Posts Tagged ‘jewel-box’

  • X’TISTA’ TAGĦMEL BIL-BAJD?

    Jiena u nikteb dan l-artiklu qed insegwi l-ħelsien ta’ numru ta’ individwi li kienu nqabdu għal diversi ġimgħat taħt l-art fil-minjiera ta’ San Jose fiċ-Ċili. Ma nistax ma nitqanqalx meta nifhem minn xhiex għaddew dawn il-persuni u l-familji tagħhom. U ma nistax ma nammirax il-ħila u l-kobor tal-għarfien tal-bniedem li ħoloq dak il-makkinarju speċifiku għal dil-missjoni.

    L-element ta’ kreattività li għandu l-bniedem ma jieqaf qatt jissoprendik. U nemmen li hija proprju din il-kapaċità partikolari li tiddistingwih minn ħlejqiet oħra. Forsi din hija wkoll ir-raġuni għala huwa rnexxielu jibqa’ jgħix għal dawn is-snin kollha fuq wiċċ din l-art minkejja li d-dinja kull ma tmur tinbidel u toffri sfidi ġodda.

    Għalkemm fuq nota ħafna aktar sempliċi minn dak li qed iseħħ fiċ-Ċili, dil-ġimgħa ltqajt ma’ Candice Fava li wkoll saħħritni bil-ħila kreattiva tagħha. Kapaċi toħloq l-ifjenCandice Fava oġġetti mill-bajd tal-għasafar ta’ kull qies. U trid tarahom biex temmen li dawn l-ornamenti huma maħduma minn dan il-materjal.

    “Din it-tip ta’ sengħa hija xi ħaġa ġdida għal Malta. Fil-fatt kull meta nkun qed nieħu sehem f’xi wirja jew meta jidħlu n-nies fil-ħanut tiegħi u jaraw dawn il-kreazzjonijiet, l-ewwel reazzjoni dejjem tkun ta’ stagħġib u nkredultà.

    L-ewwel mistoqsija li jagħmluli tkun “Imma dawk veru maħduma mill-bajd?” U t-tieni mistoqsija, “Allura dik il-bajda ta’ liema għasfur hi?”

    Tbissimt! Għax jiena kont għadni kif staqsejtha proprju dawn iż-żewġ mistoqsijiet hekk kif tfajt l-ewwel ħarsa tiegħi lejn l-oġġetti esposti wara l-vetrini.

    “Is-selezzjoni ta’ bajd li naħdem bih hija vasta. L-iċken bajd li qatt ħdimt bih kienu tal-amorini u tal-pappagall żgħir li kelli imma sfortunatament dawn mietu u issa l-bajd ta’ dak id-daqs irrid nordnah bħal kif nagħmel bil-bajd kollu l-ieħor. Għax-xogħol tiegħi nuża anki l-bajd tal-ħamiem, tas-summien, tal-papri, tal-wiżż, tal-emu, tar-rhea u tal-ostrich.

    Fl-opinjoni tiegħi l-iktar bajd prattiku għal dax-xogħol huwa dak tal-wiżż peress li d-daqs u l-forma tagħhom jgħinuk ħafna. Fl-istess ħin hemm bajd li għandu ċertu karatteristiċi uniċi li jagħtuk sodisfazzjon mod ieħor bħall-kulur naturali sewdieni tar-rhea u l-qies kabbari u l-kulur perla tal-bajd tal-ostrich.”

    Fuq l-ixkafef twal fil-ġenb tal-ħanut stajt nara għadd ta’ bajd ta’ qisien differenti rranġati puliti fil-kaxxi rispettivi tagħhom. Kollha kienu mtaqqbin minn naħa waħda preċiża. Mill-bqija tant kienu jidhru perfetti li kważi kienu qishom artifiċjali.

    “Għandek raġun tikkummenta hekk fuqhom imma dawn il-bajd jinħolqu apposta għall-użu ta’ din is-sengħa.

    Fil-fatt dawk il-ħlejqiet li minn għandhom ikunu ser jittieħdu l-bajd jitrabbew fi rziezet apposta attrezzati f’dan il-qasam. Probabbilment dawn l-ispeċi jiġu mitmugħa ikel miżjud b’taħlita ta’ arzell imfarrak Candice Fava fil-ħanut tagħhasabiex il-qoxra tal-bajd tagħhom tkun eħxen u aktar b’saħħitha u b‘hekk tkun aktar ideali biex isir dax-xogħol fuqha.

    Qabel ma kont nordna l-bajd lest kont naħli ħafna ħin biex intaqqab il-bajda mingħajr ma nkissirha u mbagħad biex niżvojtha u finalment biex nisterelizzaha. Dan minħabba li jekk l-intern tal-qoxra tal-bajda ma jitnaddafx sew, maż-żmien din ser titnawwar u tinten u jkollok tarmi kollox. Fortunatament f’ċertu pajjiżi jeżistu fabbriki apposta li jieħdu ħsieb jiffrankawlek dax-xogħol kollu u b’hekk inkun nista’ niddedika aktar ħin fuq il-lat kreattiv ta’ din is-sengħa.”

    Mill-aċċent Malti-Awstraljan tagħha ntbaħt li Candice għamlet xi żmien barra minn pajjiżna.

    “Meta kont żgħira jiena u l-familja tiegħi kellna razzett l-Awstralja. Konna nbiegħu l-bajd u kellna ħafna klijenti. Fostom kien hemm mara partikolari li kienet tiġi darba f’xahar u tieħu kwantità ta’ bajd minn għandna.

    Darba minnhom, ta’ tifla li kont, iddeċidejt li nistaqsiha x’kienet qed tagħmel b’dak il-bajd kollu? U hi weġbitni li d-darba li kien imissha tiġi għandna kienet ser iġġibli xiIċ-ċikonja ħaġa magħha biex turini x’tagħmel. Stennejtha bħar-ruħ biex tfittex tiġi għax imtlejt bil-kurżità. U ta’ mara li hi meta ġiet, veru ġabitli xi ħaġa u tagħtieli rigal! Kienet jewel-box ċkejkna u ħelwa ħafna mżejjna b’dekorazzjonijiet fini u sbieħ. Ma stajtx nemmen li dak l-oġġett delikat u oriġinali kien sar mill-bajd tagħna. Ma stajtx nifhem kif din irnexxielha taqta’, żżejjen u tlibbes il-bajda b’dak id-drapp u kuluri sbieħ!

    Intlift wara dak l-oġġett u bdejt nipprova nara kif ser nagħmel biex naħdem xi ħaġa bħalu. Hawnhekk irrid nirringrazzja lil ommi li nkoraġġietni u tatni ideat kreattivi biex nirnexxi f’dak li xtaqt nagħmel. Lili ġietni tajba wkoll għax fir-razzett tagħna kelli ħafna bajd għad-dispożizzjoni tiegħi u allura billi kissirt xi ftit sakemm tgħallimt intaqqabhom, ma ġara xejn. Imbagħad ridt nara kif ser nagħmel biex naqtagħhom u biex nagħtihom il-kulur.

    Bdejt nesperimenta b’kull ma jiġi għall-idejja sakemm fl-aħħar lestejt l-ewwel bajda tiegħi. Kienet jewel-box żgħira li jien żbaħt bin-nail polish. Miskina kemm kont ferħana biha! Illum għadha għandi imma merfugħa għax nistħi nuriha. Però żammejtha kemm b’nostalġija u kif ukoll bħala rikordju biex tfakkarni minn fejn bdejt.”

    Iżda meta darba minnhom Candice ġiet Malta mal-familja tagħha nħasdet.

    “Meta ġejt Malta 11 il-sena ilu ma stajt insib xejn biex inkompli nagħmel dax-xogħol. La stajt insib il-qxur tal-bajd li xtaqt, la ż-żebgħa li tgħodd għalihom, la l-qiegħan fuqhiex inpoġġi l-bajd komplut, la ċ-ċappetti għall-bibien tagħhom, xejn! Inkwetajt mhux ftit meta ntbaħt li ma stajtx inkompli b’dal-passatemp tiegħi. B’xorti tajba wara xi żmien iltqajt mar-raġel tiegħi li hu Malti u permezz tal-internet irnexxielna nibdew inġibu l-affarijiet ftit ftit minn barra. Meta erġajt sibt l-affarijiet f’idejja biex inkun nista’ naħdem bihom ħadt ir-ruħ u malli rajt kemm kont qed noħloq affarijiet sbieħ, daħħaltha f’rasi li xi darba jkolli l-ħanut tiegħi li minnu nkun nista’ nbiegħ dax-xogħol.”

    Ix-xewqa ta’ Candice inqatgħet 7 xhur ilu meta fetħet ħanut bl-isem ta’ New Eggsperience li jinsab fil-bidu tal-By Pass ta’ Wied il-Għajn. Nistqarr li ismu mhux darba u tnejnNew Eggsperience ġibidli l-attenzjoni jiena u nsuq minn quddiemu u kont ngħid bejni u bejn ruħi, dawn x’iridu jgħidu b’dan l-isem? Żgur li qatt ma bsart x’kien hemm wara dik il-vetrina kkulurita.

    “Għall-ewwel kont qed naħdem dawn l-affarijiet għalija biss. Imbagħad ġieli tajthom bħala rigali. Ftit ftit bdiet tixtered il-kelma u kien hemm min beda jistaqsini biex naħdimlu xi ħaġa. Oħrajn urew interess li jitgħallmu dis-sengħa.”

    Fil-fatt Candice issa bdiet tagħti xi taħriġ…

    “M’hemmx limitu ta’ età. Hawnhekk jiġu minn tfal sa adulti. L-importanti li wieħed ikun interessat li jitgħallem u li jkun kreattiv għax mill-bqija m’hemmx diffikultà kbira.

    Tant hu hekk illi jiena nagħti l-ewwel lezzjoni ta’ sagħtejn lil dawk li jibdew ġodda u f’dik il-lezzjoni stess dawn ilestu jewel-box mill-bidu sal-aħħar.

    Jiena nipprovdi ħafna mill-materjal u l-għodod u mbagħad hekk kif jitgħallmu, minn hawnhekk huma jkunu jistgħu jixtru l-materjal kollu neċessarju biex jaħdmu dawn l-oġġetti; ibda mill-bajd, il-kulur, id-drapp u spiċċa mill-kaxxi li jingħataw fihom jekk forsi jkunu jixtiequ jirregalawhom lil xi ħadd.

    Is-sistema tiegħi tal-lezzjonijiet hija waħda flessibbli fejn kull lezzjoni ddum sagħtejn u matulha nibdew u nlestu xi ħaġa partikolari: daqqa xi jewel-box, darboħra xi christmas-craker jew xi pupa bil-libsa eċċ. M’hemmx rabta li trid tattendi bilfors. Infatti hemm min iħallili d-dettalji tiegħu ħalli meta nkunu ser nagħmlu l-oġġett li jixtieq jipprova jagħmel hu nikkuntattjah u jiġi għall-lezzjoni.”

    B’esperjenza ta’ 15 il-sena illum Candice kapaċi toħloq l-isbaħ kreazzjonijiet. Xtaqtha tispjegali pass pass kif isir dax-xogħol?

    “Ġeneralment meta nara l-bajda f’idi, diġa nkun naf x’ser nagħmel biha. Id-daqs, il-forma, il-kulur; kollha jagħtuk indikazzjoni tal-possibilitajiet li tista’ taħdem bihom. Allura mbagħad meta jkolli diżinn Armarju u ornamenti maħduma mill-bajdf’moħħi jew fuq karta, naqbad il-bajda u npoġġieha taħt apparat li permezz tiegħu nimmarka d-diżinn fuqha. Mhux darba u tnejn illi d-diżinn ikun jirrikjedi li nkomplih b’idejja peress li l-apparat fih il-limiti tiegħu u jagħmel biss linji dritti.

    Wara npoġġi l-bajda ġewwa apparat ieħor sabiex naqtagħha kif nixtieq. Dan l-apparat huwa neċessarju ħafna minħabba li t-trab li joħroġ mill-bajda tant hu fin li jaf ikun perikoluż jekk ma tipproteġix ruħek minnu. Għandi cutters apposta skont it-tip u l-ħxuna ta’ bajda li nkun qed nuża.

    Meta nlesti, ngħaddi għall-kulur. Hawnhekk il-fantasija biss iżommok għalkemm hemm ċertu drabi fejn tkun Presepju ġo bajdadaqsxejn marbuta. Ngħidu aħna meta bħalissa qed naħdem ħafna xogħol tal-Milied inkun irrid nillimita ruħi bil-kuluri aħmar, ikħal, aħdar, deheb u fidda.

    Il-pass li jmiss ikun li tibda twaħħal iċ-ċappetti u mbagħad id-dekorazzjonijiet li tkun preparajt. Anki minn dawn hemm għażla kbira. Personalment fost l-aktar affarijiet li nħobb nuża’ huma l-kristalli peress li nemmen li jagħtu dehera rikka lill-oġġett. Ġieli ninkludi anki kristalli ta’ Swarovski u allura l-oġġett isir anki prezzjuż.

    Is-sabiħ ta’ dax-xogħol huwa li inti timponi l-limiti tiegħek fuqu għax fir-realtà tista’ taħdem kważi b’dak kollu li trid.”

    Bdejna nduru mal-għażla tal-oġġetti li hemm fil-ħanut u nnutajt li l-prezzijiet kienu raġonevoli ħafna.

    “Ħafna mill-oġġetti mhumiex sempliċiment ornamenti imma jistgħu jintużaw għal xi ħaġa. Għall-kuntrarju ta’ dak li jaħsbu ħafna, dawn l-affarijiet mhumiex fraġli żżejjed imma tista’ tiftaħhom u tpoġġi xi affarijiet fihom. Ovvjament ma tistax twaqqagħhom mal-art għax isiru frak imma dik bħal ħafna oġġetti oħra.

    Il-kollezzjonijiet jinkorporaw fihom bosta affarijiet bħal karijon bil-mużika, arloġġi, dawl, cameos u kxaxen.

    Peress li l-oġġetti huma maħduma bl-idejn nistgħu ngħidu li huma uniċi għax qatt ma tista’ tagħmel wieħed eżatt bħall-ieħor tipprova kemm tipprova. Barra minn hekk is-singularità nnifisha ta’ kull bajda timpedik minn dan u anki inti stess diffiċli biex toħroġ eżatt bl-istess riżultat.”

    Xtaqt inkun naf jekk kienx hemm xi biċċa xogħol minnhom li kienet għal qalbha aktar mill-oħrajn.  Ma damitx sekonda waħda biex weġbitni u ħaditni mill-ewwel ħdejh.

    “Bla dubju l-favorit huwa dan l-anġlu magħluq fil-bozza. Huwa tant għażiż għalija għax biex ħdimtu użajt cutters li ma kienux magħmula għal dax-xogħol tant mirqum u xorta irnexxieli. Dawk id-diżinji L-anġlu tiegħikollha tidwir qishom bizzilla mhumiex maħdumin mid-drapp imma huma maqtugħa fil-qoxra tal-bajda. Kburija ħafna bih u għall-ebda prezz jew raġuni ma nasal li nbiegħu. Qiegħed hawn biss biex min jiġi jkun jista’ jarah.

    Ngħiduha kif inhi, dawn ix-xogħolijiet tiegħi tant huma prezzjużi għalija illi nevita kemm nista’ li nbiegħhom. Fil-fatt nippreferi li naħdem fuq ordnijiet ħalli b’hekk jiena dejjem inżomm ix-xogħol l-oriġinali. Għalkemm dan mhux dejjem possibbli peress li ġieli jiġi xi ħadd li jkun irid l-oġġett dak il-ħin. F’każijiet hekk jiddependi kemm ikun faċli li nagħmel ieħor bħalu u meta ma jkunx daqshekk diffiċli, naċċetta li nbiegħu. Però nistqarr miegħek li qalbi tmur ma’ dawn l-oġġetti li jitilqu b’dal-mod.

    Huma tant għal qalbi għax jiena naf l-istorja wara l-ħolqien ta’ kull waħda minnhom. Ngħidu aħna l-idea ta’ dil-fjura vjola ġiet f’moħħi meta rajt dawn il-par idejn grazzjużi li qed iżommuha. Hekk kif rajt dawn l-idejn mal-ewwel laqtuni u tħassibt x’nista’ nagħmel fuqhom peress li kienu tant sbieħ. Minn hemm ħarġet din l-idea tal-fjura maġika li tikkonsisti minn fjura ġo fjura maħduma minn bajda ġo bajda, fejn il-petali kollha jinfetħu waħda waħda sakemm jiżvelaw l-ornament sabiħ moħbi fil-ġewwieni tagħha.”

    Candice għarrfitni li anki l-klijenti għandhom l-oġġetti favoriti tagħhom.

    “Din il-karozzella  u din il-gazebo bl-għarajjes ġewwa fihom huma l-aktar żewġ oġġetti popolari. Il-problema hija li huma tnejn mill-aktar oġġetti imprekattivi u fihom kedda kbira biex isiru. L-akbar diffikultà tinsab fil-bibien tal-karozzella peress li dawn iridu jiġu pariġġ imma kif diġà għedtlek, l-ebda bajda mhi bħall-oħra! Il-gazebo ukoll fiha ħafna lavur u trid iż-żmien biex tinħadem.

    Dawn iż-żewġ ornamenti jittieħdu ħafna bħala rigali għat-tiġien u anki biex jiżżejjen il-wiċċ tal-kejk tat-tieġ. Dan l-aħħar kelli ordni ta’ waħda minnhom li ridietha f’xahrejn u kelli noqgħod fuqha u nlestiha malajr kemm jista’ jkun. Madanakollu idealment għal xi ħaġa hekk nippreferi jekk wieħed jagħtini l-ordni mill-inqas erbgħa xhur qabel għax dan mhux xogħol li jippermettilek tgħaġġel wisq.”

    Ix-xogħol huwa tant straodinarju li diffiċli ħafna biex niddeskrivih bil-kitba. Barra minn hekk id-dettalji li fihom u d-diversità tagħhom jirrikjedu li tpoġġi kwiet Il-karozzellaquddiemhom u tiflihom sew għax inkella żgur li jaħrablek xi ħaġa. Biex turini l-flessibilità ta’ dax-xogħol Candice ġibditli l-attenzjoni lejn bajda kbira partikolari li mill-flieli tagħha joħorġu 12 il-bieba bi 12 il-ritratt differenti.

    “Kemm jista’ jkun nipprova nħalli l-forma tal-bajda jidher sew imma mhux dejjem tkun tista’. Per eżempju d-dublett ta’ dawn il-pupi maħdum minn biċċa bajda u anki dil-qanpiena imma mbagħad għandi ħafna oħrajn fejn l-għamla tal-bajda hija tassew evidenti.”

    Xtaqt nagħlaq billi nistaqsiha x’inhu s-sodisfazzjon li jagħtiha dax-xogħol?

    “L-ewwel nett meta nara biċċa xogħol lesta nħossni kburija li rnexxieli noħloqha jien. Min-naħa l-oħra nieħu wisq sodisfazzjon meta nara n-nies jistagħġbu b’dax-xogħolijiet u japprezzawhom u jixtruhom. Daqstant ieħor inħossni kuntenta meta xi ħadd li ħarriġt jien stess jiġi jurini xi ħaġa li għamel hu u nipprova kemm nista’ li nibqa’ ninkoraġġihom.

    Ġieli jkun hemm min jistaqsini jekk nibżax li xi ħadd minn dawn għad ikun ta’ kompetizzjoni għalija u probabbilment xi darba hekk jiġri. Imma għidli, x’jiswa li jkollok talent u taħbih jew toqgħod iżżommu għalik?

    Għalija dawn huma sempliċiment teżori żgħar li jservu bħala rigali uniċi għal dak ix-xi ħadd speċjali.”

    (Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tas-17 t’Ottubru 2011)

    2010.10.17 / no responses / Category: Torca - Perspettivi