Torca – Features & Articles

Archive for the ‘Torca – Features & Articles’ Category

IL-KULURI TAĊ-ĊINA (Id-9 Parti) Il-Palazz tas-Sajf

Meta żżur il-palazzi antiki taċ-Ċina ma tistax ma timpressjonax ruħek. Għandhom wisq stil distint u sabiħ u bla ma trid tħossok donnok qiegħed f’dinja oħra. L-istil magħżul tal-arkitettura jidher biċ-ċar li hu maħsub biex iħaddan u mhux jirkeb fuq in-natura u b’hekk joħloq ambjent ħlejju ta’ serenità u ta’ spazju. Mhux ta’ b’xejn li ta’ kuljum dawn il-palazzi u l-ġonna tagħhom ikunu miżgħuda bin-nies, kemm tal-lokal u kif ukoll turisti minn kull pajjiż madwar id-dinja.

Aktar minn hekk, kull palazz għandu l-istorja, il-karattru u l-faxxinu tiegħu. Dan ikkonfermajtu mill-ġdid meta ġejt akkumpanjata ġewwa l-Palazz tas-Sajf f’Pekin u hemm għal darb’oħra stagħġibt u mmeraviljajt ruħi bis-snajja’ nvoluti sabiex inbena dan il-post u d-dedikazzjoni neċessarja biex reġa’ ngħata l-ħajja mill-ġdid wara li popli barranin għamlu ħerba minnu.

Il-Palazz tas-Sajf (The Summer Palace)

Dan il-palazz jinsab fil-majjistral tas-subborgi ta’ Pekin. Jokkupa medda ta’ art ta’ madwar 2,900,000 metru kwadru. L-istrutturi tiegħu jikkonsistu f’għadd ta’ swali, torrijiet, galleriji, paviljuni u pontijiet. Dawn huma mqassma fi tliet sezzjonijiet: il-parti amministrattiva, il-parti residenzjali imperjali u l-parti tar-rilassament.

Barra minn hekk, il-palazz huwa mdawwar bi ġnien vast li jinkludi fih għolja magħrufa bħala L-Għolja tal-Ħajja Twila (Longevity Hill), u l-għadira Kunming (Kunming Lake) li tirċievi l-ilmijiet tagħha min-nixxiegħat ta’ Yuquanshan jew l-Għolja tar-Rebbiegħa tal-Jade (Jade Spring Hill).

Trid sebgħa għajnejn biex tapprezza dan il-ġnien li huwa magħruf bħala l-akbar u l-aqwa ġnien klassiku imperjali li għadu jfakkar id-Dinastija Qing. Huwa wkoll magħdud bħala teżor kulturali tal-arti u tal-arkitettura tal-ġonna Ċiniżi. Sadanittant, hekk kif il-gwida rama jispjegalna dwar il-karatteristiċi tiegħu, intbaħna li dan il-lwog jista’ jiġi kkunsidrat ukoll bħala mużew tal-istili arkitettoniċi varji tal-ġonna li wieħed isib f’diversi reġjuni madwar iċ-Ċina.

L-istorja tal-post

Matul it-12 il-seklu, l-Imperatur Zhangzong tad-Dinastija Jin beda jibni l-palazz temporanju tiegħu hawnhekk. Aktar tard, fit-13 il-seklu, l-Imperatur Kublai Khan tad-Dinastija Yuan, qabbad lil Guo Shoujing, inġinier idrawliku famuż, sabiex isib sistema li biha jwassal l-ilma mill- Għolja tar-Rebbiegħa tal-Jade għat-tarf tal-Għolja tal-Ġarra (Jar Hill). Infatti, Guo rnexxielu jagħmel dan u b’hekk huwa ħoloq ġibjun kbir tal-ilma li sar magħruf bħala l-Għadira tal-Punent (West Lake).

Fl-1494, l-Imperatur Xiaozong tad-Dinastija Ming ordna l-kostruzzjoni tat-Tempju tal-Perfezzjoni u t-Trankwillità (Temple of Perfection and Tranquility). Imbagħad, fis-16 il-seklu, l-Imperatur Wuzong tad-Dinastija Ming sawwar il-Ġnien tal-Għolja Meraviljuża (Garden of Marvelous Hill) f’dan il-post.

Jidher li dawn l-inħawi għamlu xi żmien abbandunati. Iżda sa nofs is-seklu 18, l-arkitettura tal-ġonna klassiċi Ċiniżi kienet laħqet livelli għoljin ħafna u numru ta’ ġonna imperjali bdew jissawwru madwar din il-medda ta’ art. Kien f’dan il-perjodu illi l-mexxejja tad-Dinastija Qing iddeċidew li jittrasformaw dan il-post fi lwog spazzjuż fejn wieħed seta’ jieħu gost u jistrieħ. Dan eventwalment wassal għall-kreazzjoni tat-Tliet Għoljiet u l-Ħames Ġonna (The Three Hills and Five Gardens).

Fl-1750, l-Imperatur Qainlong tad-Dinastija Qing iddeċieda li jibni Qingyiyuan jew il-Ġnien taċ-Ċafċif Ċar (Garden of Clear Ripples) bħala rigal għal ommu l-Imperatriċi Armla Xiaosheng f’għeluq is-60 sena tagħha. Dan il-ġnien kien jifforma parti mit-Tliet Għoljiet u l-Ħames Ġonna. Sena wara, isem l-Għolja tal-Ġarra nbidel fl-Għolja tal-Ħajja Twila filwaqt li l-Għadira tal-Punent saret magħrufa bħala l-Għadira Kunming.

Ġara illi dan il-ġnien grandjuż ħa ħmistax il-sena biex tlesta kollu, tant li omm l-imperatur laħqet mietet. Imma meta x-xogħol fuqu ġie komplut, dan is-sit kien wieħed mill-aktar ġonna raffinati fiċ-Ċina.

Madanakollu, fl-1860 it-truppi Brittaniċi u Franċiżi li attakkaw lil Pekin, daru anki għal dan il-post fejn serqu kull ma sabu u taw in-nar lill-bqija. B’hekk, kull struttura tal-injam li kien hemm fil-Ġnien taċ-Ċafċif Ċar saret irmied.

Intant, fl-1885, l-Imperatriċi Armla Cixi, li kienet ilha tmexxi ċ-Ċina bil-moħbi permezz ta’ binha l-imperatur li kien għadu tifel żgħir, daħħlet f’moħħha li terġa tagħti r-ruħ lil dan il-post. U biex għamlet dan, hija ħadet fondi li kienu maħsuba għat-taqsima navali. Meta dan il-proġett kien għoddu tlesta fl-1888, Cixi bidlet isem il-post għall-Ġnien tal-Preservazzjoni Armonjuża (Garden of Harmonious Preservation) jew il-Palazz tas-Sajf kif inhu magħruf mat-turisti li jżuruh illum.

Sfortunatament, fl-1900, dan is-sit ġie attakkat mill-ġdid, did-darba mill-Forzi Alleati tat-Tmien Pajjiżi. Dawn reġgħu żarmaw il-palazz mit-teżori kollha li kellu fih u qerdu l-bini.

Issa l-finanzi tat-tmexxija Qing kienu marru lura ħafna u bl-ebda mod ma setgħu jinstabu fondi sabiex dan il-post jerġa’ jiġi restawrat. Għalhekk, fl-1902, Cixi rranġat kif setgħet l-inħawi tal-Għolja tal-Ħajja Twila u bniet mill-ġdid il-parti tal-Lvant tal-palazz.

Wara r-rivoluzzjoni tal-1911, fejn it-tmexxija Qing ġiet imwarrba, dan il-palazz serva għal xi żmien bħala r-residenza tal-membri tal-ex familja imperjali. Fl-1920, il-post inbidel f’park u mbagħad fl-1949 il-ġnien ġie restawrat wara li twaqqfet ir-Repubblika taċ-Ċina, hekk kif il-gvern beda jirranġa diversi siti ta’ importanza kulturali.

Finalment, fl-1998, il-UNESCO poġġiet il-Palazz tas-Sajf fil-lista tagħha bħala Wirt Kulturali Dinji.

X’hemm x’tara

Wara li sirt naf minn xhiex għadda dan il-post meraviljuż, aktar u aktar bdejt napprezza u nammira l-istat sabiħ li qiegħed fih illum. Għajnejja ħalfu li jixorbu l-ilwien kollha li kienu mżejjna bihom l-istrutturi, filwaqt li mnifsejja gawdew l-arja bnina msoffija mill-pjanti u s-siġar ta’ kull tip u qies li kienu jinsabu f’dan il-ġnien.

Il-Palazz

Il-palazz huwa esperjenza fih innifsu. Huwa diffiċli biex tfisser sbuħitu u l-ambjent li hu mdawwar bih. Ċertament l-opportunità li tidħol f’uħud mis-swali u l-paviljuni tiegħu hija xi ħaġa indimentikabbli. Ix-xenarju tal-inħawi li joffri l-ogħla torri tiegħu huma spettakolari.

Il-Kuritur Twil (Long Corridor)

Dan il-passaġġ maħdum kollu kemm hu mill-injam inbena fit-18 il-seklu. Għandu tul ta’ 728 metri u ġie mqassam f’273 sezzjoni li ġew iddekorati b’madwar 14,000 pittura li juru episodji importanti mill-letteratura klassika Ċiniża, stejjer folkloristiċi, figuri storiċi u leġġendarji u bini u xenarji magħrufa fiċ-Ċina.

Id-Dgħajsa tal-Irħam (Marble Boat)

Din l-istruttura li għandha forma ta’ dgħajsa rjali ġiet mibnija f’parti mill-Għadira Kunming. Ngħatat l-isem ta’ Qingyanfany jew id-Dgħajsa tal-Purità u r-Rilassament (Boat of Purity and Ease).

Id-dgħajsa nbniet fuq żewġ sulari minn irħam kbir u għandha tul ta’ 36 metru. Ġiet maħluqa għall-Imperatur Qianlong sabiex minnha jgawdi x-xenarju tal-inħawi tal-madwar. Kienet ukoll maħsuba li tissimbolizza l-istabbilità tad-Dinastija Qing. Iżda jidher li fl-1860 din ġiet meqruda u reġgħet inbniet mill-ġdid bi stil tal-Punent minn Cixi li tatha isem ieħor – Qingyanfang jew Paċi Universali (Universal Peace).

L-Għadira Kunming

Din l-għadira tkopri tliet kwarti tas-sit kollu. L-ilma tagħha mhux fond u ma jistax isir għawm fiha. Madanakollu, il-viżitaturi għandhom l-opportunità li jirkbu dgħajsa sabiex igawdu l-ambjent mill-isbaħ kemm tal-għadira, kemm tal-ġnien u kif ukoll tal-palazz li jħares fuqha.

Mir-rebbiegħa sal-ħarifa jikbru l-fjuri tal-ġilju tal-ilma (lotus) ġewwa l-ilmijiet ta’ din l-għadira. Min-naħa l-oħra, fix-xitwa, wiċċ l-għadira jinbidel f’silġ u n-nies ikunu jistgħu jmorru bl-iskejt fuqu.

Nies bi snajja’ u arti varji

Apparti li dan il-lwog joffrilek iċ-ċans li tiltaqa’ man-nies tal-post, fih wieħed isib ukoll diversi artisti. Fosthom, aħna sibna pittur anzjan li kien qiegħed jiddisinja xeni dettaljati mill-Palazz tas-Sajf. Kien hemm ukoll grupp ta’ nies li bl-istrumenti diversi tagħhom kienu qed jakkumpanjaw żewġ kantanti.

Min jixtieq jara xi filmati li ħadna f’dan il-post jista’ jidħol f’Youtube permezz ta’ din il-ħolqa:

https://www.youtube.com/watch?v=HlHIDVjYzGQ

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-8 ta’ Marzu 2015)

Share on Facebook

2015.03.08 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (8 Parti) Siti reliġjużi f’Pekin

Għalkemm matul is-snin, iċ-Ċina sfat attakkata kemm il-darba u diversi binjiet sinifikanti fiha ġew meqruda, b’xorti tajba llum għad fadal bosta strutturi mill-isbaħli jixhdu l-kobor tal-arkitettura tradizzjonali Ċiniża.

Fost dawn insibu numru ta’ palazzi u tempji li wieħed jista’ jżur ġewwa l-belt ta’ Pekin.

It-Tempju tal-Ġenna (The Temple of Heaven)

Dan it-tempju jinsab fin-naħa tax-xlokk ta’ Pekin. Fih l-imperaturi tad-Dinastiji Ming u Qing kienu jaduraw il-ġenna, filwaqt li kienu jitolbu biex ikollhom ħsad tajjeb mill-għelieqi tagħhom.

Dan il-post inbena bejn l-1406 u l-1420 mill-Imperatur Yongle li sawwar ukoll il-Belt Ipprojbita. Oriġinarjament kien maħsub li kellu jservi bħala altar tal-ġenna u kif ukoll tad-dinja iżda l-imperaturi baqgħu jibnu u jżidu f’dan il-lwog sakemm maż-żmien, dan sar tempju sħiħ mibni fuq medda ta’ art kbira 2,730,000 metru kwadru.

Fil-preżent, din l-istruttura hija maqsuma f’żewġ partijiet: l-artal intern u l-artal estern. Tianxinshi (ġebla tal-qalba tal-Ġenna) jew Yuanxinshi (qalb tonda tal-ġebel) tinsab proprju fiċ-ċentru tat-terrazzin ta’ fuq ta’ Yuanqiutai. Dan kien il-post fejn kien jintasab l-imperatur biex jitlob. Jingħad illi kull min jitla’ jitkellem fuq din il-ġebla, kapaċi jinstema’ minn ħafna ‘l bogħod.

Min-naħa l-oħra, Qiniandian (is-sala tat-talb għall-ħsad it-tajjeb) hija l-binja prinċipali tal-altar għat-talb għall-qamħ. Din l-istruttura għolja 32 metru hija waħda mill-isbaħ partijiet f’dan it-tempju. Fost id-dekorazzjonijiet tagħha, il-ħitan esterni ta’ din is-sala ġew imżejjna b’madum ikħal, filwaqt li fuq it-tarf nett tpoġġa ballun lewn id-deheb. Fattur importanti dwar il-kobor tas-sengħa użata f’din il-binja huwa illi l-ebda travu jew musmar ma ntużaw biex iżommuha flimkien. Minflok, din isserraħ fuq 28 kolonna massiċċa tal-injam li b’mod inġenjuż ġew marbuta mal-bqija tal-istruttura sabiex iżżommu kollox bħala ħaġa waħda.

It-Tempju tal-Ġenna huwa mdawwar b’ħajt twil li jifforma kwadru fin-naħa ta’ nofsinhar u nofs ċirku lejn in-naħa tat-tramuntana. Skont it-twemmin tradizzjonali Ċiniż, dan sar biex jiġu rrappreżentati l-ġenna li kienet maħsuba li kienet tonda u d-dinja li kienet kwadra.

Id-diżinn uniku u t-tqassim ta’ dan is-sit ġew maħluqa apposta sabiex jesprimu l-filosofija Ċiniża ta’ armonija kompleta bejn il-bniedem u n-natura. Infatti, matul is-snin, dan it-tempju ġie meqjus bħala kapolavur li jisfuma l-arkitettura fin-natura bl-aktar mod eċċellenti.

Barra minn hekk, din l-istruttura hija kkunsidrata wkoll bħala riflessjoni profonda tal-kultura Ċiniża f’dak li għandu x’jaqsam mal-politika, il-filosofija, l-astronomija, il-kalendarju, il-mużika, il-pittura u l-qasam tal-ġonna.

Matul il-perjodu tat-Tieni Gwerra tal-Loppju li seħħet bejn l-1856 u l-1860, dan it-tempju safa maħkum mill-Imperu Brittaniku u dak Franċiż li kienu qed jeħduha kontra d-Dinastija Qing taċ-Ċina. Aktar tard, fl-1900, waqt ribelljoni oħra, l-Alleanza tat-Tmien Nazzjonijiet ħadet taħt idejha dan il-kumpless u biddlitu f’ċentru militari. L-okkupazzjoni ta’ dan il-post, li damet madwar sena, iddesekrat dan it-tempju u rriżultat fi ħsara enormi kemm fil-bini u kif ukoll fil-ġonna tal-madwar. Sadanittant, ġew irrapurtati wkoll diversi serqiet ta’ artifatti li ttieħdu mit-tempju.

Hekk kif id-Dinastija Qing falliet u spiċċat, dan is-sit tħalla għal rieħu u ġie abbandunat kompletament. Dan kompla wassal għal ħsarat ħafna akbar fejn saħansitra waqgħu xi swali.

Fl-1914, Yuan Shikai, l-ewwel President tar-Repubblika taċ-Ċina wettaq ċerimonja reliġjuża f’dan it-tempju bħala attentat li jiddikkjara ruħu Imperatur taċ-Ċina.

Għal bosta snin, l-aċċess għal din iż-żona kien ipprojbit, sakemm fl-1918, din tbiddlet fi ġnien u nfetħet għall-pubbliku. Intant, fl-1961 it-Tempju tal-Ġenna ġie inkluż bħala parti mil-Lista ta’ Monumenti Storiċi u Kulturali Ċiniżi taħt protezzjoni tal-istat u b’hekk beda jsirlu r-restawr meħtieġ. Imbagħad, fl-1998, dan is-sit beda jifforma wkoll parti mill-lista tal-Wirt Kulturali Dinji tal-UNESCO.

Illum dan il-post huwa popolari ħafna kemm man-nies tal-lokal u kif ukoll mat-turisti. Infatti, waqt iż-żjara tagħna, kien hemm mijiet ta’ viżitaturi ta’ kull età u ġens li kienu qed jagħmlu kull xorta ta’ attività bħaż-żfin, kant, u logħob varju. Barra minn hekk, kien hemm ukoll numru ta’ għarajjes li kienu qed jiġbdu r-ritratti tat-tieġ tagħhom fl-isfond tal-istrutturi varji ta’ dan it-tempju. Xi fotografi oħra kienu qed jieħdu ritratti artistiċi u tal-moda lil diversi mudelli.

Fatt interessanti huwa illi f’sezzjoni mill-ġonna ta’ dan it-tempju, wieħed jista’ jara siġra kbira li hija magħrufa bħala ‘iċ-ċipressa tad-disgħa draguni’. Tissejjaħ hekk minħabba li jekk wieħed juża naqra immaġinazzjoni, jista’ jistħajjel iz-zokk tagħha bħal disgħa draguni jitremblu f’xulxin. Jingħad illi din iċ-ċipressa għandha mal-elf sena u għadha ħajja sa llum.

Yonghegong Lamasery

Magħrufa wkoll bħala l-Palazz tal-Armonija u l-Paċi, din l-istruttura li tinsab lejn in-naħa tal-grigal ta’ Pekin, ġiet mibnija fl-1694.

Oriġinarjament, fil-perjodu tad-Dinastija Ming, dan il-post kien maħsub biex iservi bħala residenza għal dawk l-irġiel li kienu jiġu kastrati u mpjegati sabiex jipproteġu lin-nisa li kienu jgħixu fil-qrati orjentali.

Madanakollu, mill-1725, dan is-sit beda jintuża bħala l-palazz residenzjali tal-Imperaturi Yongzheng u Qianlong tad-Dinastiji Qing, meta dawn kienu jixtiequ joħorġu għal ftit taż-żmien mill-Belt Ipprojbita. Infatti, il-ħitan ħomor, il-madum isfar u l-iljuni tal-ġebel li wieħed isib f’dan il-lwog huma simboli li hemmhekk xi darba kien jgħix xi membru tal-familja imperjali.

Kien fl-1744, waqt id-Dinastija Qing, illi finalment ir-rwol ta’ dan il-palazz inbidel f’tempju u f’residenza għall-patrijiet Lama filwaqt li sar ukoll iċ-ċentru nazzjonali tal-amministrazzjoni Lama.

L-arkitettura, id-disinn u d-dekorazzjonijiet tiegħu huma meraviljużi hekk kif dan il-post huwa mqassam f’sebat ibtieħi differenti bi strutturi li jvarjaw bejn swali, paviljuni u torrijiet, li kollha jintonaw flimkien akkost li fihom karatteristiċi tradizzjonali varji tal-popli ta’ Han, Tibet, Manchu u Mongolja.

Illum dan il-post huwa miftuħ kemm għat-turisti u kif ukoll għal dawk li jkunu jixtiequ jqimu d-diversi statwi Buddisti li hemm imxerrda man-numru ta’ binjiet li jiffurmaw lil dan il-palazz. Fost dawn l-istatwi, wieħed isib ukoll statwa ġganteska ta’ Buddha għolja 26 metru li ġiet maħduma minn biċċa sħiħa tal-injam tas-sandlu. Jingħad li din hija l-ikbar statwa fid-dinja tax-xorta tagħha.

Ċertament, dan it-tempju huwa xempju tal-arti reliġjuża tradizzjonali Ċiniża. Hu wkoll il-post ideali għal dawk li japprezzaw isegwu r-ritwali differenti ta’ ġnus oħra

Nistqarr illi anki jekk in-nies ta’ madwari kienu qed iqimu reliġjon differenti minn dak li nħaddan jien, xorta waħda ħassejt serenità kbira ġewwa dan it-tempju, speċjalment meta bdejt nara l-qima qawwija fost individwi ta’ kull età.

Għalija, iż-żjara ġo dan il-lwog kienet esperjenza memorabbli u unika li laqqgħatni ma’ aspett ieħor tal-kultura u s-soċjetà taċ-Ċina.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-1 ta’ Marzu 2015)

Share on Facebook

2015.03.01 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (Is-7 Parti) Ħarsa lejn l-arti Ċiniża

Bħalissa, is-settur tal-arti fiċ-Ċina huwa wieħed mill-aktar dinamiċi, hekk kif l-artisti Ċiniżi qed jerħulha jesploraw u jimirħu f’orizzonti differenti sabiex jippruvaw jesprimu r-rwol ġdid li għandu pajjiżhom fid-dinja. Dawn ix-xogħolijiet artistiċi varji jinstabu mxerrda madwar iċ-Ċina kollha f’diversi distretti popolari tal-arti, f’numru ta’ galleriji artistiċi u f’bosta mużewijiet.

Permezz ta’ dan l-artiklu, jiena se niddeskrivilkhom dawk l-inħawi li żort f’Pekin u Shanghai li huma relatati ma’ dan il-qasam.

751D Park – Pekin

Kont immaġinajt li ż-żjarat tagħna f’Pekin kienu ser ikunu kollha marbutin mal-istorja. Għaldaqstant kienet tassew sorpriża interessanti meta ġejna akkumpanjati f’dan iċ-ċentru ta’ arti kontemporanja.

Sa ftit tas-snin ilu, din il-medda art b’qies ta’ 40,000 metru kwadru, kienet tifforma parti minn żona industrijali. Madanakollu, riċentement, din ġiet trasformata f’post iddedikat kollu kemm hu għall-arti u ngħatat l-isem ta’ 751D Park.

L-arkitettura distinta ta’ stil Bauhaus irnexxielha tisfuma b’mod armonjuż mal-karattru l-ġdid li ngħata lil dawn l-inħawi fejn issa wieħed isib numru ta’ galleriji tal-arti, swali tal-esebizzjonijiet, ħwienet tal-kotba, ristoranti u kafetteriji.

Għalkemm m’inix xi waħda li nifhem wisq fl-arti, nistqarr illi l-ħin li qattgħajt f’dan il-lwog sabiex nesplora dawn ix-xogħolijiet artistiċi, fetħuli tieqa oħra fuq iċ-Ċina li minnha stajt nixtarr aħjar lil dan il-pajjiż u l-kultura tiegħu. Infatti, kull post li dħalt fih offrieli l-opportunità li nosserva, napprezza u nixtri kreazzjonijiet bi stili tassew uniċi u b’disinji oriġinali ta’ immaġinazzjoni bla tarf.

Fosthom, laqtitni ħafna l-esebizzjoni artistika ta’ Liu Fei li kienet iġġib l-isem ta’ An Enchanting War. Fiha, l-artist ippreżenta l-perċezzjonijiet tiegħu dwar il-gwerer futuri filwaqt li kkontempla dwar kif dawn ser jiġu miġġielda. Għamel dan permezz ta’ kreazzjonijiet li jżommuk fil-post tħares lejhom, l-aktar hekk kif hu esprima d-disprezz u l-kritika tiegħu lejn il-gwerra permezz ta’ ġmiel u kruha ironiċi u li jaħsdu.

Il-Mużew Nazzjonali tal-Arti – Pekin

Dan il-mużew hu ddedikat għall-kollezzjonijiet, għar-riċerka u għall-esebizzjonijiet ta’ xogħolijiet artistiċi moderni u kontemporanji li jsiru fiċ-Ċina. Għalkemm il-bini tiegħu nbeda fl-1958 u nfetaħ għall-pubbliku fl-1963, l-istil arkitettoniku tiegħu tfassal fi stil tradizzjonali Ċiniż hekk kif dan jinkludi fih kurituri, paviljuni u saqaf imżejjen b’madum ta’ lewn safrani.

Fil-wisgħa ta’ 18,000 metru kwadru, dan il-mużew għandu fih 17 il-sala tal-esebizzjoni mqassma fuq 5 sulari. Fil-kollezzjonijiet tiegħu jħaddan aktar minn 100,000 biċċa xogħol artistika, li l-biċċa l-kbira tagħhom inħadmu minn artisti mill-aqwa matul perjodi differenti li jkopru s-snin mill-aħħar tas-seklu 19 sa llum.

Mit-twaqqif tiegħu, dan il-mużew organizza eluf ta’ esebizzjonijiet artistiċi li jirriflettu l-iżvilupp tal-arti Ċiniża. Kull sena, dawn l-attivitajiet jiġbdu miljuni ta’ viżitaturi lejn dan il-post u b’hekk dan iservi wkoll bħala vetrina għall-artisti involuti.

Waqt iż-żjara tagħna f’dan il-post, fost ix-xogħolijiet esebiti, kien hemm il-wirja Beautiful China: Call of Humanism, liema attività tax-xorta tagħha kienet qed issir għall-ewwel darba. Infatti, f’din l-esebizzjoni kien hemm 200 biċċa xogħol artistika għall-bejgħ u l-flus li kienu ser jinġabru minnha, kienu ser imorru biex jgħinu lill-eluf ta’ persuni li jbatu minn xi diżabbilità. Fatt interessanti kien li fost ix-xogħolijiet għall-bejgħ, kien hemm uħud li kienu maħduma minn artisti rinomati ferm imħallta ma’ oħrajn ta’ livelli differenti, fosthom anki ma’ ta’ artisti u kalligrafi li kellhom xi diżabbilità.

M50 – Shanghai

Din iż-żona artistika li tikkonsisti minn għadd ta’ galleriji u spazji għall-esebizzjonijiet, tinsab f’50 Triq Moganshan, Shanghai, imma ħafna jirreferu għaliha bħala M50.

Sa ftit tas-snin ilu, din il-lokalità ċentrali kienet tifforma parti minn fabbrika tat-tessuti iżda wara li din l-industrija ngħalqet, ftit ftit bdew jinġibdu għadd ta’ artisti lejn dan il-post minħabba li kien qed jinkera bi prezz baxx. Kien fis-sena 2000 meta daħlu l-ewwel artisti sabiex jesponu xogħolijiethom f’dawn l-inħawi. Illum M50 inbidlet f’kumpless kollu kemm hu ddedikat lill-arti.

Ċertament hawnhekk, dawk li japprezzaw l-arti għandhom fejn jintilfu bl-għażla tassew varja ta’ ideat u xogħolijiet, kemm f’dik li hi skultura u kif ukoll pittura. F’dan il-lwog, wieħed spiss ikollu ċ-ċans ukoll li jiltaqa’ mal-artisti nfushom u li jixtri x-xogħolijiet direttament minn għandhom. Il-prezzijiet ivarjaw ħafna: jibdew minn tassew irħas u jibqgħu telgħin sa somom pjuttost esorbitanti. Madanakollu, jekk wieħed ikun kapaċi jinnegozja prezz tajjeb, jaf imur lura d-dar b’xogħol tassew uniku u sabiħ.

Għalkemm viżwalment din iż-żona ma tolqotx wisq l-għajn, wieħed m’għandux joqgħod lura milli jikkunsidra li jiddedika ftit ħin biex jevalwa dak li jista’ jsib fiha. Infatti wħud mix-xogħolijiet kapaċi jkunu interessanti u provokanti qatiegħ, b’numru minnhom mogħnija wkoll b’natura ribelli.

Esebizzjoni artistika tal-pittur Heping – Malta

L-għan prinċipali ta’ din is-sensiela ta’ artikli huwa li nxennaq lill-poplu Malti biex isir jaf aktar dwar il-kultura taċ-Ċina u niesha. Għaldaqstant, fejn nara li hemm l-opportunità li l-Maltin iduqu dak li nkun ktibt dwaru f’pajjiżna stess, jiena nħossni obbligata li ninforma lill-qarrejja bih.

Fil-fatt, bħalissa, bħala parti miċ-ċelebrazzjonijiet tal-Ewwel tas-Sena Ċiniża, fil-gallerija artistika taċ-Ċentru Kulturali taċ-Ċina li jinsab f’173, Triq Melita, Valletta, qed tittella’ esebizzjoni ta’ xogħolijiet li saru mill-pittur famuż Ċiniż Heping.

Heping huwa bbażat f’Shanghai u bħalissa huwa jservi bħala għalliem fl-Istitut tal-Moda, l-Arti u d-Disinn ta’ Dunghua University. Huwa jifforma parti mill-ġens Naxi; li huwa wieħed mill-minoritajiet etniċi li jinsabu ċ-Ċina.

F’dawn l-aħħar snin, Heping żviluppa lingwa artistika ġdida sabiex permezz tagħha jittrażmetti l-karattru etniku u s-sengħa tradizzjonali tiegħu. Din il-linja artistika tinvolvi taħlita għanja ta’ pittura u kalligrafija li finalment tiġi espressa f’xogħol modern b’tema astratta.

Ix-xogħolijiet ta’ Heping huma magħrufa għall-użu distint tal-kulur u għall-linji maħżuża li flimkien jikkontribwixxu xogħol mhux konvenzjonali li għalkemm jirrifletti ċertu loġika, jinħakem ukoll minn passjoni qawwija. Fuq kollox, is-saħħa ta’ din l-arti tinsab fit-taħlita tal-elementi artistiċi tal-Lvant u tal-Punent li jagħmlu dawn ix-xogħolijiet attraenti għal diversi individwi madwar id-dinja.

Heping jistqarr li jinteressaħ ħafna l-bniedem u li għalhekk kull xogħol tiegħu jirrappreżenta individwu minn Shanghai: il-belt fejn trabba’ u tgħallem u l-post li għadu sa llum jinfluwenzah ħafna. Huwa jħobb joħloq illustrazzjonijiet li jissimbolizzaw id-dinja moderna urbana li teżisti f’ambjent li l-ħin kollu jinbidel. Madanakollu, huwa jara li jispjega dan kollu billi juża kemm jista’ s-sempliċità.

Fil-fehma tiegħu, akkost li ż-żmien ta’ llum huwa miżgħud b’għadd ta’ informazzjoni u attivitajiet, min-natura tiegħu, il-bniedem jibqa’ jfittex li jissimplifika l-affarijiet ta’ madwaru sabiex jassorbi u jifhem aħjar. Fil-fatt Heping jissuġġerixxi illi dan it-tiftix għas-sempliċità jinħoloq proprju sabiex jinstab bilanċ mal-ħajja mgħaġġla ta’ kuljum.

Intant, jekk wieħed jifli x-xogħolijiet ta’ dan l-artist, spiss se jilmaħ forom astratti imma sempliċi li bihom huwa jrid jiddeskrivi l-perċezzjoni ikkondensata tiegħu tas-suġġetti umani li jpinġi f’kultura urbana u immaġni metropolitana.

Għal aktar informazzjoni dwar din il-wirja li se ddum miftuħa sal-5 ta’ Marzu 2015, wieħed jista’ jċempel liċ-Ċentru Kulturali taċ-Ċina f’Malta fuq 21 225 055.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-22 ta’ Frar 2015)

Share on Facebook

2015.02.22 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
Stepping through the Forbidden City’s gate

For many years, I read several features and watched various documentaries regarding the Forbidden City in Beijing. However, once I found myself in front of Wumen, its main entrance, I simply stood there in silence and awe.

At an altitude of 38 metres, this area, which is also known as the Meridian Gate, is the highest section of the Forbidden City. Its imposing nature with five towers looking upon this square gave me shivers especially when I recalled that here, in the old days, the captured prisoners-of-war used to be presented to the emperor, whereas those sentenced for capital punishment were executed.

As originally intended by those who constructed this site, I felt small and bewildered in the presence of such magnitude and as I stepped further through the gate, I felt thankful that nowadays this is only a tourist site.

The Forbidden City was built to serve as the emperors’ royal palace. Within it, the emperors of the Ming and Qing dynasties carried out their administration and lived together with their families. In fact, this site was used as the residence of 24 emperors until the last one, Aisin Gioro Puyi, emperor of the Qing Dynasty, abdicated in 1911.

Emperor Chengzu of the Ming Dynasty started the construction of this city in 1406 and its completion took 14 years. Around 100,000 skilled technicians and millions of labourers were involved in this architectural masterpiece.

Most of this magnificent palatial complex was built from wood and it is the largest wooden cluster in existence in the world today. Other material used included white marble from Fangshan which is situated in the limits of Beijing, and granite from Hebei Province.

It was not easy to ship these stones to the city since there was no machinery at the time. Yet the Chinese succeeded to conclude this outstanding project by carrying this material on wooden rollers during summer and by sprinkling the roads with water in mid-winter in order to make an ice-path which could ease transportation. Water for the latter use was made available by digging out a well every half kilometer.

Eventually, the whole city covered an area of 720,000 square metres and within it, one could find numerous palaces, pavilions, squares and gardens. In all, 9,999.5 structures were built; the half room accommodates only a staircase.

It is interesting to note that the emperor could not have 10,000 rooms in his city since it was believed that the deity emperor Hade had that amount of structures in his Heavenly Palace. Therefore, out of respect, his son, who was the emperor on earth, could not have a residence as spacious as that of his father. Meanwhile, this huge amount of rooms in the Forbidden City was intended to prolong the life of the earthly emperor.

Along the centuries, various parts of this ancient city were restored or rebuilt. However, its basic form and layout remains in the original state. In fact, its structures are spread out in an orderly manner alongside the central axis line which goes through from south to north. Moreover, its layout indicates the feudal hierarchy and reflects the traditional philosophy of yin-yang and the Five Elements.

The Forbidden City is surrounded by 10 meter high walls and at each of its four corners there is a tower. Outside these walls, a 52 meter wide moat full of water encircles the city in order to strengthen its defense system.

Thousands of tourists from various countries visit this site daily and yet the grandeur of this place is so amazing that its space seems unable to ever be exhausted.

The largest square in the Forbidden City is Taihe Dian and it has an area of 30,000 square metres. On its four sides, one finds a number of bronze vats which used to be filled with water in order to prevent fire. Water was provided by the Inner Golden Water River which ran across this section of the city. Moreover, this river had the function of draining off rain water and to decorate the square.

On the other hand, in the square which lies in front of the Gate of Supreme Harmony, visitors can observe the hall wherein the emperors administered their power, held ceremonies and summoned ministers. In this outer court, there is also the largest pair of lions in the whole city; the male has a ball under his paw, whereas the female plays with a cub.

Curiously, in the Forbidden City, there is also the Palace of Abstinence wherein the emperor stayed and fasted for three days before he celebrated the sacrificial ceremony to the heaven and earth.

Contrarily, other areas within this magnificent city were intended to appease the emperor’s pleasures; including numerous structures reserved for his concubines.

These concubines were selected amongst the most attractive females and were expected to dedicate their lives in order to please their emperor. Yet not all these concubines had the chance to sleep with the emperor; some only once, some not at all.

Surely, those who did not succeed to attract the emperor’s interest were disregarded in a corner of the palace but they were never allowed to marry anybody else. Therefore, the main aim of these imperial concubines was the opportunity to bear a child of the emperor so that they could acquire more power. Indeed, that concubine whose son managed to become the next emperor was even given the title of Empress Dowager.

Due to the massive size of this city, it is impossible to visit it all. Nonetheless, I believe that I have seen enough to impress me and to leave a memorable imprint on my mind.

The exquisite designs and colours which were used in its construction are truly fascinating and marvelous. Likewise, the ancient furniture and decorations which adorn its palaces and halls are unique and superb.

When this city was still in vigour, no one was allowed to enter into it without a permit. That is why, it is known as the Forbidden City. Yet in 1925, when the Qing Dynasty was over, this site was turned into a museum and in fact today, this city is also known as the Palace Museum.

Within this period, around one million relics were collected from this city and many of them are exhibited in its illustrious halls. These artifacts include objects made from wood, bronze, pottery and porcelain that were designed by skilled artists during the Ming and Qing Dynasties. Other masterpieces comprise precious artworks, sculptures and numerous other treasures.

Meanwhile, the Imperial Garden which lies at the end of the city is another attractive facet of this place. In ancient days, this was a private retreat for the imperial family and the imperial concubines.

There are around twenty architectural structures in this garden which include pavilions, rooms, towers and halls. Each one of these bears a different style and is arranged symmetrically in hierarchical order.

Rare flowers and trees were planted in this garden, some of which still survive today. This place was also adorned with a pond full of fish in order to create a sense of harmony and peace.

One of the most renowned sections in this garden is Duixiushan; an artifical hill built of Taihu Lake Rocks of varying shapes. Its centre was formed into a cave and two stairways spiral up to the top from its southern and eastern sides. The imperial family used to climb up this hill to reach the Pavilion of Imperial View which sits at the top in order to enjoy the spectacular scenery during significant celebrations.

In 1961 this city was included in the List of the Historical Monuments and Cultural Relics under State Protection and due restoration and preservation took place. In 1987, UNESCO inscribed the Forbidden City as a World Heritage Site.

(This article was published in the Travel Supplement of the Sunday Times of Malta dated 15 February 2015)

Share on Facebook

2015.02.16 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KARNIVAL TRAĠIKU TAL-1823

Dan l-aħħar, għaddiet ġrajja minn għala widnejja li qatt ma kont smajtha qabel. Tikkonċerna traġedja li seħħet fil-Karnival tal-1823, fil-ġurnata tat-11 ta’ Frar, li fiha, għadd kbir ta’ tfal mietu ġewwa l-Kunvent tal-Franġiskani, fil-Belt Valletta.

Iddeċidejt li nistħarreġ dan ir-rakkont aktar fil-fond sakemm irnexxieli nsib id-dettalji kollha ta’ dan l-inċident miġburin fl-arkivji tal-Librerija Nazzjonali tal-Belt. Inizzjalment, l-aħbar ta’ din it-traġedja twasslet permezz ta’ nota li nkitbet mis-Segretarju Prinċipali tal-Gvern, Richard Plasket, fil-Malta Government Gazette (Num. 557) tal-14 ta’ Frar 1823, fejn dan fosthom informa illi kienet qed issir inkjesta dwar dan il-każ. Sussegwentement, id-dettalji kollha tniżżlu f’Suppliment (paġni 3391 -2) marbut mal-istess ġurnal li jġib l-istess data msemmija hawn fuq.

F’din il-kitba dettaljata tiegħu, Plasket jinkludi informazzjoni li waslet għandu minn tagħrif tal-Arċisqof ta’ Malta, minn evidenza ta’ persuni li dehru quddiem il-Maġistrat tal-Pulizija (li kienu jinkludu kemm familjari tal-vittmi u anki individwi oħra li kienu preżenti waqt dan l-inċident), u kif ukoll minn rapport mediku relatat mal-każ.

Huwa jibda billi jagħti sfond lil din il-ġrajja, hekk kif isemmi illi f’dawk l-aħħar snin, f’Malta, kienet nibtet id-drawwa illi fil-ġranet finali tal-Karnival, kienu jinġabru għadd ta’ subien tal-età bejn it-8 u l-15 il-sena li kienu ġejjin mill-klassi baxxa tal-inħawi tal-Belt u tat-Tliet Ibliet (Birgu, Isla u Bormla). Dawn it-tfal, li kienu jipparteċipaw għal din l-attività minn jeddhom, kienu jinġabru f’purċissjoni u jittieħdu l-Furjana jew f’xi inħawi oħra fejn wara li jisimgħu quddiesa, huma kienu jirċievu xi ħobż u frott. Dan l-ikel kien jiġi provdut permezz ta’ ftehim li kien isir bejn il-gvern u xi benefatturi oħra. L-għan prinċipali wara din l-attività kien li jżomm lit-tfal protetti mill-ġlied u mill-konfużjoni tal-Karnival li kien ikun hemm f’dak il-perjodu fl-ibliet imsemmija. L-arranġament ta’ din il-purċissjoni kien jaqa’ taħt ir-responsabbiltà tad-Diretturi Ekkleżjastiċi tal-Istituzzjoni li kienet tgħallem il-Katekiżmu.

Infatti, jidher illi fl-10 ta’ Frar 1823, skont din it-tradizzjoni, xi tfal kienu ttieħdu jisimgħu quddiesa l-Furjana u mbagħad kienu twasslu lejn il-Knisja ta’ Ġieżu l-Belt Valletta fejn hemmhekk ġew irregalati xi ħobż u frott, mingħajr ma nqala’ l-ebda inċident.

Iżda dan il-pjan sfratta għal kollox l-għada, meta akkost li din l-attività kienet mistennija li tirrepeti ruħha bla problemi, sensiela ta’ żbalji, wasslu għal traġedja kbira li ħadd qatt ma kien basar li għad tiġri.

Għall-ewwel, fil-11 ta’ Frar 1823, kollox kien miexi ħarir u kif suppost. It-tfal inġabru bħas-soltu u ttieħdu jisimgħu quddiesa l-Furjana. Madanakollu, did-darba, iċ-ċerimonja damet ma ntemmet siegħa aktar mis-soltu u għalhekk meta dawn it-tfal twasslu sal-Knisja ta’ Ġieżu, il-festeġġjamenti tal-Karnival kienu laħqu spiċċaw. B’hekk, il-wasla tagħhom ħabtet mal-ħin meta n-nies li kienu qed jieħdu sehem fil-briju tal-Karnival, bdew jirritornaw lejn djarhom. U l-bużillis inqala’ meta numru ta’ tfal u adulti oħra li saru jafu b’din l-attività f’Ta’ Ġieżu, tħalltu baxx baxx mat-tfal l-oħra bil-ħsieb li jieħdu xi ħaġa anki huma.

Issa, skont il-pjanijiet tas-soltu, is-subien kienu mistennija jidħlu mill-bieb tas-sagristija tal-Kunvent ta’ Ġieżu u kellhom joħorġu mill-bieb ta’ faċċata li kien jagħti għal Triq Sant’Ursula, fejn hemmhekk, huma kienu jirċievu l-ħobż u l-frott. Sabiex jiġi evitat illi ċertu tfal jidħlu dabtejn, huma kienu jitħallew jistennew f’kuritur u l-bieb tas-sagristija kien jingħalaq warajhom.

Però ġara li f’din il-ġurnata, il-bieb tas-sagristija tħalla miftuħ aktar mis-soltu minħabba li kienu qed jistennew lit-tfal ġejjin mill-Furjana, b’konsegwenza illi nies oħra, apparti t-tfal tas-soltu, baqgħu deħlin. B’hekk, minflok madwar mitt tifel, kif kien ikun hemm fi drabi oħra, inġabar ammont ħafna akbar ta’ nies u din il-folla bdiet kull ma tmur timbotta lit-tfal li kien hemm aktar il-quddiem. Dawn bdew jingħafsu kontra bieb li kien jinżamm nofsu magħluq, biex it-tfal joħorġu minnu wieħed wieħed.

Hekk kif sar il-ħin, min kien responsabbli milli jagħlaq il-bieb tas-sagristija, sakkar din id-daħla u peress li kien qabad jidlam, dan ma ntebaħx li kienet daħlet miġemgħa mhux mistennija. Biex tgħarraq is-sitwazzjoni, lampa li s-soltu kienet titħalla mixgħula f’dan il-kuritur, għal xi raġuni ntfiet, u b’hekk kulħadd spiċċa fi dlam taqtgħu b’sikkina.

Hekk kif sabu ruħhom fid-dlam, in-nies bdew jimbuttaw lil xulxin biex joħorġu mill-bieb l-ieħor, u t-tfal li kienu l-eqreb tal-bieb l-ieħor, tgerrbu fit-tmien tarġiet li kienu jinsabu biswit l-entratura, u waqgħu fuq xulxin. B’hekk, l-uniku bieb minn fejn setgħu joħorġu, kompla jiġi mbarrat u minħabba li dan kien jinfetaħ il-ġewwa, aktar żdied il-paniku.

L-individwi li kienu fuq barra jqassmu l-ħobż u l-frott lit-tfal ma damux ma bdew jisimgħu t-twerżiq tat-tfal l-oħra li nqabdu f’dak is-saram. L-għajjat wasal anki s’għand il-ġirien tal-madwar u minnufih in-nies ħarġu sabiex jaraw x’ġara u biex jagħtu l-għajnuna. Naturalment, huma ppruvaw jiftħu n-nofs l-ieħor tal-bieb li kien jagħtu fuq Triq Sant’Ursula iżda dan ma seta’ jinfetaħ b’xejn peress li kellu t-tfal mixħutin fuqu. Għalhekk, xi wħud ġrew lejn is-sagristija biex isibu ċ-ċavetta tal-bieb l-ieħor u meta għamlu dan, huma daħlu minn fost in-nies li kien hemm fil-kuritur sabiex jilliberaw lit-tfal mill-bieb ta’ wara. Iżda, sfortunatament, għal ċerti tfal, kien diġà tard wisq!

Infatti, numru ta’ tfal inħarrġu barra t-triq mejta, oħrajn b’ħass ħażin kbir fuqhom u oħrajn fi stat pjuttost ħażin. Eventwalment instab illi 110 tifel tal-età bejn it-8 u l-15 il-sena kienu mietu fgati billi ġew magħfusa fi spazju żgħir jew minħabba li ntrifsu waqt il-konfużjoni li nqalgħet.

Skont il-Lutenent Gvernatur, mill-inkjesta li saret u mill-informazzjoni li nġabret, ġie konkluż li dan kien inċident sfortunat li ġie kkawżat minħabba d-dewmien fiċ-ċerimonja tal-Furjana li ta lok lil dawk li kienu qed jiċċelebraw il-Karnival sabiex jingħaqdu ma’ dawn it-tfal. Kaġun ieħor kien in-nuqqas ta’ dawl fl-imsemmi kuritur li ċertament kompla żied fil-mortalità. Iżda, finalment ħadd ma ġie akkużat bil-mewt ta’ dawn it-tfal peress li xejn ma kien sar bi ħsieb ħażin li joħloq din it-traġedja.

Plasket kompla jsemmi kif f’dik il-ġurnata kerha, kulħadd kien ikkollabora biex jgħin kif jista’; anki l-familjari tal-vittmi li ħallew lill-pulizija u lis-suldati jaħdmu sabiex isalvaw kemm jistgħu individwi. Huwa faħħar ukoll lill-ġirien li għamlu minn kollox biex jagħtu daqqa t’id f’dak kollu li kien hemm bżonn.

Ma naqasx li jirringrazzja wkoll lit-tobba u lill-infermieri li kienu ġrew lejn il-post biex jagħtu l-għajnuna malli semgħu bl-aħbar. Huwa wera l-gratitudni tiegħu anki lejn l-uffiċjali tal-Pulizija u lejn il-membri tar-Reġiment Royal Malta Fencibleli kienu mmexxija mill-Kaptan tagħhom, il-Kulunell Markiż Giuseppe De Piro. Bis-saħħa ta’ dawn kollha, Plasket ikkonkluda, il-konsegwenzi ta’ din it-traġedja tnaqqsu drastikament.

Għall-ewwel bqajt bla kliem, inħares siekta lejn dawn iż-żewġ paġni antiki li kienu qed jitfgħu dawl fuq is-soċjetà Maltija ta’ dak iż-żmien u fuq il-faqar li kienu għaddejjin minnu wħud mill-Maltin. Ma stajtx ma nixxukkjax ruħi u nħoss għal dak l-għadd kbir ta’ familji, li f’jiem suppost ta’ ferħ u daħk bla tarf tal-Karnival, spiċċaw jgħixu ħabta w sabta din it-traġedja tal-waħx!

Xi ħaġa ġegħlitni nkompli nfittex u nixtarr din l-informazzjoni ħalli nsir naf kemm jista’ jkun dwar dak li seħħ. Għaldaqstant, tkellimt mal-ħabib tiegħi, il-Markiż Nicholas De Piro li mill-ewwel rama jgħinni billi għaddieli l-informazzjoni li kellu ħalli nkomplu nibnu din l-istorja.

Fil-fatt, huwa pprovdini b’immaġni tal-antenat tiegħu, il-Markiż Giuseppe De Piro li dakinhar tal-inċident, kien qed imexxi lir-reġiment tas-suldati tar-Royal Malta Fencible. Barra minn hekk, huwa għaddieli wkoll ritratt tal-Ġeneral Sir George Whitmore flimkien ma’ illustrazzjoni antika li probabbilment turi din it-traġedja, li pinġha l-ġeneral stess, peress li hu kien qed iservi f’pajjiżna f’dak il-perjodu.

Għalaqt din ir-riċerka tiegħi billi mort infittex ukoll il-Knisja ta’ Ġieżu ħalli nara b’għajnejja fejn kien sar dan il-fatt. U hemm, 192 sena wara, hekk kif ironikament fil-Belt kienu qed jippreparaw għall-Karnival tal-2015, bħal deherli li fil-bogħod, smajt it-twerżiq tal-imsejkna tfal…

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-15 ta’ Frar 2015)

Share on Facebook

2015.02.15 / 6 responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (6 Parti) X’hemm għall-bejgħ

L-ibliet ta’ Peking u Shanghai huma ideali għal dawk li jħobbu jduru l-ħwienet u jixtru. Dan minħabba li fihom hemm triqat twal li donnhom ma jispiċċaw qatt, miżgħuda b’għadd ta’ negozji ta’ kull xorta.

Ħwienet antiki li jbiegħu għażla ta’ oġġetti tradizzjonali tarahom spalla ma’ spalla ma’ stabbilmenti oħra moderni bi prodotti tal-aktar ditti popolari. Imbagħad issib ukoll swieq differenti li jagħtuk lok biex tħuf u tesplora għal xi ħaġa mhux tas-soltu jew għal xi affari tajba bi prezz orħos. F’dawn il-postijiet, ma trid tinsa qatt illi ċerti affarijiet jistgħu ma jkunux ġenwini.

Ix-xiri huwa mod ieħor ta’ kif tista’ tersaq qrib in-nies tal-lokal sabiex issir tafhom aħjar, speċjalment fl-inħawi fejn wieħed huwa mistenni li joqgħod jiġġebbed għall-prezz. Kultant il-lingwa hija problema f’dawn l-ibliet għax mhux kulħadd kapaċi jitkellem bl-ingliż. Madanakollu, m’għandix dubju illi jekk veru ssib xi ħaġa li tolqtok, b’xi mod jew ieħor se toħloq mezz kif tiftiehem.

Triq Qianmen – Pekin

Din it-triq tibda min-naħa tan-nofsinhar ta’ Pjazza Tiananmen, matul l-assi ċentrali ta’ Pekin, u hija twila madwar kilometru.

L-oriġini ta’ din iż-żona popolari tmur lura għaż-żminijiet antiki tad-Dinastiji Ming u Qing, meta dan il-post kien diġà magħruf għall-fieri tal-lanterni, għat-teatri u għad-djar tat-tè. Sfortunatament, fl-1900, dawn l-inħawi ġew maħruqa kompletament meta l-Alleanza tat-Tmien Nazzjonijiet attakkat lil Pekin.

It-triq preżenti nbniet mill-ġdid u tqassmet f’erbgħa żoni li ġew iddedikati għall-kultura, għall-ikel, għax-xiri u għad-divertiment. Infatti, hekk kif toħroġ minn ħanut u tidħol f’ieħor, tħossok bħallikieku sibt ruħek f’xi dinja oħra.

Ħwienet eleganti li jbiegħu ġojjelli u ħwejjeġ mill-ifjen issibhom biswit ħwienet aktar sempliċi mimlija bi kwantità kbira ta’ oġġetti u suvenirs. Ristoranti magħrufa fid-dinja tal-Lvant bħall-Mc Donalds u l-KFC jikkompetu ma’ dawk tal-kċina tradizzjonali Ċiniża bħar-ristorant Qianmen Quanjude li hija rinomata ħafna għat-tisjir tal-laħam tal-papra.

Għal min ma jħobbx jimxi wisq, hemm tramm tiela’ u nieżel b’mod regolari ma’ din it-triq. Iżda jekk trid tassew tgawdi dan il-post, l-aħjar hu li timxi.

Wangfuying – Pekin

Iż-żona Wangfujing hija famuża ħafna kemm man-nies tal-lokal u kif ukoll mat-turisti minħabba li fiha wieħed isib bosta ħwienet ta’ kull xorta matul medda ta’ żewġ kilometri. Intant, dan id-distrett jifforma wkoll parti mill-istorja taċ-Ċina peress li jmur lura għas-sena 1260.

Bħat-triq Qianmen, anki hawn wieħed jara taħlita sinifikattiva ta’ prodotti tal-Lvant u tal-Punent fejn minbarra ditti popolari li aħna mdorrijin għalihom, wieħed jista’ jitpaxxa wkoll bi ħwienet bħal Shengxifu li hu mfittex għall-kpiepel, b’Tongshenghe li hu stabbilment magħruf għaż-żraben, jew bid-dar tat-tè Wuyutai.

Iżda ċertament f’dan il-lwog, l-aktar parti indimentikabbli huma t-triqat tal-ġnub li spiss ikunu mimlija bin-nies. Infatti dan il-post żgur li mhux rakkommandabbli għal min jiddejjaq fil-folol jew għal dawk li l-istonku tagħhom ma jiflaħx wisq. Dan għaliex proprju hawnhekk, it-turisti jistgħu jtiegħmu l-għeruq tradizzjonali tal-belt ta’ Pekin, partikolarment bl-għażla ta’ ikel eżotiku li wieħed isib għall-bejgħ.

Fil-fatt, inti u miexi f’dawn it-triqat, ma tistax ma tiġix impressjonat bir-riħa qawwija ta’ kull xorta ta’ tisjir. U trid jew ma tridx, tinġibed b’kurżità biex tara x’hemm ħalli forsi dduq xi ħaġa. Minn daqshekk, l-għażla hija biss f’idejk għax il-prodotti huma varji mmens. Jiddependi biss minn kemm inti avventuruż hekk kif fost l-ikel issib: frott frisk, prodotti moqlijin, kebabs b’kull xorta ta’ laħam inkluż dak tal-ħaruf, tat-tiġieġa, tal-majjal, tal-istilla u taż-żiemel tal-baħar, tal-insetti u tad-dud u tal-iskorpjuni ħajjin!

Jekk dan kollu ma jħajjrikx jew saħansitra jaqtagħlek l-aptit, xorta waħda għandek fejn tintilef fil-ħwienet l-oħra mżejjna bi prodotti varji li juru l-ġmiel tal-kuluri taċ-Ċina. F’dan il-post huwa biss int li tagħmel il-limitu ta’ kemm u x’tista’ tixtri: skont kemm ikollok flus u skont x’jogħġbok. Fost il-lista twila ta’ prodotti ssib: żraben, affarijiet tal-ħarir, ħwejjeġ, kreazzjonijiet tal-injam u l-bronż, maskri ta’ kull tip, ġugarelli u kwantità bla tarf ta’ suvenirs.

Tant hemm x’tara f’dan il-post, li żgur li ma tinsih qatt il-ħin li tqatta’ fih.

It-triq Nanjing – Shanghai

Shanghai hija belt għal kollox differenti minn Pekin u dan huwa evidenti ħafna hekk kif tibda miexi fit-triq Nanjing. Maħsuba li hija l-eqdem triq li ġiet iddedikata għan-negozju fiċ-Ċina, il-mijiet ta’ ħwienet matulha fuq kull naħa, jibqgħu sejrin għal madwar ħames kilometri.

Hawnhekk il-ħajja hija aktar rikka u dan jidher mill-ħwienet b’ditti lussużi ferm bħal Dior, Chanel, Armani, Prada u Calvin Klein. Bil-vetrini tagħhom armati bi prodotti modernissimi u pjuttost għaljin, dawn il-ħwienet erħielhom jikkompetu bejniethom biex jattrattaw kemm jistgħu mill-kwantità kbira ta’ nies li kuljum tmur tippassiġġa fl-inħawi. Infatti, apparti li hija magħrufa għax-xiri, din it-triq hija popolari kemm man-nies tal-lokal u kif ukoll mat-turisti għall-kultura moderna li kapaċi toffri Shanghai.

Fl-għaxija, it-triq ta’ Nanjing tagħni ruħha b’atmosfera pjuttost spettakolari billi diversi ħwienet u binjiet għoljin ikunu mixgħula b’ħafna dawl.

Yuyuan Bazaar – Shanghai

Dan il-bazaar jinstab ħdejn il-Ġnien Yuyuan. Il-ġmiel tiegħu qiegħed fl-arkitettura mibnija b’injam skur u bi stil tradizzjonali. Barra minn hekk f’dan is-suq, wieħed isib diversi ħwienet ta’ snajja’ antiki li jkunu qed ibiegħu prodotti distinti fosthom: oġġetti maħduma mill-ħarir, illustrazzjonijiet ta’ artisti folkloristiċi, xogħolijiet u għodda tal-kalligrafija, xogħol tal-bamboo u l-injam, affarijiet tal-bronż, settijiet tat-tè tal-porċellana, ġojjelli maħduma mill-jade u perli mill-għadira Taihu.

Suq tal-ikel f’Shanghai

Waqt li nkun imsiefra, napprezza ħafna dawk il-mumenti meta jirnexxieli niskopri xi post li ma jkunx ippjanat fil-programm. Hekk ġara meta ġurnata minnhom tlabt lill-gwida biex jeħodna f’xi lwog fejn stajna nosservaw aktar mill-qrib il-ħajja ta’ kuljum tan-nies tal-lokal u dan ġibidna ‘l ġewwa lejn xi triqat inqas ċentrali ħalli nżuru suq tal-ikel li jinqdew minnu l-familji ta’ Shanghai.

Mill-ewwel laqgħatna l-kuntrast bejn l-atmosfera sempliċi ta’ dan is-suq u l-isfond sofistikat tal-bini għoli u modern, tipiku ta’ din il-belt. Hawnhekk il-prodotti kienu rranġati mal-art, fil-kaxxi jew fil-gaġeġ u l-bejjiegħa erħielhom jgħajjtu biex isejjħu l-klijenti jew biex jikkustinjaw magħhom fuq xi prezz.

Anki f’dan il-post, is-sensi tagħna ġew invażi minn għadd ta’ attivitajiet, irwejjaħ u ħsejjes. Kien hemm minn kollox għall-bejgħ fosthom ħaxix, frott, ħut, granċijiet, frott tal-baħar, weraq tat-tè, bajd ta’ diversi tjur, tiġieġ, sriedak, papri u ikel ta’ kull xorta. F’gaġġa minnhom, ilmaħna wkoll xi ġriewi żgħar ħelwin u f’qalbna tlabna li min kien ser jixtriehom, riedhom biex irabbihom u mhux biex isajjarhom!

Bla dubju, wara dawn l-esperjenzi interessanti u vivaċi f’dawn il-ħwienet u s-swieq differenti, nemmen li wieħed ikun qed jitlef ħafna jekk ikun f’dawn l-ibliet u ma jżurx almenu xi wieħed minnhom.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-8 ta’ Frar 2015)

Share on Facebook

2015.02.08 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (5 Parti) Is-sena tal-mogħża

Uħud mill-qarrejja ta’ din is-sensiela stqarru miegħi illi dawn l-artikli dwar iċ-Ċina qed iħajjruhom sabiex jiskopru aktar lil dan il-pajjiż u lil niesu. U ċertament l-apprezzament lejn il-kultura hija waħda minn dawk l-aspetti li kapaċi jqarrbu lill-poplu tagħna lejn dak Ċiniż.

Huwa għalhekk li din il-ġimgħa se ngħaddilkhom ftit informazzjoni dwar ċelebrazzjonijiet importanti li se jseħħu dalwaqt fiċ-Ċina sabiex jimmarkaw il-bidu tas-sena 2015. Fl-istess ħin, dan l-artiklu se jservi wkoll biex jgħarrafkhom bl-attivitajiet relatati li se jittellgħu anki f’pajjiżna fejn intom qed tiġu mistiedna biex tattendu bi ħġarkhom ħalli b’hekk anki intom idduqu ftit minn dak li kapaċi toffri ċ-Ċina.

Tmiem is-sena 2014

Ta’ min isemmi illi skont il-kalendarju lunari li jintuża ċ-Ċina, is-sena 2014 li hija ddedikata liż-żiemel, għadha ma spiċċatx. Infatti t-tmiem tas-sena 2014 se jseħħ fid-19 ta’ Frar 2015 (skont il-kalendarju tagħna) biex dan jagħti lok għall-bidu ta’ sena ġdida li se tkun iddedikata lill-mogħża.

Peress li l-kalendarju tradizzjonali Ċiniż huwa ibbażat fuq il-fażijiet tal-qamar, l-ewwel tas-sena fiċ-Ċina ma tiġix dejjem fl-istess ġurnata minħabba li din tiddependi minn meta jidher il-qamar kwinta li ġeneralment jaħbat lejn l-aħħar ta’ Jannar u l-bidu ta’ Frar.

Skont it-tradizzjoni, dan il-kalendarju lunari nħoloq fi żmien antikissimu minn grupp ta’ antenati bdiewa li kienu jqassmu x-xogħol agrikolu tagħhom b’konformità mal-fażijiet tal-qamar. Il-qamar kwinta tas-sena l-ġdida kien jiftaħ staġun ieħor għaż-żriegħ u sabiex jiġbdu fuqhom il-fortuna, is-soċjetajiet primittivi ħolqu ċerimonja li kienet tkopri diversi ġranet sabiex matulhom jitwettqu diversi sagrifiċċji lill-allat. Jingħad li biż-żmien din iċ-ċelebrazzjoni nbidlet f’festa li llum hija magħrufa bħala l-Festival tar-Rebbiegħa (Spring Festival).

Is-snin marbuta mal-annimali taż-żodijaku

Hemm 12 il-annimal marbut maż-żodijaku Ċiniż u mal-kalendarju tradizzjonali lunari: il-far, il-barri, it-tigra, il-fenek, id-dragun, is-serp, iż-żiemel, il-mogħża, ix-xadina, is-serduk, il-kelb u l-majjal. Jeżistu diversi leġġendi li jispjegaw kif intagħżlu dawn l-annimali u kif dawn tpoġġew hekk wara xulxin, fosthom waħda li tgħid li darba l-imperatur sejjaħ lil xi annimali u dawn wara bosta avventuri li għaddew minnhom, waslu għandu f’din l-ordni.

Is-sena 2015 – is-sena tal-mogħża

Kull sena tkun iddedikata għal wieħed minn dawn l-annimali u skont it-tradizzjoni, il-karatteristiċi ta’ kull persuna li titwieled, joħorġu jixbħu lix-xejriet ta’ dak l-annimal partikolari.

Ngħidu aħna, dawk li twieldu jew li se jitwieldu taħt iż-żodijaku tal-mogħża, mistennija jkunu individwi edukati, rispettużi, qalbhom tajba u inġenjużi. Għandhom sensittività distinta għall-arti u għall-ġmiel, fiduċjużi fir-reliġjon tagħhom u jippreferu jgħixu fil-kwiet. Huma nies għaqlin, ġentili u jagħdru u b’hekk huma kapaċi jħaddmu n-negozju b’mod kawt u prudenti. Fil-ħajja ta’ kuljum, jippruvaw ikunu ekonomiċi.

Min-naħa l-oħra, dawn it-tip ta’ individwi għandhom ħabta jinkwetaw wisq. Huma nies mistħija, pessimisti, ibatu bil-burdati, indeċiżi, sensittivi żżejjed u b’rieda dgħajfa. Min-natura tagħhom huma timidi u għalhekk jixxenqu biex xi ħadd jieħu ħsiebhom. Iħobbu ħafna l-kumplimenti imma mbagħad huma ma jazzardawx jiddikjaraw imħabbithom fil-miftuħ. Għandhom tendenza wkoll li jinteressaw ruħhom f’teoriji strambi.

Il-Festival tar-Rebbiegħa

Dan il-festival huwa l-aktar ċelebrazzjoni importanti u l-itwal wieħed fost iċ-ċerimonji kollha fiċ-Ċina, hekk kif idum għaddej għal 15 il-ġurnata sħaħ! Infatti, minħabba li dan il-festival jinvolvi għadd ta’ funzjonijiet u attivitajiet f’kull ġurnata, il-preparamenti għalih jibdew minn xi xahar qabel.

Wieħed mill-għanijiet prinċipali tiegħu huwa li jgħaqqad il-familji flimkien sabiex dawn jibdew is-sena fil-kumpanija sabiħa ta’ xulxin. Fil-fatt, fil-ġranet ta’ qabel, miljuni ta’ Ċiniżi li jkunu f’inħawi oħra fiċ-Ċina jew saħansitra f’pajjiżi oħra madwar id-dinja, jitilqu kollox warajhom sabiex imorru lejn id-djar tal-ġenituri tagħhom ħalli jiċċelebraw magħhom dawn il-jiem sbieħ. Huwa neċessarju li kulħadd jilħaq jasal qabel lejliet l-ewwel tas-sena għaliex hekk kif tinżel ix-xemx, mill-ewwel jibdew iċ-ċelebrazzjonijiet.

L-ewwel tas-sena

F’dan il-jum kulħadd ikun mistenni li jmur iżur lill-qraba l-aktar anzjani, imbagħad lill-membri l-oħra tal-familja u lill-ħbieb. L-anzjani u l-antenati huma rispettati ħafna fil-kultura Ċiniża u infatti ċerti ċelebrazzjonijiet f’dawn il-ġranet ikunu maħsuba wkoll biex ifakkru anki lill-membri mejta tal-familja. Min-naħa l-oħra, it-tfal ikunu qed jistennew bi ħġarhom pakketti bil-flus tax-xorti li jingħataw lilhom f’din il-ġurnata mingħand il-qraba anzjani tagħhom. Dawn il-flus jitpoġġew ġewwa envelop aħmar peress li dan il-kulur huwa marbut max-xorti t-tajba.

Ċelebrazzjonijiet tas-sena tal-mogħża f’Malta

L-ewwel attività se tittella’ fit-8 ta’ Frar 2015 fl-10:00am fil-Belt Valletta u qed tiġi organizzata miċ-Ċentru Kulturali taċ-Ċina f’Malta flimkien mal-Kunsill Lokali tal-Belt. Hawnhekk il-pubbliku se jkun jista’ jgawdi spettaklu mill-isbaħ ta’ akrobazija li se jitwettaq mill-grupp rinomat ta’ artisti u akrobati Ċiniżi li jġib l-isem Guangxi Acrobatic Troupe. Il-bidu ta’ din il-wirja se jkun fi Pjazza Teatru Rjal, filwaqt li wara se jkun hemm ukoll parata matul Triq ir-Repubblika u Triq Merkanti.

Fl-istess ġurnata, fis-6:00pm, dawn l-artisti Ċiniżi se jagħtu wirja akrobatika oħra, did-darba ta’ 90 minuta fis-Sala tal-Mediterran għall-Konferenzi, il-Belt. Din l-attività hija bil-ħlas u biex wieħed jattendi jeħtieġlu jakkwista l-biljetti billi jċempel 25595750/1.

Share on Facebook

2015.02.01 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (4 Parti) L-Istorja taċ-Ċina

L-Istorja taċ-Ċina hija ikkumplikata mmens, l-aktar minħabba l-kobor tal-pajjiż. Infatti, bosta Ċiniżi jistqarru li lanqas huma ma jafuha kollha. Min-naħa l-oħra, fil-fehma tiegħi, għalina l-Ewropej hija naqra aktar diffiċli biex nassimilawha peress li tvarja ħafna mill-ġrajjiet storiċi li tgħallimna dwarhom. Kien proprju għalhekk li sibt ruħi kompletament affaxxinata meta żort il-Mużew Nazzjonali ta-Ċina f’Pekin.

Il-Mużew Nazzjonali taċ-Ċina f’Pekin

Il-binja ta’ dan il-mużew hija imponenti ferm u l-faċċata tiegħu tħares direttament fuq il-Pjazza Tiananmen. Twaqqaf fit-28 ta’ Frar 2003 wara li ngħaqdu dak li qabel kien il-Mużew Nazzjonali tal-Istorja Ċiniża flimkien mal-Mużew Nazzjonali tar-Rivoluzzjoni Ċiniża.

Il-Mużew Nazzjonali taċ-Ċina f’Pekin huwa mibni fuq medda ta’ art li tkopri 192,000 metru kwadru u huwa meqjus bħala l-akbar u l-aqwa mużew fid-dinja. Iħaddan fih 40 gallerija flimkien ma’ 10 swali ta’ esebizzjonijiet artistiċi li fihom jiġu esebiti wkoll xogħolijiet internazzjonali li jiġu mislufa lil dan il-mużew.

L-artifatti li huma esebiti fih ivarjaw ħafna u b’hekk huma jagħtu l-opportunità lill-viżitaturi biex josservaw firxa wiesgħa tal-arkeoloġija, tal-istorja, tal-arti u tal-kalligrafija ta’ dan il-pajjiż. Permezz ta’ dawn, wieħed ikun jista’ jixtarr ukoll is-soċjetà u l-kultura Ċiniża matul perjodi differenti.

Is-sezzjoni tal-bronż

Is-sezzjoni tal-bronż hija waħda sinifikattiva f’dan il-mużew, partikolarment dawk ix-xogħolijiet li saru fil-Perjodi Shang u Zhou li jirriflettu r-ritwali u s-sistemi mużikali wżati fiċ-Ċina ta’ dak iż-żmien u li llum huma apprezzati madwar id-dinja kollha. Madanakollu, hemm bosta oġġetti oħra li juru kif iċ-Ċiniżi kienu diġà trawwmu sewwa fit-teknoloġija tal-bronż sa minn 4000 sena ilu.

Intlift inħares lejn oġġett wara l-ieħor li kien hemm esposti f’din is-sezzjoni, nistagħġeb kif fihom ftit li xejn stajt nilmaħ xebħ ma’ dak li jiena mdorrija nara f’mużewijiet oħrajn Ewropej, fosthom dawk lokali.

Il-kollezzjoni tal-bronż f’dan il-mużew tinkludi oġġetti ta’ kuljum, ornamenti, reċipjenti, għodod u armi b’disinji distinti u sbieħ. Uħud minnhom kienu saħansitra mżejjna b’karattri kalligrafiċi antiki indurati bid-deheb jew bi ħlejqiet fantastiċi bħad-draguni.

Is-sezzjoni tal-fuħħar

L-invenzjoni tal-fuħħar li seħħet eluf ta’ snin ilu tatu spinta kbira lill-bniedem fl-iżvilupp tiegħu lejn iċ-ċiviltà. Fil-fatt minn hemm, il-bniedem kompla jistħarreġ kif seta’ juża l-materjali tan-natura sabiex jgħinuh jgħix ħajja aħjar.

L-aktar fuħħar antik li wieħed isib f’dan il-mużew imur lura għall-Perjodu Neolitiku fejn għall-ewwel il-fuħħar kien jinħadem bl-idejn imbagħad anki fuq ir-rota. Maż-żmien, il-bniedem għaraf ukoll kif isebbaħ dak li joħloq billi jivvinta disinji b’subgħajh u b’difrejh, inkella b’xi għodda oħra. Wara, huwa sab mezz kif jiżbogħ dawn l-oġġetti permezz ta’ pigmenti naturali.

Il-kollezzjoni tal-fuħħar tinkludi kontenituri, madum, figurini u kif ukoll oġġetti li ġew użati waqt ir-riti tad-dfin. L-irfinar fil-materjal maħdum u anki fid-dekorazzjoni tal-oġġett huma xhieda tal-iżvilupp tal-bniedem matul is-snin.

Is-sezzjoni tal-porċellana

Tip ta’ porċellana li kienet tinħadem bil-lewn abjad u ikħal, partikolarment fi żmien id-Dinastiji Ming u Qing, hija l-aktar famuża madwar id-dinja għall-kwalità u l-ġmiel tagħha. Infatti fost l-eluf ta’ artifatti maħduma mill-porċellana, l-akbar kwantità ta’ oġġetti fil-kollezzjoni ta’ dan il-mużew huma ta’ dan it-tip.

Xorta waħda, għal dawk li japprezzaw xogħolijiet bħal dawn, l-esebiti l-oħra huma interessanti mmens u mill-ġdid pjuttost differenti minn dawk li aħna mdorrija naraw.

Is-sezzjoni tal-jade

Il-jade huwa ħaġra prezzjuża ta’ lewn ħadrani li hija popolari ferm fiċ-Ċina. Ta’ min isemmi illi l-ġibda ta’ dan il-poplu lejn din il-ħaġra ilha teżisti saħansitra sa mill-Perjodu Neolitiku, hekk kif jixhdu xi esebiti li jinsabu f’dan il-mużew.

Fil-fatt skont materjal arkeoloġiku li nstab jidher li ċ-Ċiniżi kienu qed jipproduċu xogħolijiet mill-jade sa minn 8000 sena ilu, għalkemm xi studjużi jisħqu li probabbilment din l-użanza tmur lura sa 10,000 sena ilu.

Matul iż-żmien, il-funzjoni ta’ din il-ħaġra nbidlet qatiegħ fiċ-Ċina. Fil-Perjodu Neolitiku l-jade kellha tifsira spiritwali u kienet tintuża l-aktar fir-riti tad-dfin peress li kien hemm it-twemmin li permezz ta’ din il-ħaġra, il-bniedem seta’ jikkomunika mal-allat.

Min-naħa l-oħra, fil-Perjodu Shang din il-ħaġra kienet marbuta mar-ritwali tal-poter militari u allura mal-armi ċerimonjali li kienu jinħadmu minn dan il-materjal.

Aktar tard waqt id-Dinastija Qin, jiġifieri mis-seklu 3 Q.K sas-seklu 6 W.K. din il-ħaġra bdiet tintuża anqas fir-ritwali u bdiet minflok tieħu aspett aktar popolari. L-ikbar żvilupp fil-produzzjoni ta’ oġġetti popolari li tfasslu minn dil-ħaġra saru fi żmien id-Dinastiji Ming u Qing fejn wieħed jista’ josserva kapolavuri mill-ifjen.

Fatt interessanti huwa li fiċ-Ċina din il-ħaġra għadha apprezzata ferm, aktar u aktar illum meta dan il-materjal m’għadux jinstab daqstant fi kwantitajiet kbar. Il-valur ta’ din il-ħaġra huwa fit-twemmin illi din kapaċi tgħin lill-bniedem jgħix ħajja itwal u kif ukoll li ġġiblu x-xorti t-tajba.

Is-sezzjoni tal-fidda u d-deheb

Il-kollezzjoni kbira ta’ dawn l-oġġetti li għandu l-mużew tkopri xogħolijiet li twettqu matul l-aktar perjodi importanti fiċ-Ċina; jiġifieri mill-Perjodu Shang sa dak Qing.

Permezz ta’ dawn l-esebiti, wieħed jista’ japprezza s-sengħa mill-aqwa ta’ provinċji differenti u kif din żviluppat matul is-snin. Apparti mid-disinji sbieħ, uħud ġew dekorati wkoll b’ħaġar prezzjuż u għalhekk il-valur ta’ ċerti oġġetti huwa imprezzabbli.

Fost l-oġġetti wieħed jista’ jara ġojjelli, ornamenti tax-xahar, reċipjenti tal-inċens, u kontenituri tax-xorb u l-ikel.

Is-sezzjoni tal-muniti

L-Istorja tal-flus fiċ-Ċina tmur lura għall-Perjodu Shang u tibqa’ miexja b’kontinwazzjoni sal-ġranet ta’ llum. Għaldaqstant, din il-kollezzjoni hija siewja ħafna sabiex wieħed jistudja l-iżvilupp ekonomiku ta’ din il-kultura tal-Lvant.

Fiċ-Ċina, l-ewwel flus kienu jikkonsistu minn arzell. Kien biss fid-9 seklu Q.K. li bdew jidhru l-ewwel muniti tal-metall. Aktar tard, id-digriet imperjali li twaqqaf mill-Ewwel Imperatur taċ-Ċina li kien jesiġi l-istandardizzazzjoni tal-kitba, tal-qisien u tal-piżijiet, għen ferm sabiex jiġi żviluppat dan il-qasam u kien hawn meta bdew jidhru l-muniti distinti tondi b’kaxxa maqtugħa fiċ-ċentru tagħhom. Flus tal-karti oriġinaw fil-Perjodu Song fl-10 seklu W.K.

Il-kollezzjoni ta’ dan il-mużew relatata ma’ din is-sezzjoni tlaħħaq il-200,000 oġġett. Apparti mill-flus infushom, il-kollezzjoni tkopri wkoll forom li minnhom kienu jinħadmu l-muniti u blokok li permezz tagħhom kienu jiġu stampati l-flus.

Is-sezzjoni tal-arti u l-kalligrafija

Din hija kollezzjoni oħra ta’ sinifikat kbir għal dan il-pajjiż. Tħaddan fiha esebiti li jmorru lura għall-Perjodu Tang u tibqa’ ġejja saż-żminijiet moderni.

B’mod ġenerali x-xogħolijiet f’din is-sezzjoni jinqasmu bejn dawk li saru minn artisti famużi matul diversi perjodi u dawk li jirrappreżentaw xbiehat storiċi importanti.

Għal dawk li japprezzaw l-arti, din is-sezzjoni hija meraviljuża kemm minħabba l-istili, is-suġġetti u l-materjali differenti li tesebixxi.

Is-sezzjoni tal-madum impinġi

Id-dekorazzjonijiet fuq dan il-madum kienu jsiru bil-forom jew billi jiġu stampati. Permezz tagħhom, il-pajjiż għandu ġabra ta’ 10 sekli ta’ storja hekk kif dawn juru xeni tal-ħajja ta’ kuljum, politiċi, storiċi, artistiċi u idejoloġistiċi.

Kollezzjonijiet oħra

Ċertament ma nixtieqx inħalli barra l-kollezzjoni tal-għadam tal-oraklu li kienu iskrizzjonijiet antiki li tnaqqxu fuq l-għadam tal-annimali u ta’ ħlejqiet oħra, fosthom tal-fkieren. Dawn huma importanti għax jitfgħu dawl fuq l-ewwel kitba fiċ-Ċina.

Imbagħad hemm ukoll is-sezzjoni ta’ strumenti uniċi tal-mużika, uħud maħduma minn ġebel li kien kapaċi jagħmel ħsejjes individwali.

Kollezzjoni oħra sinifikattiva hija dik tat-timbri fejn uħud nħadmu mill-ħaġar prezzjuż. Dawn ukoll jgħaddu informazzjoni valida rigward il-mexxejja u r-regolamenti tagħhom matul is-snin.

Ma tispiċċa qatt jekk tipprova ssemmi fid-dettall il-kollezzjonijiet kollha li jħaddan fih dan il-mużew. Daqstant ieħor huwa impossibli li tara l-mużew kollu fi żjara waħda u għalhekk trid tkun selettiv, inkella jekk tassew tkun interessat, trid tipprepara ruħek biex iżżuru aktar minn darba.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-25 ta’ Jannar 2015)

Share on Facebook

2015.01.25 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (3 Parti) Il-Ħajt Leġġendarju

Fiċ-Ċina jingħad li wieħed ma jistax issejjaħ lilu nnifsu raġel jekk qatt ma jkun żaril-Ħajt il-Kbir. Iżda wara li finalment irnexxieli nesperjenza parti minn dan is-sit uniku, nemmen li biex tagħtih titwila ma fiha xejn. Biex titilgħu l-problema!

Il-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina

Il-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina nbena fuq l-art ta’ diversi provinċji u għalhekk wieħed jista’ jżuru minn inħawi differenti. Il-kostruzzjoni tiegħu seħħet matul elfejn sena waqt ir-renju ta’ dinastiji varji fejn dan ittella’ biċċa biċċa, inħatt u reġa’ nbena, u ġie miżjud sakemm finalment illum dan il-ħajt ġie msensel kollu flimkien għat-tul ta’ madwar 7300 kilometru.

Sas-seklu 7 Q.K. iċ-Ċiniżi kienu diġà akkwistaw sengħa mill-iprem fil-bini ta’ ħitan protettiv biex bihom jiddefendu l-inħawi tagħhom mill-attakki tal-għadu u kien f’dan iż-żmien li bdew jinbnew l-ewwel partijiet tal-Ħajt il-Kbir.

Għal bosta snin, kien hemm ġlied qalil bejn diversi stati Ċiniżi. Iżda fl-221 Q.K., Qin Shi Huang irnexxielu jirbaħ lill-opponenti kollha tiegħu u b’hekk hu għaqqad liċ-Ċina għall-ewwel darba u waqqaf id-Dinastija Qin (tinqara ċin).

Fost il-passi li ħa sabiex jimponi tmexxija ċentrali, huwa ordna li jiġġarrfu d-diversi ħitan li kienu nbnew madwar il-pajjiż minn numru ta’ mexxejja fewdali. Minflok, huwa ddeċieda li kellhom jittellgħu ħitan ġodda li kellhom jgħaqqdu flimkien numru ta’ fortifikazzjonijiet li kienu jinsabu lejn in-naħa tat-tramunatana tal-imperu tiegħu. Fuq dik in-naħa kien hemm l-għadu tiegħu – it-tribù nomadiku Xiongnu (fejn illum tinsab il-Mongolja), u l-ħajt kellu l-għan li jżomm lil dawn in-nies milli jidħlu biex jattakkaw il-pajjiż.

Ma kinetx xi ħaġa faċli li tibni dawn il-ħitan fil-postijiet magħżula bejn mogħdijiet fil-muntanji u fil-widien, speċjalment minħabba li f’dak iż-żmien kien għad m’hemm l-ebda makkinarju biex iħaffef ix-xogħol. Xorta waħda, il-poplu Ċiniż sab mezz kif jibni dan il-ħajt billi uża l-materjal li kien jinsab f’dawk l-inħawi stess u billi żamm mal-vina tal-art hekk kif kompla jibni matul it-terren li sab.

Ħadd m’għandu idea dwar it-total ta’ ħaddiema li ħadmu fuq jew mietu waqt il-bini ta’ dan il-ħajt. Imma bosta jinsistu li dawn żgur kienu jlaħħqu l-miljun. Naturalment, kwantità kbira oħra ta’ ħaddiema komplew b’ħidmiethom fuq dan il-ħajt matul l-elfejn sena l-oħra, partikolarment waqt id-Dinastija Ming, u għalhekk nistgħu ngħidu li miljuni ta’ individwi taw sehemhom u wħud anki ħajjithom sabiex twettaq dan il-kapolavur li llum hu meqjus bħala wieħed mill-isbaħ sebgħa binjiet tal-għaġeb li saru mill-bniedem.

Fl-1987 il-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina sar parti mis-siti meqjusa mill-UNESCO bħala Wirt Kulturali Dinji.

Leġġenda popolari

Hemm diversi ġrajjiet u leġġendi marbutin ma’ dan il-ħajt. Imma jingħad li l-aktar waħda magħrufa hija dik ta’ Meng Jiang Nü. Huwa maħsub li din it-tfajla kienet tgħix fil-perjodu tat-3 seklu Q.K., fi żmien id-Dinastija Qin.

L-istorja tagħha tirrakkonta illi darba minnhom, Fan Qi Liang, żagħżugħ li ġie mqabbad jaħdem fuq il-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina, irnexxielu jaħrab minn dan ix-xogħol iebes u telaq jiġri għal għonq it-triq sakemm fl-aħħar waqaf jistaħba fil-ġnien ta’ missierha.

Hekk kif ħarset iż-żewġ żgħażagħ iltaqgħet, dawn mill-ewwel ħabbew lil xulxin, tant li ftit wara żżewġu. Imma sfortunatament huma ma tantx gawdew wisq lil xulxin, għax Fan Qi Liang ma damx ma reġa’ nstab u b’hekk kellu jirritorna biex ikompli jaħdem fuq il-ħajt.

Għal ħafna u ħafna żmien, martu stennietu jiġi lura. Imma meta qorbot ix-xitwa u żewġha ma rritornax, hi ħadmitlu xi ħwejjeġ biex jipproteġuh mill-kesħa u marret fl-inħawi fejn kien tqabbad jaħdem ħalli tagħtihomlu.

Madanakollu, wara li damet ħafna tfittxu għalxejn, finalment xi ħaddiema oħra infurmawha li żewġha kien miet u li ġismu kien indifen ġol-ħajt stess.

Għal din l-aħbar traġika, il-mara nfniet bid-dulur u ntefgħet tibki u tixher għal ġurnata u lejl sħaħ. Id-dwejjaq tagħha tant kien kbir li f’ħin minnhom il-ħajt li kienet qed tolfoq quddiemu ġġarraf u minnu ħarġu għadd ta’ għadam u iġsma mejta tal-irġiel.

Ixxukkjata kif kienet, Meng Jiang Nü qatgħet subgħajja u ħalliet demmha jċarċar fuq il-fdalijiet ta’ dawk in-nies sakemm finalment intebħet li demmha kien qed jiskula kollu ġewwa ġisem minnhom partikolari. B’hekk hi għarfet li dak il-ġisem kien ta’ żewġha, u allura ġabritu u ħaditu biex tagħtih difna xierqa. Imbagħad, erħitilha lejn xmara fejn qatlet lilha nnifisha.

Il-Passaġġ Juyongguan

Aħna tteħidna nżuru il-parti tal-Ħajt il-Kbir magħrufa bħala l-Passaġġ Juyongguan li t-tul tiegħu jlaħħaq aktar minn 4000 metru. Din is-sezzjoni tinsab qalb il-muntanji tad-Distrett Changping u qiegħda 50 kilometru bogħod minn Pekin.

Il-Passaġġ Juyongguan minn dejjem kien imsemmi għas-sinifikat strateġiku u għall-imponenza u l-impenettrabbilità tiegħu. Madanakollu, fl-1644 it-truppi ribelli tal-bdiewa mmexxija minn Li Zicheng irnexxielhom jidħlu f’Pekin proprju minn dan il-post. Xorta waħda jingħad li din l-invażjoni rnexxielha sseħħ mhux minħabba xi nuqqas li kien hemm f’saħħet il-ħajt iżda peress li l-gvern Ming kien iddgħajjef u n-nies tal-post kienu fqar wisq.

Ta’ min isemmi li dan is-sit huwa popolari ħafna wkoll għall-veduti sbieħ tal-foresti li hemm fil-madwar, l-aktar għax dawn ibiddlu kulurhom skont l-istaġun.

Tlaqna mill-lukanda kmieni fil-għodu sabiex nilħqu naslu f’dan il-post qabel tinġemgħa l-massa tat-turisti. Iżda għalkemm kienu d-9.00am meta wasalna, kien hemm diġà għadd ta’ nies telgħin u neżlin.

Inzerta li dakinhar kienet ġurnata kollha ċpar u saħansitra bdiet traxxax ix-xita. Il-fotografi li kellna magħna kemmxu xufftejhom qatiegħ għax ma kienx ser ikun possibbli għalihom li jieħdu r-ritratti li xtaqu. B’danakollu, xejn ma kien ser iwaqqafna milli mmiddu passejna f’dak il-post issa li sibna ruħu quddiemu!

Armajt ruħi b’inċirata tax-xita sabiex nipproteġi kemm nista’ l-kamera tar-ritratti u b’qalbi tħabbat sitta sitta, segwejt lil sħabi li kienu diġà rħewlha ‘l quddiem. Bilkemm stajt nemmen li tassew kont qiegħda hemmhekk u hekk kif ħarist madwari, innutajt li bħali kien hemm turisti oħra li għal ftit mumenti waqfu fil-bidu tat-taraġ sabiex iħallu lill-għajnejhom jixorbu dik il-veduta meraviljuża.

Ċertament, id-dehra tal-ħajt hija tassew leġġendarja, hekk kif dan jibqa’ tiela’ tiela’ ‘l fuq u donnu jintilef fis-smewwiet. Bdejt tiela’ t-taraġ u hemm intbaħt li ma kinetx se tkun faċli li nitilgħu kif ġieb u laħaq minħabba li kull tarġa kellha għoli differenti u allura ma tista’ qatt taqbad ċertu ritmu. Apparti minn hekk, it-turġien l-aktar għolja jaqlgħulek qalbek u fi ftit ħin issib li tkun dħalt għal biċċa xogħol ta’ strapazz mhux ħażin.

Rassejt snini, injorajt ix-xita traxxax u t-tagħbija tal-basket li kelli fuq dahri u qbadt ngħin ruħi mal-ħadid li kien hemm fit-tarf tal-ħajt. Tarġa wara tarġa ressqitni aktar lejn l-eqreb torri li kien hemm mibni fin-nofs tal-ħajt.

Hekk kif dħalt ġewwa t-torri, erħejtilha ngħarrex fil-kmamar ċkejknin tiegħu sakemm sibt taraġ li jagħti għal fuq il-bejt u tlajt. Hemmhekk sibt ruħi waħdi nħares ‘l isfel lejn il-miġemgħa ta’ nies telgħin it-taraġ u mbagħad il-fuq lejn oħrajn li kienu baqgħu għaddejjin aktar il-fuq. Għal mument stħajjiltni xi suldat taż-żminijiet antiki…. bħall-leġġendarja Mulan li kienet salvat lill-pajjiżha mill-għadu.

Ix-xita waqfet kemmxejn u ħallitni niġbed ftit ritratti u ngawdi daqsxejn aktar il-post. Komplejt tiela’ ‘l fuq il-fuq lejn it-torri li jmiss. Ormaj, turisti kien hemm bil-gzuz u minn kull razza; kulħadd jitbissem wieħed lill-ieħor biex jinkoraġġixxi lil dak li jkun ħalli jibqa’ tiela’.

Is-sensazzjoni sabiħa li tħoss meta taf li qiegħda f’post daqstant inkredibbli ma ddumx ma timlik bl-istamina biex tasal sa fejn hemm bżonn u f’ħin bla waqt issib li tlajt parti mhux ħażin. Imma l-ħin mhux li ssiblu tarfu għax trid jew ma tridx ikollok tirritorna lura ħalli tkompli bil-vjaġġ lejn inħawi oħra u għalhekk kontra qalbi, kelli ndawwar denbi. Biex tinżel lura t-taraġ, kull qaddis jgħin u mhi diffiċli xejn.

Ippruvajt nitnikker kemm niflaħ biex intawwal l-esperjenza tal-post u għalhekk ħadt gost ferm meta lmaħt kwantità kbira ta’ katnazzi marbutin ma’ partijiet twal tal-ħitan u mort nesplora x’kienu. Innutajt li fuq kull wieħed kien hemm par qlub u xi ismijiet u meta staqsejt dwarhom sirt naf li dik kienet użanza Ċiniża. Infatti, hemmhekk, il-maħbubin kienu jħallu dak il-katnazz b’isimhom u hekk kif jagħlquh u jorbtuh mal-katina tal-Ħajt il-Kbir kienu jemmnu li mħabbithom kienet ser tibqa’ għal dejjem; eżatt bħad-destin ta’ dan is-sit etern.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-18 ta’ Jannar 2015)

Share on Facebook

2015.01.18 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
IL-KULURI TAĊ-ĊINA (2 Parti) Vetrini tal-għerf

Għal din il-ġimgħa għażilt li nitratta numru ta’ siti li żort f’Pekin li huma relatati mat-tagħlim u mal-edukazzjoni. L-ewwel post huwa tempju li ġie ddedikat lil Konfuċju li kien wieħed mill-aqwa filosofi li qatt kellha ċ-Ċina. It-tieni lwog huwa magħruf bħala l-Kulleġġ Imperjali u dan kien iservi bħala l-kwartieri ġenerali tal-amministrazzjoni tal-edukazzjoni u anki bħala post għat-tagħlim tal-għola livell. It-tielet sit jikkonsisti minn Skola Sperimentali għal studenti ta’ livell primarju u sekondarju li bħalissa qiegħda sservi bħala vetrina tas-sistema edukattiva kontemporanja fiċ-Ċina. Finalment, ir-raba lokalità magħżula hija l-Librerija Kapitali li f’dawn l-aħħar snin ġiet estiża b’mod tassew modernizzat u li jilqgħek.

It-Tempju ta’ Konfuċju

Konfuċju kien ħassieb, filosofu u għalliem li għex bejn il-perjodu 551 u l-479 Q.K. Il-filosofija tiegħu kienet temfasizza l-moralità personali u kif ukoll dik governattiva, il-korrettezza fir-relazzjonijiet soċjali, il-ġustizzja u s-sinċerità. Iżda fuq kollox, Konfuċju introduċa l-edukazzjoni għall-poplu in ġenerali u mhux għall-magħżulin biss.

Taħt l-influwenza tiegħu, il-filosofi Ċiniżi ta’ ġenerazzjonijiet li għexu warajh għarfu illi l-istudenti m’għandhomx biss jimmiraw li jiksbu aktar informazzjoni imma wkoll li jiftħu iżjed moħħhom sabiex jesploraw kunċetti aktar wiesgħa ħalli b’hekk huma jtejjbu wkoll l-abitudni spiritwali tagħhom. Mexxejja tad-dinastiji fewdali li ġew wara Konfuċju ħaddnu t-tagħlim tiegħu u ħeġġu lill-poplu Ċiniż biex jimxi mal-ideoloġija tiegħu.

Bħala turija ta’ rispett lejn Konfuċju, inbnew diversi strutturi li ġew iddedikati għalih. Fost dawn insibu t-Tempju ta’ Konfuċju f’Pekin li nbena mid-Dinastija Yuan fl-1306. Dan huwa t-tieni l-akbar tempju ddedikat għal dan il-filosofu Ċiniż fejn l-akbar wieħed huwa dak li hemm f’Qufu fil-Provinċja Shantong. Infatti dan it-tempju f’Pekin jokkupa arja ta’ 22,000 metru kwadru u l-ambjent tiegħu ġie ddiżinjat biex joffri trankwillità u serenità lil kull min iżuru.

Bħal f’kull sit ieħor ta’ din l-importanza fiċ-Ċina, is-sengħa użata fl-arkitettura u fid-dekorazzjoni ta’ dan it-tempju hija mill-ifjen. Daqstant ieħor jolqtuk is-siġar antiki li tħawwlu f’dan il-lwog snin ilu u li llum iz-zkuk tagħhom ħadu forom leġġendarji daqs il-post li jinsabu fih. Bla ma trid, inti u tħares lejhom issib ruħek timmedita fuq il-medda taż-żmien u fuq dak kollu li seta’ qatt seħħ ġewwa dan is-sit.

Ġewwa dan it-tempju wieħed isib erbgħa btieħi wiesgħa li jħarsu fuq arkati u binjiet disinjati biex ipaxxu l-għajn. Barra minn hekk, dan il-post iħaddan fih 198 ħaġra li fuqhom hemm minquxa l-ismijiet tal-51,624 student li attendew fih waqt id-Dinastiji Yuan, Ming u Qing.

Il-Kulleġġ Imperjali

Dan il-kulleġġ jinsab biswit it-Tempju ta’ Konfuċju. Ġie stabbilit fl-1306 waqt id-Dinastija Yuan. Ikopri medda ta’ 37,000 metru kwadru u huwa mżejjen b’arkitettura mill-iprem u b’kuluri mill-isbaħ. Fih hemm miġbura madwar 100 binja flimkien ma’ daħliet u arkati massiċċi u mill-isbaħ.

Il-binja prinċipali hija magħrufa bħala s-Sala Biyong. Hija binja imponenti tal-injam maħduma fuq bażi kwadra li tħares fuq vaska ċirkulari mżejjna bi skulturi ta’ rħam abjad. Dan l-istil arkitettoniku jirrifletti t-twemmin tradizzjonali Ċiniż li d-dinja hija kwadra filwaqt li l-ġenna hija tonda. Fiċ-ċentru ta’ din is-sala wieħed isib tron u għamara oħra imperjali li kien juża l-imperatur biex jgħallem lill-istudenti ta’ livell għoli li kienu jattendu f’dak il-kulleġġ.

Fuq in-naħa tal-Lvant u l-Punent tal-istruttura prinċipali ta’ dan il-kulleġġ inbnew sitt palazzi u erbgħa swali sabiex tinħoloq simmetrija perfetta ta’ unità.

M’hemmx dubju li dawk li kienu jintagħżlu biex jitħarrġu f’dan il-post kienu jħossuhom pjuttost ixxurtjati u kburin.

Skola Sperimentali tal-Università Kapitali Normali

Kienet tassew sorpriża ħelwa meta tteħidna nżuru din l-iskola fejn ġejna milqugħa bħala mistednin importanti minn Malta. Grupp ta’ għalliema flimkien ma’ erbgħa studenti introduċewna mal-post u flimkien magħhom iddiskutejna s-sistema edukattiva li tintuża f’dik l-iskola u kif ukoll f’pajjiżna.

Din l-iskola ġiet imwaqqfa fl-1999 u hija mmexxija mill-gvern. Fiha jattendu studenti tal-livell primarju u sekondarju u kif ukoll xi studenti minn pajjiżi oħra peress li l-iskola toffri kurrikulu internazzjonali. Hemm 60 klassi b’madwar 260 għalliema għal 2000 student. Bqajna impressjonati meta rajna li f’kull klassi kien hemm mal-50 student ma’ għalliema waħda u kollha kienu ubbidjenti ferm!

L-istudenti jitgħallmu bosta suġġetti fosthom il-lingwa Ingliża li hija obbligatorja. Din l-iskola tħarreġ ukoll lill-istudenti fil-logħob tal-basketball fuq livell għoli. Iżda fuq kollox, it-tip ta’ tagħlim li jirċievu dawn l-istudenti huwa bbażat fuq ir-rispett reċiproku flimkien mal-imħabba lejn in-natura u l-ħajja.

Il-prinċipal ta’ din l-iskola stqarret illi dan il-post jiffoka ħafna fuq l-eċċellenza fl-edukazzjoni u għalhekk huwa jservi bħala vetrina għall-viżitaturi barranin li jkunu jixtiequ jsiru jafu aktar dwar l-edukazzjoni li qed tingħata fiċ-Ċina bħalissa.

Il-Librerija Kapitali

Naturalment, kont qed nistenna li l-Librerija Kapitali ta’ Pekin se tkun imdaqqsa mhux ħażin imma qatt ma bsart kemm! Fil-fatt hija mibnija fuq art b’daqs ta’ 37,000 metru kwadru u fiha bosta taqsimiet għal etajiet u funzjonijiet varji.

Il-librerija hija maqsuma f’żewġ partijiet fejn l-eqdem sezzjoni hija dik tat-tfal filwaqt li dik l-aktar moderna hija ddedikata għall-adulti. Xorta waħda, m’hemmx kantuniera li ma tilqgħekx. Anzi! Kollox jidher li ġie maħdum biex jiġbed kemm jiflaħ qarrejja lejn dan il-post. Dan kollu jikkuntrasta mas-snin passati meta l-libreriji ma kienux meqjusa bħala importanti mal-poplu in ġenerali.

Ċertament iċ-Ċina nbidlet ħafna f’dawn l-aħħar snin u dan huwa rifless fis-servizzi ta’ din il-librerija imponenti li tħaddan fiha miljuni ta’ kotba ta’ kull xorta. Impjegat amministrattiv tal-post għarraffna illi kull sena jinxtraw mal-400,000 kotba, rivisti u materjali diġitali ġodda biex jiżdiedu mal-kontenut li diġà għandha din il-librerija.

Bħala medja, madwar 10,000 persuna jżuru din il-librerija kuljum, għalkemm s’issa l-akbar rekord li kellhom ta’ viżitaturi f’ġurnata waħda jgħodd it-23,000 persuna! Xorta waħda, din il-librerija taħdem bis-sħiħ sabiex tiġbed numru akbar ta’ qarrejja lejha. Biex ilaħħqu ma’ dawn il-klijenti kollha hemm madwar 400 impjegat f’din il-librerija u dawn huma mgħejjuna minn sistemi awtomatiċi u effiċjenti mmens.

Fost is-servizzi li toffri din il-librerija hemm is-self ta’ kotba u materjal diġitali dwar għadd kbir ta’ suġġetti bil-lingwa Ċiniża u b’lingwi oħra, fosthom bl-Ingliż. Il-materjal diġitali jista’ jintwera wkoll fuq numru ta’ kompjuters li hija mogħnija bihom din il-librerija u li waqt iż-żjara tagħna kienu miżgħuda bit-tfal. Sadanittant, sa mill-età tal-kindergarden it-tfal jiġu mħajjra biex joħolqu l-ktieb diġitali tagħhom billi jtellgħu xi ritratti u kitba ġewwa sistema apposta li tinsab fil-librerija. Eventwalment, dawn il-kotba jistgħu anki jiġu ppubblikati.

Sabiex tkompli tressaq aktar nies lejha, din il-librerija għandha wkoll sezzjonijiet tagħha tassew moderni u attraenti li huma attrezzati biex jinkrew mill-familji ħalli flimkien jaraw xi film li jissellfu mill-librerija stess.

Intant, fuq in-naħa esterna tal-librerija, ġewwa entratura kbira ferm, wieħed isib ukoll sistema diġitali li tinforma lill-pubbliku b’mod regolari dwar il-materjal ġdid li jkun daħal fil-librerija. Barra minn hekk, din tinkludi wkoll rakkommandazzjonijiet li jsiru kemm mill-amministrazzjoni tal-librerija u kif ukoll mill-qarrejja nfushom dwar l-aqwa kotba tal-mument. Sadanittant, għażla oħra ta’ kotba tista’ titniżżel fuq il-mowbajl u mezzi oħra diġitali sabiex tinqara fi lwogi oħra.

Apparti minn hekk din il-librerija tinkorpora wkoll ħanut tal-kotba, ċinema, teatru, swali tal-esebizzjonijiet u kafetterija. F’kelma waħda, dan il-post jista’ jiġi mqabbel ma’ ġenna tal-art għal dawk li jħobbu l-kotba.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fis-sensiela IL-KULURI TAĊ-ĊINA (It-2 Parti) fit-Torċa tal-11 ta’ Jannar 2015)

Share on Facebook

2015.01.11 / no responses / Category: Torca - Features & Articles