Mario Calleja | Fiona Vella

Posts Tagged ‘Mario Calleja’

AKTAR MA NĦAFFER AKTAR INSIB

“Jiena għandi vantaġġ li ma nsuqx,” bdieli d-diskors l-personaġġ li kellimt dil-ġimgħa, Tony Terribile. “Għaldaqstant kull fejn immur ikolli nimxi u b’hekk insib aktar ċans biex nosserva mill-qrib it-toroq li nkun għaddej minnhom.”

Perspettiva interessanti! Personalment ma nistax nimmaġinani ma nsuqx u wisq inqas li nara dan bħala vantaġġ. Madanakollu fhimt sewwa x’ried ifisser bi kliemu u l-ftit ħin prezzjuż li għaddejt fil-kumpanija tiegħu, fetaħli orizzonti ġodda dwar kif nista’ napprezza iżjed it-toroq tagħna.

Umilment Tony jiddeskrivi lilu nnifsu bħala ‘dilettant ta’ dak kollu li hu Malti’. Imma ċertament huwa ħafna aktar minn hekk. L-imħabba tiegħu lejn l-istorja ta’ pajjiżu nebbħitu biex mhux biss jgħożż il-wirt storiku tagħna imma saħansitra biex b’inizjattiva personali jiġbor tagħrif siewi dwar l-għadd kbir ta’ teżori Maltin li forsi ħafna minna bilkemm nagħtu kashom. Fost xogħolijietu, laqgħatni l-ktieb tiegħu ‘Niċeċ u statwi fit-toroq Maltin’ li jikkonsisti f’ġabra ta’ informazzjoni u ritratti dwar in-niċeċ u l-istatwi li nsibu f’Malta.

“L-interess tiegħi f’dawn in-niċeċ u statwi beda madwar 40 sena ilu. Sakemm kont għadni żgħir kont noqgħod ninnota biss it-toroq varji f’Tas-Sliema fejn kont noqgħod. Meta mbagħad bdejt nitfarfar u bdejt noħroġ il-barra minn dawn l-inħawi, skoprejt kemm kien hemm aktar x’tara anki f’diversi postijiet oħrajn.

Darba minnhom ġietni f’rasi li naqbad il-kamera ċkejkna li kelli u nibda niġbed ir-ritratti tan-niċeċ u l-istatwi li niltaqa’ magħhom. Fuq kollox, meta kont immur lura d-dar, kont inniżżel id-dettalji tagħhom fostom: tat-triqat fejn jinsabu, id-dati u xi informazzjoni li jkun hemm imniżżla fuq il-plakek tagħhom u anki xi ġrajjiet li nkun smajt jew qrajt dwarhom.

Maż-żmien indunajt li kont sibt speċi ta’ teżor li iktar ma kont inħaffer fih, aktar kont insib oġġetti prezzjużi. Dak li kien beda biss bħala biċċa xogħol personali għall-interess tiegħi biss tant kiber li deherli li kien dnub li ma naqsamx dak il-materjal kollu mal-oħrajn. U hekk twieled dan il-ktieb dwar in-niċeċ li jinsabu f’Malta. Ta’ min insemmi illi Patri Serafin Borg ippubblika ktieb simili dwar in-niċeċ li hemm fil-gżira t’Għawdex.”

Naturalment qabel iltqajt ma’ Tony ħadt ħsieb li nagħti daqqa t’għajn tajba lill-ktieb tiegħu. Intbaħt kemm akkost li ngħid li nħobb tant il-patrimonju storiku Malti, kont għadni prattikament ma naf xejn dwar dan is-suġġett. Sakemm waslet il-ġurnata tal-laqgħa tagħna bdejt nimraħ aktar madwar in-niċeċ u l-istatwi li sibt fi triqati u b’hekk irnexxieli nikkonferma li f’pajjiżi letteralment kull kantuniera għandha storja x’tirrakkonta.

“Kieku napprezzawhom it-toroq ta’ Malta huma mużew! Imma llum kulħadd bil-karozza u jibqa’ għaddej mgħaġġel u ma jara xejn.

Għalija dawn in-niċeċ u statwi huma monumenti żgħar ta’ mħabba. Kollha għandhom sinifikat u xi ġrajja marbuta magħhom tan-nies li ħadmu biex sawwruhom. Uħud minnhom huma xogħolijiet artistiċi maħduma mill-aqwa skulturi lokali. Oħrajn tant huma antiki li ftit li xejn nafu dwarhom u għalkemm hija evidenti l-id tajba li ħadmithom, ħadd ma jaf min għamilhom. Ħasra!”

Fil-fatt skont Tony waħda mill-eqdem niċeċ datati tmur lura sat-tmintax il-seklu.

“Tinsab l-Imdina fil-mina magħrufa bħala ‘Tal-Għarreqin’ u tikkonsisti f’riliev sabiħ tal-Madonna bil-Bambin. Hi niċċa devota ħafna u spiss tkun mixgħula u mżejna bil-fjuri.”

Bla dubju dawn ix-xogħolijiet huma xhieda tar-rabta tal-poplu mar-reliġjon tiegħu. Bosta minnhom huma kopji tal-istatwi titulari tal-post iżda mbagħad issib ukoll diversi statwi li saru bħala radd ta’ ħajr kemm b’mod individwali u kif ukoll b’għaqda fost iċ-ċittadini tar-raħal jew belt.

“L-akbar ammont ta’ niċeċ huma dedikati lill-Madonna b’mod speċjali lil Santa Marija tal-Karmnu.

Fil-fatt l-aktar niċċa li għad għandha devozzjoni kbira sal-ġurnata ta’ llum hija n-niċċa mdaqqsa tal-Madonna ta’ Lourdes li tinsab fi Triq Diċembru XIII.

Nistgħu ngħidu li dawn in-niċeċ u l-istatwi nsibuhom f’kull belt u raħal ta’ gżiritna. L-aktar post miżgħud bihom huwa Ħal-Qormi fejn hemm madwar 200 biċċa xogħol. L-inqas wieħed huwa Ħal-Safi għalkemm meta tqis iċ-ċirkustanzi tal-post tara li xorta hemm ammont ta’ xogħolijiet konsiderevoli.

In-niċeċ u l-istatwi tal-qaddis patrun jispikkaw. Però imbagħad ġieli ssib xogħolijiet ta’ qaddisin li ma jkunux daqshekk magħrufa u meta tfittex dwarhom ġeneralment issib li dawn ikunu saru fuq inizzjattiva personali.

Eżempju simili hija n-niċċa tal-Madonna tal-Grazzja li tinsab f’kantuniera bejn Triq is-Santwarju u Triq il-Kbira f’Ħaż-Żabbar. L-istatwa twaqqfet minn Vitor Caruana b’radd ta’ ħajr lill-Madonna talli nħeles mill-attakk li l-Franċiżi għamlu f’dan il-post fl-1798. Hija xogħol ta’ Mariano Gerada li kien skultur mill-iprem kemm fil-ġebla u anki fl-injam.”

Dawn ix-xogħolijiet ifakkru wkoll ċertu ġrajjiet li għadda minnhom pajjiżna. Fostom insibu għadd ta’ xbiehat li saru b’ringrazzjament mis-superstiti tal-marda qalila tal-pesta li ħakmet lil Malta fl-1813.

“Partikolarment f’Ħal-Qormi, fejn din il-marda ħalliet bosta vittmi, insibu numru ta’ niċeċ imwaqqfa f’ġieħ Santu Rokku li huwa l-qaddis patrun ta’ din il-marda. Madanakollu personalment naħseb illi wieħed mill-aqwa monumenti li jfakkar daż-żmien hija l-istatwa ta’ San Bastjan, patrun ieħor tal-pesta. Din l-istatwa saret fl-1815 minn Ċikku u Gerolamo Fabri u qiegħda fil-bidu tal-istess raħal.

Daqstant ieħor hija imprezzabbli n-niċċa li tinsab fl-inħawi tal-Infetti f’Birkirkara fejn l-isem innifsu jixhed illi f’dal-post kienu ġew midfuna l-vittmi tal-epidemija tal-pesta u l-kolera.

Fuq ton aktar pożittiv anki n-niċċa li tinsab fi Triq il-Vitorja fl-Isla tfakkar dan il-gwaj. Iżda did-darba x-xbieha magħrufa bħala l-Madonna tan-Nofs saret bħala ringrazzjament talli ħadd minn din il-belt ma kien intlaqat minn din il-marda qerrieda.”

Ma’ l-aktar niċeċ devoti wieħed kien isib ukoll numru ta’ indulġenzi.

“In-nies kienet titlob lill-Isqof biex isiru l-indulġenzi fuq l-aktar niċeċ li huma kellhom devozzjoni lejhom. L-indulġenzi kienu jikkonsistu f’talb li jsir quddiem dawn in-niċeċ sabiex jinħafru l-pwieni mill-purgatorju. Mill-kitbiet li jinstabu fuq diversi niċeċ nafu illi dawn l-indulġenzi kienu għadhom jingħataw sas-snin ħamsin. Fil-fatt faċċata tal-Knisja ta’ Ħ’Attard insibu niċċa ta’ Santa Marija li ngħatawlha l-indulġenzi fl-1949.

F’nofs is-seklu d-devozzjoni tal-indulġenzi bdiet tmajna sakemm spiċċat għal kollox. Madanakollu permezz ta’ dawn il-kitbiet dwar l-għoti tal-indulġenzi lin-niċeċ, illum nistgħu nsiru nafu ż-żmien meta bejn wieħed u ieħor saru dawn ix-xbiehat.”

Ir-rakkonti marbuta ma’ dax-xogħolijiet huma kkuluriti u varjati ferm.

“Waħda min-niċeċ li kienu ferm devoti tinsab faċċata tal-ġnien pubbliku li jgħaqqad l-Imsida mal-inħawi tal-Pietà. Hija niċċa tad-Duluri li għalkemm mhiex xi waħda ta’ livell għoli artistiku fl-istess ħin tfakkarna fi ġrajja ħelwa ta’ mħabba ta’ personaġġ magħruf sewwa f’pajjiżna. Fil-fatt din in-niċċa twaqqfet mill-pittur famuż Giuseppe Calì wara li l-Madonna qalgħatlu l-grazzja li jiżżewweġ lil Perennia Pace; tfajla li kienet toqgħod proprju f’dak l-isqaq u li hu tilef għaqlu warajha. Ġewwa n-niċċa huwa poġġa pittura tad-Duluri li pinġa huwa stess u għal diversi snin kull min kien jgħaddi mill-inħawi, kien jieqaf jgħid Ave Marija quddiemha. F’dawn l-aħħar snin, minħabba raġunijiet ta’ sigurtà, il-pittura tneħħiet min-niċċa u tpoġġiet fil-parroċċa tal-Imsida.

Eżempju ieħor hija l-istatwa ta’ San Ġiljan li tinsab fil-bajja ta’ San Ġiljan. Din l-istatwa tmur lura lejn l-ewwel nofs tas-seklu 19 u magħha hemm marbuta tradizzjoni qawwija u folkloristika li ġejja mill-imgħoddi. Snin ilu minn taħt din l-istatwa kienet tgħaddi nixxiegħa tal-ilma ġieri. L-ommijiet li kien ikollhom lil uliedhom morda kienu jeħduhom f’din in-nixxiegħa u wara jgħoddsuhom s’għonqhom fir-ramel. Sadanittant l-omm kienet tinxteħet f’riġlejn San Ġiljan u titolbu:

“Dak mhux ibni,

Bdiltuli.

Tfejjaqhuli

Jew inħallihulek f’wiċċek.”

Wara l-ilbies tat-tarbija kienu jinsarru u jindifnu fir-ramel u l-ħamrija għax kienu jemmnu li b’hekk il-marda tindifen magħhom għal dejjem. Din id-drawwa damet snin twal issir, tant li fl-1935 Sir Temi Zammit semmiegħa fil-ktieb tiegħu u żied jgħid li maż-żmien twieled qawl li kien jgħid “Mur indifen f’San Ġiljan”. Illum in-nixxiegħa għosfrot iżda l-istatwa ta’ San Ġiljan għadha wieqfa bħala tifkira tal-imgħoddi.”

Għalkemm bosta min-niċeċ u l-istawi huma maħduma mill-ġebla Maltija, jeżistu numru ieħor mnaqqxa fl-injam.

“Min ma kienx jiflaħ iħallas għax-xogħol tal-ġebel kien jordna n-niċeċ u l-istatwi tal-injam. Huma niċeċ sbieħ ferm però għandhom problema kbira: ma jservux daqs dawk tal-ġebel u għalhekk jeħtieġu aktar kura.

Bosta minn dawn ix-xbiehat tal-injam insibuhom fil-Kottonera u fil-parti t’isfel tal-Belt Valletta. Madanakollu nsibu uħud minnhom f’lokalitajiet oħra; waħda mill-eżempji ewlenin tinsab qrib l-Għajn tal-Ħasselin fi Triq il-Wied fl-Imsida. Fiha hemm meqjuma riliev sabiħ tal-Madonna tħaddan lil Ġesù mejjet fi ħdanha. Din hija waħda mill-isbaħ u mill-ikbar niċeċ tal-injam li għandna fi gżiritna u hi maħduma b’sengħa kbira.”

Tony għarraffni illi kien hawn ħabta meta dawn in-niċeċ u l-istatwi bdew jinsterqu.

“Matul is-snin sirt naf dawn ix-xogħolijiet b’għajnejja magħluqa u għalhekk ninnota aktar meta togħsfor xi waħda minnhom. Niċċa tipika hija waħda ta’ San Nikola li kien hemm fi Triq is-Santwarju f’Ħaż-Żabbar u li ma nafx x’sar minnha! Lil xi niċeċ oħra insterqulhom il-fanali li kellhom quddiemhom jew il-grampuni li kienu mdawwrin bihom fejn dari kienu jitpoġġew it-tazzi taż-żejt sabiex jinxtegħlu fil-festa.

Darba minnhom saħansitra spiċċajt il-Qorti fuq każ simili. Kont qiegħed ġewwa ħanut tal-antikitajiet u fost l-affarijiet li kellu, nilmaħ niċċa li kienet insterqet xi ftit tal-ġranet qabel minn raħal partikolari. Avżajt lill-Kunsill Lokali, sar rapport l-għassa u spiċċajt nixhed il-Qorti biex nikkonferma li dik kienet l-istess niċċa. Id-destin ried li xi snin qabel kont ħadtilha ritratt fil-post fejn kienet poġġuta u n-negattiva ta’ dak ir-ritratt intużat bħala prova.”

Xtaqt inkun naf mingħand Tony kif inhu l-istat in ġenerali ta’ dawn ix-xogħolijiet?

“Illum jeżisti ħafna interess dwar dawn in-niċeċ u statwi u bosta huma konxji tal-valur storiku tagħhom. Huma wkoll protetti mill-awtoritajiet u ħadd ma jista’ jċaqlaqhom minn posthom mingħajr permess.

Il-biċċa l-kbira tagħhom qegħdin fi stat mhux ħażin, oħrajn huma traskurati mmens filwaqt li numru minnhom intilfu għax insterqu u ħadd ma ta kas.

Forsi anki b’nuqqas ta’ għarfien ċertu niċeċ saritilhom il-ħsara meta nżebgħu peress li idealment dawn għandhom jitħallew kif kienu oriġinarjament. Infatti f’ċerti xogħolijiet li riċentement ġew restawrati, stajna naraw xi dettalji sbieħ li qabel kienu moħbija.

Jiena nagħfas fuq il-Kunsilli Lokali biex jaraw li dawn it-teżori storiċi tagħna jkunu protetti u apprezzati. Nemmen li xogħolijiet bħal dawn għad għandhom sinifikat qawwi u huma xhieda tal-valuri reliġjużi tal-poplu Malti. Naħseb illi kieku kellna nerġgħu ndaħħlu d-drawwa li jinbnew dawn in-niċeċ fil-qalba tal-blokok tal-appartamenti ġodda tagħna, xbiehat bħal dawn ikunu kapaċi joħolqu sens ta’ ġabra u għaqda fost in-nies tal-inħawi.”

Dan l-aħħar Tony Terribile qiegħed jagħti sehemu fi proġett ġdid li għandu l-iskop li jiġbor kemm jista’ jkun tagħrif dwar in-niċeċ u l-istatwi li fadal sabiex b’hekk dawn ikunu jistgħu jiġu protetti aħjar.

Barra minn hekk, proprju dax-xahar tħabbar illi s-Segretarjat Parlamentari responsabbli mill-Kunsilli Lokali qed jagħti għajnuna finanzjarja lil uħud mill-Kunsilli Lokali madwar Malta u Għawdex biex iwettqu proġetti u interventi ta’ restawr fuq numru ta’ xogħolijiet li fostom jinkludu dawn in-niċeċ u statwi antiki.

Din l-aħbar fakkritni mill-ewwel f’niċċa antika ta’ San Spiridione li tinsab fi Triq il-Gardiel Marsaskala. Għal dawn l-aħħar erbgħa snin, din l-istatwa li nħadmet fl-1909 kienet qegħdha fi stat imwiegħer peress li eżatt biswitha nbena blokk imdaqqas ta’ appartamenti kbar. B’xorti tajba meta kkuntattjajt lis-Sindku Mario Calleja, dan ikkonfermali illi l-Kunsill kien ser jirċievi fondi biex jibda xogħol ta’ restawr fuq xi niċeċ antiki u fostom fuq din in-niċċa partikolari. Nistqarr li nħossni tassew sodisfatta li finalment ser nara lil din in-niċċa titressaq f’post aktar sikur u xieraq fejn tista’ titgawda aktar minn kullħadd.

(Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-25 ta’ Lulju 2010)

Share on Facebook

2010.07.25 / 1 response / Category: Torca - Perspettivi
AKTAR KIENET TAGĦTI KAS TAL-KANT TAL-KOR

Il-mużika hija l-ħoss li jħallu l-emozzjonijiet… Awtur mhux magħruf.

Tiskanta x’jgħaddi minn moħħ it-tfal! Il-persuna li ntervistajt illum qaltli illi darba waħda, meta kienet għadha tifla ċkejkna, kienet marret tqerr għand qassis peress li ndunat illi waqt il-quddiesa aktar kienet tagħti każ tal-kant tal-kor milli tat-talb u tal-quddiesa nnifisha. Iżda hu serrħilha rasha billi qalilha illi meta wieħed ikun qed ikanta jkun qiegħed jitlob darbtejn u għalhekk ma kelliex għalfejn tinkwieta.

Joanna Magri illum għandha 24 sena iżda l-imħabba lejn il-mużika u l-kant ilha snin sħaħ titrawwem fiha.

“Nibda biex ngħid li lil kull min jitwieled, Alla jkun għamillu diġà l-qafas ta’ ħajtu. Minn dejjem niftakarni affaxxinata bil-mużika. Mhux l-ewwel darba li kont inkun fis-shower u nagħmel tabirruħi li hi mikrofonu u noqgħod inkanta magħha. Kont iffissata wkoll fuq id-diski u kull meta kien ikolli ċans, kont noqgħod nirrikordjahom. L-hena tiegħi imbagħad kienet li noqgħod nismagħhom u nkanta magħhom il-ħin kollu.

Il-passjoni lejn il-mużika ma ġietx mix-xejn għax kemm nannti u kif ukoll ommi kienu t-tnejn sopranos mal-kor il-kbir ta’ San Ġiljan. Għalhekk meta darba waħda ommi semgħatni nkanta ma’ diska partikolari, mill-ewwel intebħet li kelli talent moħbi. Kien għad kelli biss 6 snin u ommi xtaqet tara kemm verament kont maqtugħa għal dal-qasam. Għalhekk kitbitni fil-kor Cantores Santi Juliani immexxi mill-Mro Lino Attard li fil-preżent huwa wkoll iċ-chairman tal-Orkestra Nazzjonali ta` Malta u Elvia Agius li sfortunatament m’għadiex magħna.

Il-bidu bħal f’kollox hu diffiċli speċjalment sakemm tidħol fir-rutina tar-rehearsals imma jiena mill-ewwel urejt interess kbir. Nista’ ngħid li dawn iż-żewġ personaġġi kienu importanti ħafna f’ħajti peress li emmnu fija mill-ewwel u nkoraġġewni biex inkompli nikber fil-kant. Għabbewni b’ħafna studju ta’ vuċi u teknika hekk kif bdew jittestjaw l-ilħna tat-tfal fil-kor biex jikkonfermaw min minna kien kapaċi jkanta fl-għoli u min le sabiex tinħoloq dik l-armonija tal-kor.

Għamilt 15 il-sena mal-kor ta’ San Ġiljan imma meta żżewwiġt u mort noqgħod f’Wied il-Għajn kelli nieqaf u minflok mort nitħarreġ fl-Iskola tal-Arti mas-soprano Rosabelle Bianchi. Hemmhekk tgħallimt it-teknika tal-vuċi u t-teknika ta’ kif tieħu n-nifs; għodda importanti ħafna f’dal-qasam speċjalment fil-mużika sagra fejn inti trid tħaddem ħafna d-dijaframma.

Sadanittant qalbi baqgħet imxennqa biex nerġa’ nkanta f’kor u meta darba jiena u r-raġel konna qegħdin nisimgħu l-quddiesa fil-Knisja ta’ Wied il-Għajn, il-Kappillan għamel sejħa għal dawk li xtaqu jingħaqdu mal-kor t’hemmhekk. M’hemmx għalfejn ngħidlek, dak il-ħin wiċċi xegħel bil-ferħ u ddeċidejt li nipprova peress li sa mill-ewwel darba li kont smajt il-kor ikanta kien għoġobni ferm.

Mill-ewwel tista’ tgħid li integrajt u kemm il-koordinatriċi Patricia Debono u kif ukoll l-organista Kenneth Caruana tawni sostenn kbir u bdew anke jgħadduli biex inkanta biċċiet u siltiet solo speċjalment fil-Ġimgħa l-Kbira, fi żmien il-Milied jew f’xi tieġ.”

Ngħidilkom is-sew hekk kif kont qed nitkellem ma’ Joanna u bdejt ninnota dak il-leħen melodjuż imma meqjus tagħha, bdejt insibha diffiċli biex nimmaġinaha tkanta b’dak il-leħen għoli li s-soprani huma magħrufa għalih. M’inix xi waħda esperta fil-mużika u għalhekk minn dejjem xtaqt inkun naf x’iwassal biex wieħed jiġi kkwalifikat bħala soprano, mezzo-soprano, contralto eċċ. Issa li ġietni x-xoqqa f’moxtha staqsejt…

“Mhux l-ewwel waħda li qed tikkummenta hekk dwar il-vuċi tiegħi, tant li sikwit jgħiduli li leħni jinstema’ qisu ta’ tifla żgħira. Imma nassigurak li meta nkanta, nsir qisni persuna oħra.

Biex nispjegalek kif wieħed jagħraf x’tip ta’ vuċi għandu, immaġina l-pjanu: għandek ix-xellug b’noti low-register, għandek in-nofs b’noti middle-register u għandek il-lemin b’noti high-register. Issa meta inti tmur titħarreġ fil-vuċi jew hekk kif tidħol ma’ xi kor, isirlek test partikolari billi tindaqq skala fuq pjanu u inti trid tkanta eżatt bħall-pjanu. Permezz t’hekk, dak li jkun qed jevalwalek il-vuċi jkun jista’ jara x’potenzjalità għandek. Fil-każ tiegħi ġie konkluż li jiena soprano.”

Għalkemm Joanna tħobb kull tip ta’ mużika, l-aktar li taffaxxinaha hija l-mużika sagra.

“Inħobb nisma’ minn kollox: minn mużika sagra sa pop, house, trends music eċċ. Però naħseb illi peress li għaddejt dawk is-snin kollha nkanta f’kor, awtomatikament il-mużika sagra tiġi l-ewwel għalija. Barra minn hekk, leħni huwa iżjed adattat għal dit-tip ta’ mużika u allura bla ma trid, la tkun kapaċi f’xi ħaġa tippreferi tispeċjalizza fiha u tistudja fuqha.

X’sodisfazzjon jagħtik il-kant?

“Il-mużika titfagħni f’dinja oħra u ninsa dak kollu li jkun għaddej madwari. Hija diffiċli ferm biex infehmek bil-kliem dwar il-ferħ li nħoss. Naħseb li bħal kull artist ieħor ikollok dak is-sodisfazzjon li qed tħaddem it-talent tiegħek u fl-istess ħin permezz tiegħu qed tallegra lil dawk ta’ madwarek.”

Iltqajt ma’ diffikultajiet biex dħalt f’dan il-qasam?

“Nista’ ngħid li jiena kont kemmxejn iffortunata għax ftit li xejn kelli minn dawn il-problemi. Anzi sibt nies li għenuni u nkoraġġewni ħafna. Però bħala diffikultà forsi nista’ nsemmi l-ħin twil meħtieġ għar-rehearsals li xorta waħda ma tantx inqisu bħala problema għax fir-realtà dan iservi biex tipperfezzjona l-istil tiegħek.

B’danakollu ma rridekx taħseb li kelli ħajti ward u żahar. Għaddejt minn mumenti meta ħajti ma kinetx daqshekk faċli. Kien hemm żmien meta kont niddubita kemm mill-kapaċità tal-vuċi tiegħi u kif ukoll mill-possibilità li għad xi darba nirnexxi. Iżda dawn huma affarijiet li kulħadd jgħaddi minnhom. Is-sigriet huwa li tross sninek u tipprova temmen ftit aktar fik innifsek u timbotta ruħek lejn fejn hemm l-opportunità. Tipprova u tara. Hekk jew hekk mhux ser taqa’ d-dinja jekk ma tirnexxix. Sinjal li ma jkunx destinek u f’dak il-każ timxi għal xi ħaġa oħra. Madanakollu jekk tiġik tajba u tara li miexja fit-triq it-tajba, tkun ftaħt bieb għalik u pass wara pass fl-aħħar tasal biex twettaq il-ħolmiet tiegħek.”

Fil-fatt ħolma kbira ta’ Joanna ser tinqata’ nhar il-Ġimgħa li ġejja 16 ta’ Lulju 2010 fil-Montekristo Estate hekk kif hi ser ittella’ kunċert flimkien mal-organista mill-Latvja, Liene Circene.

“Il-kant fil-kor jogħġobni u jagħtini ħafna sodisfazzjon speċjalment meta ġieli kkompetejna barra minn Malta u ġejna minn ta’ quddiem. Iżda xorta waħda, dan l-aħħar kont qed inħoss dik ix-xewqa li nagħmel pass ieħor; li noħroġ bħala solista u nintegra mal-pubbliku.

Ix-xorti riedet illi fil-kor iltqajt mas-Sindku ta’ Wied il-Għajn, Mario Calleja li mill-ewwel wera interess kbir fit-talent tiegħi u wegħedni li xi darba għad ikolli l-kunċert tiegħi personali. U kelmtu żammha meta ġurnata minnhom infurmani li kienu qed isiru xi arranġamenti biex jittella’ kunċert fl-okkażjoni li Wied il-Għajn ingħaqad ma’ Douzelage; li hija assoċċjazzjoni ta’ twinning tal-ibliet fl-Unjoni Ewropeja. Saru l-kuntatti bejni u bejn l-organista brava mill-Latvja u wara ħafna xogħol bejnietna issa nħossuna ppreparati ferm biex nagħtu spettaklu mill-aqwa.”

Kunċert hija biċċa xogħol kbira. Kelli kurżità kif qed tħossha u x’inhuma l-ħolmiet tagħha wara opportunità bħal din?

“Eċitata ħafna żgur għax għalkemm ormaj ilni nkanta ħafna, dal-kunċert huwa xi ħaġa ġdida għalija. Bħal kull kantant ieħor tkun tixtieq li kollox imurlek sewwa u għalhekk qed nipprepara ferm għalih. Il-kunċert ser ikun maqsum fi tnejn fejn f’parti minnhom l-organista Liene Circene ser tkun qed iddoqq xi siltiet tagħha u fil-parti l-oħra din ser tkun qed takkumpanjani fil-kant tiegħi. Jekk imur kollox sew f’dan il-kunċert, hemm il-pjan illi ix-xahar id-dieħel immur nagħti kunċert ma’ l-istess pjanista fil-Latvja.

Staqsejtni dwar il-ħolm… Naturalment il-bniedem hekk kif jilħaq tarġa, jkun irid jitla’ oħra u għalhekk issa nixtieq li xi darba jkolli ċ-ċans li niltaqa’ ma’ żewġ personaġġi lokali li tant nammira u li jiena kburija ħafna bihom kemm minħabba li għandhom talent kbir u anki għax għamlu isem sabiħ lil Malta – Miriam Gauci u Joseph Calleja. Nispera minn qalbi li xi darba jkolli l-opportunità li nkanta magħhom.”

Minn kliem Joanna ma tistax ma tindunax illi hi temmen ħafna fid-destin.

“Iva hekk hu. Fuq kollox nemmen li kif jgħid il-Malti: il-bniedem jipproponi u Alla jiddisponi. Għaldaqstant jidhirli illi akkost li inti forsi taħdem ħafna għal xi ħaġa, jekk ma jkunx imn’Alla, jinqalgħu ċirkustanzi li jwaqqfuk u ma jirnexxielek tagħmel qatt dak li tixtieq int. Ovvjament irrid ngħid ukoll illi trid tgħin ruħek biex Alla jgħinek apparti li l-aktar ħaġa kruċjali hija li temmen fik innifsek. Min-naħa tiegħi jiena dejjem nirringrazzja ‘l Alla li tani dan it-talent u li qed jgħini nesprimih. Kuntenta ħafna li dħalt f’dal-qasam tal-kant u ser nipprova nagħmel minn kollox biex nirnexxi. Il-bqija…”

Min jixtieq aktar informazzjoni dwar dan il-kunċert jista’ jċempel fuq 21637171.

(Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-11 ta’ Lulju 2010)

Share on Facebook

2010.07.11 / 2 responses / Category: Torca - Perspettivi
XTAQT INSIR QASSIS – intervista mas-sindku ta’ Wied il-Għajn li jaħdem fil-Missjoni

Għalija Jannar huwa xahar ta’ bidla, ta’ deċiżjonijiet… ċans ieħor biex tibda sena ġdida ta’ opportunitajiet. Għaldaqstant nitfixkel u ninħasad wisq meta speċjalment f’daż-żminijiet iseħħu traġedji koroh bħat-terremot f’Haiti dil-ġimgħa. Jibdew jgħaddu minn quddiem moħħi d-diversi ħajjiet mitlufa jew mkissra, il-pjanijiet li kellhom – issa inutli, dak kollu li qatt ħadmu għalih – trab. Ma tistax ma tħossx u m’hemmx bżonn ta’ ħafna persważjoni biex iddaħħal idejk fil-but u tgħin kemm tista’. Imma fil-fond ta’ qalbi nammira qatiegħ lil min għandu l-kuraġġ biex jitlaq kollox u jmur jagħti daqqa t’id.

Kumbinazzjoni dil-ġimgħa kont iddeċidejt li nitratta x-xogħol volontarju f’pajjiżi oħra u tħajjart inkellem lis-sindku tal-Kunsill Lokali ta’ Wied il-Għajn. Għażilt lilu għax qanqalli l-kurżità. Nistqarr illi lil Mario aktar kont inqisu bħala xi negozjant, dejjem pulit bil-ġlekk u l-ingravata. Lanqas biss qatt għaddieli minn moħħi li dar-raġel kien qed jagħmel xogħol volontarju fost il-fqar tal-Perù. Fuq kollox hu stqarr miegħi illi f’żogħżitu kellu ħajra kbira li jsir qassis, xewqa li għadha tħabbat sewwa f’qalbu. Saħaq illi li kieku kellu jerġa’ jitwieled mill-ġdid did-darba ma kien ikollu l-ebda dubju – kien isir qassis missjunarju…

“Meta kont żgħir kont immur l-iskola tas-Sależjani – Savio College, Ħad-Dingli. Awtomatikament meta titrabba fl-ambjent tas-Sależjani qisek titla’ bi prinċipju li tkun karitattiv. Niftakar sewwa illi ta’ tifel li kont, kont inħoss ġibda kbira lejn il-kleru. Iva, ikkunsidrajt u xtaqt insir qassis. Imma kultant f’dawn l-affarijiet, jekk ma jkollokx lil xi ħadd fil-familja, qisek ma jkollokx kuraġġ biżżejjed biex tagħmel dal-pass u minflok taqbad triq oħra.

Fl-istess ħin, forsi bla ma tirrealizza, jibda jiġbdek xogħol fejn tagħti servizz. Fil-fatt għamilt żmien naħdem fil-catering fejn allura tħarriġt b’mentalità illi l-klijent dejjem għandu raġun. F’dax-xogħol tgħallimt inkun umli, edukat u prudenti. Imbagħad, wara xi snin, dħalt fil-korp tal-pulizija fejn għalkemm ix-xogħol kien ta’ natura għal kollox differenti, xorta waħda kont qed nagħti servizz.”

Imma l-ġibda lejn il-volontarjat kif bdiet?

“Nemmen li l-volontarjat jitwieled fik, bħal don. Inti f’qalbek tkun tħoss ħafna għal ħaddieħor. Imbagħad, f’xi żmien minn ħajtek, ikollox is-sejħa minn Alla…. u minn hemm jibda kollox.

Niftakarha ċara dik il-ġurnata meta ħassejt il-ġibda għal volontarjat. Sinċerament, qatt ma kont ħsibt fiha qabel. Kont qed insuq u nisma’ r-radju u f’ħin minnhom nisma’ diska bl-isem ‘Iddeċidejt’. Dak il-ħin ħassejt xi ħaġa mhux tas-soltu, idejja bdew jitriegħdu u kelli nieqaf għal ftit minuti f’ġenb. F’qalbi bdejt inħoss li Alla ried xi ħaġa minni. Dakinhar għamilt il-ġurnata kollha mfixkel u bil-lejl m’għalaqtx għajn m’għajn. Sewwa jgħidu – min jipprova jifhem ‘l Alla jiġġennen hu għax Hu jkun qed jaħdem kollox bizzilla.

L-għada mort sal-Knisja ta’ Santu Wistin il-Belt għax sirt naf li hemmhekk kellhom xi qassisin il-Brażil li kienu qed jagħmlu xogħol missjunarju. Imma meta urejthom ħsibijieti, li xtaqt nagħmel esperjenza qasira fil-missjoni, dawn ġabuhieli bi kbira ħafna. Qaluli li kelli nagħmel sena kors u li ridt nitgħallem il-lingwa. Matul daż-żmien huma setgħu jixtarru jekk jien kontx tajjeb biżżejjed għal dax-xogħol. Imma wara għoxrin sena fil-korp, fejn rajt u għaddejt minn ħafna affarijiet, ma kellix dubju li kont kapaċi nidħol għal biċċa xogħol bħal din ta’ xahar, xahrejn kollox. Tlaqt minn hemm imma emminni, la l-pjan t’Alla jkun beda, diffiċli ħafna biex wieħed ixekklu. Il-ġurnata ta’ wara, inzertajt iltqajt ma’ persuna li qaltli li ħabib tagħha, Fr Giovanni Cefai Camilleri minn Ħaż-Żebbuġ, Għawdex, kien qed jagħmel xogħol ta’ missjoni fil-Perù. B’sempliċiment email ikkomunikajna flimkien u sirna nafu lil xulxin sakemm finalment ikkonfermajt li xtaqt nitla’ nesperjenza x’inhi li tmur tagħmel missjoni hemmhekk.”

Għaliex il-volontarjat barra l-pajjiż? Hawnhekk ma temminx li tista’ tagħmel dax-xogħol ukoll?

“Jiena nagħmel xogħol volontarju hawnhekk ukoll! Ix-xogħol tal-kunsill għalija hekk hu. Taħseb illi l-onorarja li nieħu bħala sindku hija l-istess ħaġa li naqla’ likieku kelli mmur naħdem ma’ xi kumpanija privata? Is-sigriet huwa illi s-sodisfazzjon li tieħu meta tgħin, ma jistgħu qatt jagħtuhomlok il-flus. Fil-fatt jiena għalhekk għażilt li nissieħeb mal-partit laburista fil-politika għax is-soċjaliżmu jfisser li inti tipprova taqdi u tgħin lil dak li hu fil-bżonn.

Staqsejtni għaliex barra… F’pajjiż ieħor ikollok iċ-ċans tara u tagħmel affarijiet li hawnhekk qatt mhu ser toħlom biss, aħseb u ara. Biss biss il-faqar li ssib f’ċertu pajjiżi huwa ndeskrivibbli – allaħares jeżisti f’Malta! U mbagħad hemm esperjenzi oħra bħal meta Fr Giovanni bagħtni niftaħ it-tabernaklu biex inġiblu l-ostji; xi ħaġa li qabbditni l-bard għax ma ħassejtnix denju. Iżda hekk kif dawwart iċ-ċavetta u t-tabernaklu nfetaħ bdejt nisma’ ġo moħħi “Qed tara xi tlift? Qed tara?”. Hemm bosta raġunijiet u stejjer li nista’ nirrakkuntalek.”

X’inhi l-akbar sfida biex tagħmel dan it-tip ta’ volontarjat?

“Li titlaq kollox warajk għal ftit żmien. Dan kulħadd kulħadd ikollu l-familja, x-xogħol u l-impenji tiegħu. Sfida oħra hija li jrid ikollok kuraġġ biżżejjed biex taffaċċja dak li ssib quddiemek: il-mard, il-faqar, l-injoranza u l-kultura differenti.

La tmur fost il-faqar ta’ veru, trid tmur ippreparat għal kollox fostom per eżempju li tpoġġi bil-qiegħda ma’ familja fqira u tiekol mill-ikel imsajjar bl-inqas mod iġeniku li tista’ timmaġina u mferrgħa minn ġo borom imsadda u maħmuġa.

Barra minn hekk, jiena iddeċidejt li ntella’ xi flus miegħi ħalli nkun nista’ ngħin f’xi proġetti. B’dan il-għan ġbart xi affarijiet u mort inbiegħom is-suq tal-Birgu fis-siegħat bikrin ta’ fil-għodu. Peress li jiena jafuni ħafna nies, kien hemm min staqsini x’qed nagħmel hemm? Kien hemm min għeni ħafna. Uħud tawni l-flus akkost li ma xtraw xejn u l-ewwel darba li mort tellgħajt miegħi s-somma ta’ Lm1500. Finalment ħassejtni kburi ħafna bija nnifsi li dħalt għal sfida bħal din.”

Fil-Perù, minn xhiex sibthom l-aktar nieqsa n-nies?

“Jiena kont noqgħod f’appartament ħdejn il-knisja ta’ Fr Giovanni ġewwa La Tomilla f’Arequipa. Il-faqar li rajt u missejt b’għajnejja kien kbir. Dawk li mit-triq jidhru djar mhumiex ħlief kmamar. F’kamra waħda jgħixu sitta min-nies bla dinjità ta’ xejn u kultant lanqas ikollhom għaxja ta’ lejla. Faċilitajiet sanitarji xejn, id-‘djar’ vojta, friġġ ma teżistix – l-aktar l-aktar, jekk ikollhom xi ħaġa li jridu jneħħuha minn taħt il-qilla tax-xemx, jidfnuha taħt il-ħamrija.

Imma l-akbar nuqqas li għandhom huwa l-imħabba. Fil-fatt għalihom, aktar milli l-flus li ttella’ miegħek biex tgħinhom, japprezzaw il-fatt li inti indenjajt titlaq id-dinja tiegħek biex tqatta’ ftit ġranet magħhom.”

X’tip ta’ għajnuna tajt s’issa?

“L-ewwel darba li tlajt għaddejt il-flus lil Fr Giovanni, li dan min-naħa tiegħu użahom biex itaffi ftit mit-tbatija tan-nies. Imma dis-sena rnexxieli ntella’ s-somma ta’ 6000 ewro (bl-għajnuna ta’ diversi Skalin u individwi minn lokalitajiet oħra) u bihom lestejna l-klinika ta’ La Tomilla minn kollox. Għalkemm ikollok il-limitazzjonijiet tiegħek, hemmhekk il-munita tagħhom tant hi fqira illi b’$100 did-darba rnexxieli wkoll nibni roqgħa bit-turf u l-bandli kompluti b’kollox fis-sit ta’ skola żgħira li jisimha Malta. Kont kuntent ukoll għax f’dal-post issa tellgħu l-bandiera ta’ Wied il-Għajn.

Nippreferi ħafna meta l-għajnuna li nagħti tkun sostenibbli u li tibqa’ titgawda għal tul ta’ żmien u minn ħafna nies. Imma mbagħad kien hemm xi ħadd tal-familja li tani xi ħwejjeġ tat-tfal kważi ġodda u qassamthom lil xi tfal hemmhekk. Ħadu pjaċir bihom ħafna. Biex infiehmek naqra x’tip ta’ faqar jeżisti hemmhekk, l-ewwel darba li mort, domt xahrejn f’La Tomilla. Ċertu tfal innutajthom illi kienu bi ħwejjeġ partikolari fl-ewwel ġurnata u meta ġew biex isellmuli għax kont ser nitlaq, kienu għadhom bl-istess flok u qalziet! Dan biex ma nsemmilekx li uħud minnhom kienu jaqilbu l-flokk ta’ taħt fuq (biex taparsi biddlu) għal meta jmorru l-quddies tal-Ħadd.

Fit-tieni darba li mort, tellgħajt ukoll erbgħa stetoskopji li offrili Dr Josie Muscat sabiex ngħaddihomlhom għall-klinika tagħhom. Wieħed minn dawn l-istetoskopji fil-fatt tajtu lill-kummissarju tal-pulizija (peress li l-pulizija hemmhekk għandha l-isptar tagħha) bil-patt li jekk Fr Giovanni jkollu bżonn is-servizzi tal-isptar tiegħu, hu kellu jgħinu bl-aħjar mod.

Bil-ftit flus li kien fadal, organizzajna wkoll ikla għan-nies tal-post. Morna s-suq tal-belt minn fejn xtrajna 13 il-biċċa majjal u ftit ħaxix u għamilna festa bihom! Għalihom li jieklu biċċa laħam hija xi ħaġa speċjali. Biex tifhimni, s-soltu nsajjar borma brodu għal nofsinhar għal 30 tifel u tifla permezz ta’ tadama waħda, borma ilma u ponn ross.”

Jgħidu li bniedem aħjar tagħtih il-qasba milli l-ħut…

“Iva tagħtih il-qasba… imma l-ħut fejn qiegħed? F’dan il-post opportunitajiet m’hemm assolutament xejn. L-aktar l-aktar jitilgħu sas-suq kmieni fil-għodu biex forsi xi ħadd iqabbadhom qadja u jħallashom. Il-bqija l-art niexfa qoxqox għax ma tagħmilx xita. Fuq kollox in-nies huma mrobbija b’kultura differenti maħkuma minn rassenjazzjoni assoluta għal dil-ħajja ta’ faqar. Twieldu f’dak il-post u raw lill-ġenituri tagħhom jgħixu hekk u għalhekk ma jafux aħjar. Il-biċċa l-kbira tagħhom lanqas sal-belt (li tinsab nofs siegħa l-bogħod bil-vann) qatt ma marru għax m’għandhomx biex iħallsu għat-trasport. Ħajjithom bla skop.

Fil-fatt din hi xi ħaġa li issa qegħdin jitgħallmu wliedhom fl-iskejjel – li tgħin ruħek, li titgħallem, li jkollok għan fil-ħajja biex timxi ‘l quddiem. Bi pjaċir ngħid illi d-dentist u n-ners huma nies tal-post u għal paga miżera, dawn jagħmlu xogħol utli immens. Madanakollu f’dawk l-inħawi, jkolli nammetti li l-opportunitajiet diffiċli ħafna.”

Imma dawn in-nies kif ġew f’din il-kundizzjoni estrema ta’ faqar?

“Ġeneralment l-ewwel ħsieb li jiġik fil-gvern u hawnhekk nista’ ngħidlek li dawn in-nies m’għandhom l-ebda għajnuna soċjali. Li kieku ma jipprovdilhomx Fr Giovanni permezz tal-benefatturi tiegħu, kieku Alla m’għamilhom.

Dawn huma nies li jsibu post li għandu ftit ilma, jinġabru hemm mingħajr ma jkollhom xejn u jibnu t-tribu tagħhom. Il-ġebla tagħhom tixbaħ ħafna lill-ġablo iebes u għalhekk malajr itellgħuha kamra. Imma nista’ ngħidlek li f’Malta, l-fniek tagħna fil-gallinari, jinżammu f’kundizzjoni ħafna aħjar.

Barra minn dan, in-nuqqas ta’ edukazzjoni twassal għal aġir mhux f’loku. Insemmi per eżempju l-każi ta’ inċest bejniethom li jikkaġunaw bosta tfal li jbatu b’xi forma ta’ diżabbiltà. Imbagħad ikun hemm ukoll dawk l-irġiel li wara li jkollhom it-tfal minn mara, jmorru jaħdmu f’Lima bit-tama li jsibu xogħol aħjar. Hemmhekk ġeneralment jiltaqgħu ma’ mara oħra, jkollhom it-tfal minnha wkoll, jibnu familja oħra hemm u lill-familja tagħhom f’Latomilla jabbandunawha.

Fejn jidħol mard imbagħad iridu jħallsu għal inqas ħaġa. Biex jagħmlu operazzjoni per eżempju jridu jħallsu saħansitra tal-labbra u tas-sikkina. Għalhekk kważi kważi, meta jaslu f’dak l-istat, nieshom kważi jippreferuhom imutu għax ma jkollhomx biex iħallsulhom il-kura! Ara, jekk naqbad nirrakkonta, lanqas nispiċċa!”

Għalik li tkun fqir, xi jfisser?

“Hemm diversi livelli ta’ faqar. Ngħidu aħna f’pajjiżna l-faqar huwa pjuttost relattiv; wieħed iħossu fqir għax ma jistax jixtri l-lussi li jiflaħ jakkwista ħaddieħor. Fl-istess ħin ma rridx ninsa wkoll illi meta kont fil-korp, għamilt żmien immexxi l-vice squad u waqt dak ix-xogħol kien hemm mumenti fejn il-faqar li sibna ma’ wiċċna kien iqarreb sewwa lejn dak li rajt fil-Perù.

Meta tara l-faqar fuq it-TV forsi tasal biex tifhem ftit x’jiġifieri tkun tassew fqir u bla ma trid tlissen “imsieken”. Imma l-veru faqar biex tifhmu trid tkun f’nofsu, tarah b’għajnejk u tmissu b’idejk – tesperjenzah fir-realtà qarsa tiegħu.

Biex nagħtik eżempju, dis-sena tela’ miegħi ukoll Joe Micallef, il-President tal-Għaqda Mużikali Sant’Anna Wied il-Għajn. Kont ilni ħafna nirrakkuntalu u nurih ir-ritratti ta’ x’hemm f’La Tomilla. Imma waqt li konna hemm darba lissen “illum nifhem x’hawn!”. Joe ħadem ħafna miegħi, dorna bosta postijiet u nies u dħalna f’ħafna stejjer u ġrajjiet ta’ nies tassew fqar. Stajt nara lil Joe jitqanqal dejjem aktar, ġurnata wara l-oħra. L-għożża li jilqgħuk biha, akkost li jgħixu f’tant għaks, ma tistax ma tmisslikx qalbek. Lil Joe mhux l-ewwel darba li rajtlu d-dmugħ f’għajnejh.”

Mario qabad ritratt partikolari…

“Ara eżempju tal-faqar,” qalli. “Lil dar-raġel sibnih fl-art, mitluq wara ħajt tas-sejjieħ. Indunajna bih għax kważi rfisnih. Kien bil-ġuħ mejjet u jien tajtu jixrob ftit mill-yoghurt li kelli f’idi. Kellu d-dwiefer ta’ saqajħ suwed faħma u mdawwrin bħal tal-għasafar. Għajnejħ kienu magħluqin b’infezzjoni. Kif ħares lejja rajtlu ragħwa ħadra ħierġa minn ħalqu. Kien qed jomgħod werqa tal-cocoa għax din tgħinu biex ma jħossx ġuħ għall-ġurnata sħiħa.”

Liema kien l-aktar mument memorabbli?

“Darba morna nżuru familja. Sibna r-raġel barra, jistrieħ ma’ ċint, viċinu kellu rota u kien qed iħares fil-vojt. Meta dħalna f’daru sibna lil martu qed tmut b’infezzjoni fl-istonku. Ħdejha, mimdudin fis-sodda, kellha żewġt itfal li jbatu b’diżabbiltà. Il-mara kienet qed tibki, ddisprata u muġugħa u ma tafx x’ser taqbad tagħmel biex tgħin ruħha. Dak il-ħin inħsadna, ikkuntattjajna l-klinika u ġiet tabiba malajr li tatha injezzjoni. Tajniha wkoll xi flus biex ngħinuha. Imma dak kollu li stajna nagħmlu. Li kompla mmeraviljani kien illi wara jumejn telgħet tfittixni l-knisja. Ġabitli żewġ skufji mgeżwrin ġo karta tal-Milied. Meta ġejt biex nitlaq, ġiet issellimli. Għożżejthom ma’ qalbi daż-żewġ rigali u għalkemm għalija m’għandhom l-ebda użu, fl-istess ħin ifissru ħafna għax ifakkruni li dakinhar aħna salvajna ħajja ta’ bniedem.”

Illum xi jfisser għalik dax-xogħol volontarju?

“Il-missjoni għalija llum ġiet kilba, bħal meta bniedem ipejjep. Għadni kif missejt lura ma’ dil-blata u diġà moħħi qed ibherren kif ser nerġa’ nitla’ sentejn oħra. Għad-darba li jmiss għandi proġett ieħor: dik li nibni kappella u klinika ħalli nkabbru villaġġ li bħalissa jeħtieġ ħafna għajnuna. Nixtieq ukoll intella’ grupp mediku miegħi sabiex idealment ikun jista’ jagħmel xi interventi hemm.

S’issa mort darbtejn f’La Tomilla u hemm nerġa’ mmur. Ma rridx li n-nies jaħsbuni xi qaddis taf, għax m’inix. Fil-fatt kien hemm min saħansitra ikkritikani fuq il-gazzetti lokali għax saħaq li ma kellix għalfejn noqgħod ngħid li sejjer nagħmel missjoni. Imma jekk ma titkellimx man-nies, kif ser tiġbor il-flus biex tkun tista’ tgħin?

Jiena anzi ngħid aktar minn hekk … nistieden lil min hu mħajjar sabiex jiġi magħna u jqatta’ ftit ġranet jagħti daqqa t’id. Min-naħa l-oħra min jixtieq jgħin bil-flus, jeżistu kontijiet apposta: Mario Calleja – Fondi Perù BOV – 40013785673 jew HSBC – 049-012065-050.”

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tas-17 ta’ Jannar 2010)

Share on Facebook

2010.01.17 / no responses / Category: Torca - Perspettivi