhur wara. Fatt kurjuż huwa illi fost is-suldati li kienu qed jipparteċipaw f’dan l-assedju flimkien mal-Ordni, kien hemm ukoll min niżżel xi noti dwar dak li kien qed iseħħ.

Fost dawn, kien hemm Francesco Balbi di Correggio, poeta li kien jikteb bit-Taljan u bl-Ispanjol. Waqt l-assedju, huwa kellu 60 sena, u kien għażel li jservi bħala suldat minħabba li kien qed jgħix f’povertà kbira. Ta’ kittieb li kien, waqt dawn it-taqtiegħat storiċi, huwa żamm djarju fejn kważi ġurnata b’ġurnata jirrakkonta d-dettalji ta’ dak li għaddew minnu hu, sħabu u l-bqija tal-kavallieri, l-Maltin u t-Torok. Meta l-assedju spiċċa, huwa ra kif għamel biex ippubblika d-djarju tiegħu u llum xogħolu huwa meqjus bħala wirt storiku importanti ferm.

Bis-saħħa ta’ Balbi, illum, wara 450 sena, aħna nistgħu nsegwu pass pass kif żvolġa dan l-avveniment, kif ittieħdu d-deċiżjonijiet, l-iżbalji u l-istrateġiji effettivi li seħħu u diversi esperjenzi oħra.

Blog ta’ Heritage Malta dwar l-Assedju l-Kbir

Sabiex taqsam dawn il-ġrajjiet interessanti mal-pubbliku, hekk kif dis-sena qed jiġi kkommemorat l-450 anniversarju mill-Assedju l-Kbir, Heritage Malta organizzat blog elettroniku fejn wieħed jista’ jaqra silta kuljum tal-aħbarijiet li jkunu ġraw f’dik il-ġurnata partikolari. F’dan il-blog, ma jonqsux ukoll xi fatti mhux tas-soltu u oħrajn kemmxejn kurjużi. Fl-istess blog, il-pubbliku se jkun jista’ jiskopri wkoll informazzjoni dwar numru ta’ oġġetti relatati mal-Assedju l-Kbir li bejn l-4 ta’ Settembru u s-6 ta’ Diċembru 2015, se jkunu qed jiffurmaw parti minn esebizzjoni internazzjonali li se tittella’ minn Heritage Malta fil-Kmamar Statali tal-Palazz tal-Gran Mastru l-Belt. Barra minn hekk, il-qarrejja ta’ dan il-blog se jkunu wkoll infurmati dwar id-diversi attivitajiet oħra relatati ma’ dan il-perjodu storiku li ser ikun qed jittellgħu minn żmien għall-ieħor.

Waħda min dawn l-attivitajiet li ġġib l-isem 1565:First and Last Hope se tiġi organizzata fil-Forti Sant’Iermu bejn is-26 u t-28 ta’ Ġunju 2015. Hawnhekk, diversi atturi popolari Maltin ser ikunu qed jagħtu l-ħajja mill-ġdid lil uħud mill-avvenimenti li seħħu waqt l-assedju, filwaqt li jinvolvu anki lill-pubbliku preżenti.

Il-blog tal-assedju qiegħed jinkludi wkoll xi filmati relatati ma’ dan iż-żmien. Intant, bħalissa, wieħed jista’ jsegwi filmat qasir li jirrakkonta d-destin kiefer tal-Kappella ta’ Sant’Anna li tinsab fil-Forti Sant’Iermu.

Il-poplu Malti qed jiġi mħeġġeġ isegwi dan il-blog sabiex jagħraf dak li għaddew minnu missirijietna u b’hekk japprezza aktar il-ħila ta’ niesna, il-kapaċità militari tal-Ordni, l-istorja tal-fortifikazzjonijiet u mitt ħaġa oħra. Fl-istess ħin, huwa qed jiġi mistieden jaqsam ħsibijietu dwar dak li jkun qed iseħħ billi jħalli l-kummenti tiegħu fil-blog stess.

Tista’ tibda tinvolvi ruħek mill-llum stess billi tidħol www.heritagemalta.org/1565

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fis-sensiela MINN RITRATT (13 il-Parti) fit-Torċa tal-14 ta’ Ġunju 2015)

Share on Facebook

2015.06.14 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
Wiċċ imb’wiċċ ma’ Patri Gerard

Ma tistax ma tieqafx tiċċassa lejh meta tara ritratt ta’ ras ta’ skeletru ta’ bniedem iddekorata! Aktar u aktar meta ssir taf li dik hija relikwa ta’ individwu magħruf ħafna madwar id-dinja. U li din tinsab f’monasteru f’Malta.

Patri Gerard Sasso: il-Fundatur tal-Ordni ta’ San Ġwann

Iltqajt għall-ewwel darba ma’ din l-immaġni waqt xi xogħol li kont qed nagħmel relatat mal-Assedju l-Kbir li seħħ fl-1565. Skoprejt li dik ir-ras kienet maħsuba li tappartjeni lill-Patri Gerard Sasso, il-Fundatur tal-Ordni ta’ San Ġwann, li għex bejn l-1040 u l-1120.

Jingħad li Patri Gerard kien bniedem twajjeb ħafna u ta’ qalb kbira. Kien jifforma parti mill-Ordni Benedittina u fil-11 il-seklu, huwa rħielha lejn Ġerusalemm sabiex jagħti l-għajnuna tiegħu lill-pellegrini li kienu jżuru dik l-art fi kwantitajiet kbar, akkost il-perikli u s-sofferenza.

Il-perikli tal-pellegrini

Dak iż-żmien ma kinetx xi ħaġa faċli li tmur pellegrinaġġ biex iżżur siti Kristjani, speċjalment meta dawn kienu f’art oħra li spiss kienet maħkuma mill-Misilmin. Apparti l-biża’ minn xi attakk fejn wieħed seta’ jiġi misruq jew maqtul, kien hemm ukoll id-diffikultà tat-tul tal-vjaġġ bl-inqas kumdità possibbli. Il-mard, l-inċidenti u l-mewt temmew il-ħajja ta’ bosta minn dawn il-pellegrini. Kienet meqjusa bħala xi ħaġa komuni li pellegrin jista’ ma jirritorna qatt lejn daru u fil-fatt kien hemm sistemi legali li kienu jorbtu lil dak li jkun biex iħallas dejnu qabel ma jitlaq fuq xi vjaġġ bħal dan.

Jitwaqqaf sptar għall-pellegrini f’Ġerusalemm

Dan it-tiġrib lill-pellegrini qanqal lil grupp ta’ negozjanti minn Amalfi sabiex iwaqqfu post fejn dawn in-nies setgħu jingħataw l-għajnuna u l-kura meħtieġa. Dan is-servizz tant kien utli u meħtieġ li finalment il-post inbidel fi sptar u dan beda jitmexxa minn Patri Gerard.

Għalkemm oriġinarjament, dan il-post kien maħsub biex jilqa’ biss lill-pellegrini Kristjani, Patri Gerard ma kienx jagħmel din id-differenza bejn bniedem u ieħor. Jekk persuna kienet fil-bżonn, hu kien jilqagħha b’idejh miftuħa bla ma qatt jistaqsi xejn aktar.

Titwaqqaf l-Ordni ta’ San Ġwann

Dan l-aġir tiegħu sar magħruf sewwa man-nies, tant li finalment, aħbaru waslet għand Papa Paskal II. Dan tant ħass ammirazzjoni lejn ix-xogħol li kien qed iwettaq il-patri li fil-15 ta’ Frar 1113, huwa rrikonoxxa l-isptar u l-ordni tiegħu billi ħareġ Bulla Papali li fosthom ta lill-Ordni id-dritt li tagħmel ir-regoli tagħha u li tirrispondi direttament lill-Papa. Minn hemm, dan il-grupp ta’ patrijiet inbidel fl-Ordni ta’ San Ġwann.

Aktar ma beda jgħaddi ż-żmien din l-Ordni bdiet tiġbed ir-rispett tan-nies, l-aktar tan-nobbli li l-membri tal-familja tagħhom kienu ngħataw l-għajnuna minn dawn il-patrijiet waqt xi pellegrinaġġ fl-Art Imqaddsa. Bħala rikonoxximent, dawn l-individwi sinjuri bdew jibgħatu somom kbar ta’ flus sakemm il-ġid beda dieħel għand l-Ordni bir-radam.

Għalkemm Patri Gerard kien l-ewwel mexxej tal-Ordni, qatt ma kibritlu rasu. Huwa baqa’ dejjem bniedem umli, jaqdi dmiru mal-fqir, il-marid u l-batut. Miet fl-1120 u postu ttieħed mill-Kavallier Franċiż Raymond du Puy. Dan ma kien jixbaħ xejn lil ta’ qablu għax apparti li kien reliġjuż, kien ukoll statista. Infatti, huwa ma damx ma bidel in-natura tal-Ordni, ikkodifika r-regoli tagħha u waqqaf grupp ta’ patrijiet li kienu lesti li jiġġieldu sabiex jipproteġu lill-pellegrini. Barra minn hekk, huwa ra kif joħloq mezzi oħra sabiex isaħħaħ il-qagħda finanzjarja tal-Ordni billi akkwista artijiet u rikkezzi oħra.

Ġisem Patri Gerard jitqies b’relikwa

Wara l-mewt ta’ Patri Gerard, ġismu nżamm fil-monasteru ta’ Ġerusalemm u l-Kavallieri raw kif għamlu biex ippreservawh bl-aħjar mod. Dan il-korp kien miżmum b’qima kbira tant li kull meta l-Kavallieri bidlu l-post tal-kwartieri tagħhom, huma ħaduh magħhom bħala relikwa prezzjuża.

Ras Patri Gerard issib ruħha Malta

Iżda ġara li għal xi raġuni, dan il-ġisem ma baqax intatt u fl-1749, ras il-patri sabet ruħha f’Malta wara li nġarret minn Monasque fi Franza fuq ordni tal-Gran Mastru Emmanuel Pinto. Dan it-tagħrif huwa kkonfermat minn dokumenti li hemm maħżuna ġol-kaxxa ċkejkna li fuqha sserraħ din ir-relikwa.

Għall-ewwel, din ir-ras inżammet fil-Palazz Maġisterjali u aktar tard, din tmexxiet flimkien mar-relikwi l-oħra li kienu merfugħa fil-Kon-Kattidral ta’ San Ġwann il-Belt. Eventwalment, fid-19 ta’ Ġunju 1830, din ir-ras ġiet fdata f’idejn is-sorijiet tal-Monasteru ta’ Sant’Ursula, il-Belt, fejn għadha sa llum, f’vetrina żgħira biswit l-altar tal-kor, ġewwa l-kappella tal-monasteru.

Fil-21 ta’ Diċembru 2001, ir-relikwarju tal-injam li kienet miżmuma fih din ir-ras, inbidel ma’ wieħed tal-fidda u dan ġie rregalat mill-Prof. Dr Guglielmo de Giovanni-Centelles, Duka ta’ Precacore, flimkien ma’ martu Donna Carla.

Wiċċ imb’wiċċ ma’ Patri Gerard

Wara li rriċerkajt din it-tema, ma stajtx ma nżurx il-post fejn tinsab din ir-relikwa. Akkost li l-monasteru jiġbor fih sorijiet tal-klawsura, it-talba tiegħi ġiet milqugħa mal-ewwel u ma domtx ma sibt ruħi wiċċ imb’wiċċ ma’ dan il-bniedem li tant nies jitkellmu b’rispett lejh.

“Kull sena, jiġu għadd ta’ nies minn madwar l-Ewropa kollha biex iżuru din ir-relikwa,” infurmatni l-Madre Prijoressa Sr. Agnese Zammit OSS tal-Monasteru ta’ Sant’Ursula l-Belt.

“F’April li għadda, kellna anki żjara statali mill-Prinċep u Gran Mastru tal-Ordni ta’ San Ġwann ta’ Ġerusalemm, ta’ Rodi u ta’ Malta, Frá. Matthew Festing. Għal din l-okkażjoni, peress li aħna sorijiet tal-Ordni, nilbsu l-abitu statali li jinkludi l-istolone u l-manto di punta”.

Kull sena, fit-13 t’Ottubru, dawn is-sorijiet jorganizzaw quddiesa solenni b’rispett lejn Patri Gerard. Għal din iċ-ċelebrazzjoni, jattendu l-Kavallieri ta’ San Ġwann kollha li joqogħdu Malta u mill-ġdid huma jilbsu l-abitu statali.

Ħadd ma jaf kien kien jidher wiċċu

Ħadd ma jaf fiċ-ċert kif kien wiċċ Patri Gerard. Madanakollu, sforz ir-rispett kbir li n-nies minn dejjem kellhom lejh, saru diversi pitturi tiegħu fejn wiċċu ġie mmaġinat mill-artisti. Wieħed minn dawn il-kwadri li juri lil Patri Gerard qed jilqa’ lil Godfrey de Bouillon, Duka ta’ Lower Lorraine u mexxej tal-Ewwel Kruċjata ġie maħdum mill-pittur magħruf Antoine De Favray u jinsab esebit fil-Mużew Nazzjonali tal-Arti fi Triq Nofsinhar il-Belt.

Sadanittant, jekk qanqaltilkhom biżżejjed kurżità, tistgħu taraw ukoll kopja ta’ dan il-kwadru fuq il-blog tal-Assedju l-Kbir ta’ Heritage Malta – www.heritagemalta.org/1565

Apparti kurżitajiet simili relatati mal-Ordni ta’ San Ġwann, f’dan il-blog tistgħu ssegwu wkoll rakkonti ġurnata b’ġurnata ta’ dak li għaddew minnu Malta, il-Maltin u l-Kavallieri waqt il-perjodu aħrax tal-Assedju l-Kbir li beda f’Mejju u ntemm f’Settembru tal-1565.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fis-sensiela MINN RITRATT (12 il-parti) fit-Torċa tas-7 ta’ Ġunju 2015)

Share on Facebook

2015.06.07 / no responses / Category: Torca - Features & Articles