Posts Tagged ‘trobbija’

  • IMĦABBA BLA KUNDIZZJONI

    Is-solitudni fit-tfalNgħiduha kif inhi, sikwit dil-ħajja mhiex faċli tgħixha. Bosta drabi teħodlok ħafna aktar milli tagħtik u lil uħud minna għandha ħabta tkabarhom saħansitra xi ftit aktar mill-oħrajn. Jiġu mumenti meta jagħtik li tfendi għal rasek u li tħalli l-mewġ iħabbat mal-bqija… min jiflaħ jikkumbatti jgħix u min ma jiflaħx jintilef. Iżda xi ħaġa ġewwa fik ma tħallikx tirraġuna hekk għal tul ta’ żmien. “Ma nistax nibdel id-dinja waħdi, imma nista’ nitfa’ ġebla matul l-ilmijiet sabiex noħloq ħafna rimi,” inkoraġġiet darba Madre Tereża bi sfida quddiem id-diffikultajiet tal-ħajja. L-eżempju ta’ nies bħalha huwa kruċjali biex nagħrfu ngħixu l-umanità tagħna. Il-ħlewwa ta’ dawn ir-rimi messew miegħi din il-ġimgħa meta waqt intervista ma’ John Rolè u Pat Bonello mill-Appoġġ dwar il-fostering u dwar servizz ġdid ta’ Trobbija Speċjalizzata li għadu kemm ġie mniedi dan l-aħħar, dawn qaluli li dawk li jidħlu biex jagħtu l-għajnuna tagħhom jagħmlu dan bil-ħsieb sħiħ li jwettqu xi ħaġa tajba f’ħajjithom.

    INTERVISTA: JOHN ROLÈ – Leader, Fostering Services

    FOSTERING

    L-idea tal-fostering minn dejjem kienet tintrigani għax nista’ nobsor li jesiġi ħafna kuraġġ. Kont kurjuża biex nifhem min kien kapaċi jħobb daqstant, kemm kien hemm nies minn dawn, u x’riżultati qed ikollu dan il-qasam?

    “Aħna konxji li l-fostering mhiex xi biċċa xogħol faċli biex tidħol għaliha għax fiha diversi sfidi, titlob impenn serju u tirrikjedi ħafna mħabba,” beda jispjegali John Rolè. “Huwa każ fejn l-individwi letteralment jiftħu l-familja tagħhom sabiex jilqgħu fiha lil dawn it-tfal ħalli jgħinuhom jgħixu ħajja aħjar. Fortunatament jeżistu numru ta’ familji Maltin u Għawdxin li bil-ġenerożità enormi tagħhom lesti li jagħtu daqqa t’id biex jingħata ċans ieħor lil dawn it-tfal li jgawdu d-dritt ta’ tfulija xierqa. Infatti bħalissa għandna 250 tifel u tifla fostered, filwaqt li hemm 201 familja li qed jagħtu l-għajnuna fil-qasam tal-fostering.

    Is-sistema formali bħala tim tal-fostering fl-Appoġġ ilha għaddejja biss mis-sena 2000. Madanakollu diġà qed naraw il-frott tax-xogħol li sar u huwa dan li jżommok għaddej. Bħala eżempju, nista’ nsemmilek il-każ ta’ tifel li kien fostered u li llum huwa żagħżugħ iggradwat bħala avukat, fejn fil-preżent jifforma wkoll parti mill-board tal-fostering. Għad irridu naraw x’ser ikun ir-riżultat tal-għadd ta’ tfal li qed igawdu mill-għajnuna tal-fostering. Biss biss illum qegħdin indaħħlu anki trabi direttament ma’ foster carers, minflok li jgħaddu l-ewwel fl-istituzzjonijiet, kif kien isir qabel. Is-sena l-oħra kellna 12-il tarbija li ġew fostered, filwaqt li b’kollox kien hemm 50 tifel u tifla li ġew milqugħa f’familji oħra. Dis-sena kien hemm 14-il tarbija li ġew fostered u għad baqa’ 115-il tifel u tifla li qed jistennew lil xi ħadd biex jilqagħhom għandu.”

    Is-sejħa għal familji ġodda li lesti biex jgħinu hija dejjem miftuħa. John spjega dwar il-proċess li jgħaddu minnu dawk li juru l-ħajra li jiffosterjaw.

    “Meta aħna nirċievu talba jew applikazzjoni mingħand xi familja li tixtieq tidħol għall-fostering, aħna mmorru nżuruhom sabiex niddiskutu aktar fil-fond dwar din il-possibilità. Naturalment l-għan ta’ din il-laqgħa tkun kemm biex infiehmu aħjar fhiex jikkonsisti dan ix-xogħol, kemm biex naraw x’wassal lil din il-familja biex tieħu din id-deċiżjoni, u anki biex nevalwaw l-ambjent li fih dawn il-foster carers prospettivi ser ikunu qed jilqgħu lit-tfal. Huwa importanti ħafna li f’dawn il-każi, fejn hemm diġà t-tfal fil-familji, dawn ukoll jiġu kkonsultati u nklużi fid-deċiżjoni sabiex finalment jitwettaq pass għaqli.

    Dawk il-familji li jidhrilna li jistgħu jgħinu jgħaddu imbagħad għall-pass li jmiss: fejn huma jiġu mitluba li jattendu għal 6 laqgħat ta’ 3 siegħat il-waħda. F’dawn il-laqgħat huma jingħataw taħriġ f’diversi John Rolèaspetti tal-fostering bħal: il-fostering x’jinvolvi b’mod ġenerali, it-tfal min huma, it-trawmiet li jgħaddu minnhom u l-pakkett li jġorru magħhom,  min huma l-ġenituri ta’ dawn it-tfal u l-problemi li dawn ikunu sabu ruħhom fihom li finalment wassluhom biex uliedhom ikollhom bżonn il-fostering, l-abilitajiet neċessarji fil-foster carers: x’inkunu qed infittxu aħna bħala aġenzija – f’din is-sessjoni jattendu anki xi foster carers stess biex jgħaddu l-esperjenzi tagħhom, nitellmu wkoll fuq l-effett tal-fostering fuq il-koppja u fuq uliedhom u kif dawn għandhom jieħdu ħsieb lil xulxin. Finalment niddiskutu l-possibilità li dawn it-tfal imorru lura għand il-ġenituri tagħhom u allura x’għandhom jagħmlu l-foster carers matul is-snin sabiex ikun hemm tranżizzjoni tajba jekk jasal dan il-mument. U allura hawn jidħol ukoll l-aspett ta’ kif il-foster carers ser jgħixu u jaċċettaw din it-tranżizzjoni? U x’tip ta’ kuntatt jista’ jibqa’ jkun hemm ma’ dawn it-tfal, jekk dawn ikunu marru lura għand il-ġenituri tagħhom.”

    Xtaqt nifhem kif it-tfal jiġu magħżula biex imorru għand xi familja partikolari għal fostering?

    “Ġeneralment in-nies għandhom it-tendenza li jmorru direttament fl-istituzzjonijiet fejn jinżammu t-tfal meta jkunu jixtiequ jagħmlu l-ġid lil xi tifel jew tifla. U allura jkun hemm każi fejn koppja torbot qalbha ma’ xi tifel jew tifla partikolari li jgħixu f’dawn il-postijiet u eventwalment jitħajjru biex ikunu l-foster carers tagħhom. Għalkemm aħna napprezzaw il-ġest ta’ dawn l-individwi, nippreferu ħafna aktar illi l-kuntatt ma jsirx b’dan il-mod għax jaf ikun hemm sitwazzjonijiet li jikkumplikaw jew li jagħmlu impossibli dan l-arranġament. Biex nagħtuk eżempju, immaġina li t-tifel li xi ħadd ikun jixtieq li jrabbi, bla ma jafu, jinzerta t-tifel ta’ xi ġar u jkun hemm ċirkustanza fejn l-identità tal-foster carer ma tkunx tista’ tiġi mikxufa.

    Fil-fatt qabel ma aħna niddeċiedu min minn dawn it-tfal ser imur għand xi familja partikolari, inkunu evalwajna sewwa kull aspett sabiex din l-esperjenza tibda u tkompli possibilment bl-iktar mod stabbli. Għalhekk inqisu l-ħtiġijiet tat-tfal u naraw li l-kwalitajiet li għandhom il-foster carers u l-ambjent u s-sitwazzjoni li qegħdin jgħixu fihom, huma adattati għal dan il-każ. Biex nagħtuk eżempju ieħor, jekk ikun hemm xi tfal oħra fil-familja, ġeneralment naraw li t-tfal li jiġu fostered ikunu iżgħar, kemm biex it-tfal tal-koppja jkunu ta’ eżempju għalihom u anki biex dawn ma jqisuhomx bħala kompetizzjoni għalihom imma idealment jieħdu ħsiebhom huma wkoll.

    Illum qed issir ħafna enfażi li għandha tinħoloq stabbiltà fil-ħajja tat-tfal u allura ma nistgħux nippermettu li jsiru ċerti żbalji li bihom terġa’ tinħoloq l-instabbiltà. Tgħallimna ħafna mis-sitwazzjonijiet u l-konsegwenzi tal-passat. U għalkemm ma nistgħu qatt nagħtu garanzija li kollox ser jirnexxi kif nixtiequ aħna, min-naħa tagħha aħna nippruvaw nagħmlu mill-aħjar biex kull esperjenza ta’ fostering tagħti l-frott meħtieġ.”

    John  sostna li ma jrid bl-ebda mod jitfa’ xi dell ikraħ fuq l-istituzzjonijiet varji li jieħdu ħsieb it-tfal għax dawn ċertament jagħmlu ħafna ġid fost it-tfal li jieħdu ħsieb. Iżda fl-istess ħin ir-riċerka turi li l-kuntatt one-to-one mat-tfal joffri aktar opportunità sabiex dawn jakkwistaw il-ħiliet tant neċessarji fi tfulithom.

    “Forsi wieħed ma jirrealizzax li wħud minn dawn it-tfal ikunu saħansitra nieqsa mill-aktar affarijiet bażiċi li aħna neħduhom bħala ovvji. Ngħidu aħna, jekk tarbija tibki, normalment il-ġenitur jew il-kustodju, ser jerfagħha, jħaddanha miegħu u jara x’għandha bżonn. Iżda sfortunatament, mhux it-trabi kollha jgawdu minn din il-kura. F’ċerti każi, it-trabi jibdew jiġu mċaħħda mill-possibilità li jikkomunikaw sewwa u anki milli jifhmu u jitgħallmu ċerti emozzjonijiet. Per eżempju jekk tarbija għandha l-ġuħ, dak il-ħin għaliha jkun l-aħħar tad-dinja jekk ħadd ma jitmagħha. Għalhekk meta ommha taqbadha f’idejha u tħaddanha magħha biex tisqiha, it-tarbija tagħraf li hemm min jieħu ħsiebha u titgħallem tisma’ t-taħbiet kalm tal-qalb tal-omm u tirregola t-taħbiet ta’ qalbha ma’ tagħha. B’mod awtomatiku, f’dawn il-mumenti kruċjali, it-tarbija tkun qed titħarreġ kif aktar il-quddiem għandha tirreaġixxi għad-diffikultajiet tal-ħajja. Min-naħa l-oħra, tarbija li tiġi injorata u titħalla tibki għal ħin twil ġo cot, jew tarbija li titwaqqa’ jew anki tiġi msawwta, titla’ konfuża, beżgħana u anzjuża kontinwament. Aktar il-quddiem, meta din ser tikber u ssib ruħha taħt stress, mhux ser tkun kapaċi tilqagħlu daqshekk u tippanikja mingħajr ma tkun taf sewwa x’għandha tagħmel biex tikkalma.

    Dawn l-esperjenzi jikkonfermaw għala t-tfal igawdu aktar meta jkunu ġewwa familja fejn jistgħu jingħataw attenzjoni individwali. Permezz tal-foster carers li jiġu mħarrġa apposta, biż-żmien dawn it-tfal jingħataw il-ħiliet biex inaqqsu l-biża’ u jitgħallmu li hemm nies li jħobbuhom u li tixirqilhom il-fiduċja tagħhom. Mhux darba u tnejn li jiġu foster carers li jgħidulna b’dawn il-mumenti mqanqla fejn akkost li juru ħafna mħabba lit-tfal li jkunu fostered, dawn isibu diffikultà biex jirrispondu lura. “Imma jiena nħobbok tant!” jgħidulhom. U t-tfal iwieġbu, “Ma nafx kif inħobb. Għini!”

    Speċjalment fil-bidu l-foster carers iridu jkunu konxji li huma ser jagħtu ħafna mingħajr ma jieħdu daqstant lura. Iċ-ċavetta hija hekk kif jirnexxielhom jibnu relazzjoni sabiħa ma’ dawn it-tfal li f’ħajjithom ikunu diġà għaddew minn tbatija kbira. Infatti għal kull sena trawmatika tagħhom, huma jkollhom bżonn sentejn biex ifiequ: sena biex ineħħu dak li kellhom ġewwa fihom u oħra biex jassorbu dak li kellhom jitgħallmu f’dik is-sena ta’ qabel. Meta t-tfal jibdew jesperjenzaw il-veru mħabba bla kundizzjoni li suppost ħadu fil-bidu nett, hemm normalment tibda tara t-trasformazzjoni hekk kif it-tfal bil-mod jibdew jidraw jafdaw u finalment jikkomunikaw tajjeb u jħobbu lil dawk ta’ madwarhom.”

    Iebsa biex tifhem kif xi ħadd daqstant żgħir ikun diġà għadda minn tant inkwiet f’ħajtu u hija inkwetanti jekk toqgħod taħseb x’jista’ jiġri minn dawn it-tfal jekk xi ħadd ma jieħux ħsiebhom kif jixraq. Iżda John u Pat sikwit semmew ukoll it-tbatija li jgħaddu minnha l-ġenituri nfushom ta’ dawn it-tfal li xi drabi minħabba d-diffikultajiet tagħhom, isibu ruħhom fis-sitwazzjoni ħarxa li jagħtu t-tfal tagħhom għal foster caring bit-tama li almenu wliedhom jgħixu ħajja aħjar minn tagħhom.

    “Fil-fatt ħafna minn dawn it-tfal li jiġu fostered, akkost li jkunu batew fil-familja tagħhom, xorta waħda jkollhom lealtà kbira lejn il-familjari tagħhom. Għalkemm mhux kollha jkunu jridu jew jistgħu jmorru lura fid-dar tal-ġenituri tagħhom, xorta waħda huma jkunu ħerqana li jkunu jafu li “xi ħadd qiegħed jieħu ħsieb il-mummy” u li “xi ħadd qiegħed jagħti każ tal-problemi li kien hemm fil-familja tagħna”. Naturalment mhux it-tfal kollha jkollhom din il-lealtà.

    Għandna każi fejn ir-rabta bejn it-tfal u l-foster carers tant kibret, li anki meta laħqu l-età tagħhom, dawn għażlu li jibqgħu jgħixu ma’ din il-familja li ħadet ħsiebhom fl-agħar mumenti ta’ ħajjithom.

    Bħala eżempju ta’ x’iġġib din il-bidla fit-tfal nista’ nsemmilek każ li seħħ dan l-aħħar fejn tifel ta’ 9 snin li ġie fostered ra tarbija tat-twelid li qed tiġi iffosterjata u lil dawk li qed jieħdu ħsieb lilu qalilhom “Kemm hu tajjeb li ser tmur għall-fostering dik it-tifla! Għax għallinqas hi ser tiffranka dak kollu li għaddejt minnu jien u mhux ser ikollha d-diffikultajiet li jien qed inġib hawn lilkhom!”

    Ma tistax ma tħossx għal kliem bħal dan u għalhekk ma kontx sorpriża daqstant meta ntbaħt li sitwazzjonijiet bħal dawn iqanqlu anki lil dawk li kienu qed ikellmuni u li min jaf kemm jaraw aktar b’għajnejhom!

    INTERVISTA: PAT BONELLO – Manager, Out of Home Care Programme

    TROBBIJA SPEĊJALIZZATA

    F’dawn l-aħħar ġranet l-Appoġġ fetħet tip ta’ servizz ieħor  magħruf bħala Trobbija Speċjalizzata. Dan huwa maħsub biex jagħti għajnuna lil tfal li għandhom aktar diffikultajiet fil-ħajja minn tfal oħrajn u għalhekk anki l-pakkett finanzjarju li jingħata lil min ikun qed jieħu ħsiebhom huwa kemmxejn akbar u jista’ jilħaq  l-€10,000 – li fih ikun inkluż ic-Child in Care Benefit, għal kull tifel jew tifla li jkollhom bżonn din it-tip ta’ trobbija.  Il-familji jew individwi li se jilqgħu din l-isfida, li biha jistgħu jagħmlu differenza kbira fil-ħajja ta’ dawn it-tfal jew żgħażagħ, iridu jkunu lesti li jilqgħuhom fi ħdan il-familja tagħhom u jagħtuhom żmien ta’ trobbija li tilħaq il-bżonnijiet partikolari tagħhom.

    “In-nies li ser jitħajjru għal dan it-tip ta’ servizz ser ikollhom sfida akbar minħabba ċ-ċirkustanzi tat-tfal. Fost dawn l-isfidi nistgħu nsemmu tfal li jkunu aktar kbar fl-età, tfal b’xi diżabilità, tfal b’xi mardPat Bonello kroniku, żewġt aħwa flimkien, tfal jew żgħażagħ li missew mad-droga, tfajla tqila b’tarbija li ma tistax tgħix mal-familja tagħha minħabba li tinsab f’periklu eċċ. Aħna nafu li mhux ser ikun hemm mijiet li jidħlu għal dan ix-xogħol imma anki jekk jirnexxielna nagħmlu d-differenza fil-ħajja ta’ ftit minn dawn it-tfal inkunu qed nagħmlu ħafna. Naturalment aħna ser inkunu qed noffru taħriġ adegwat għal dawk li jiddeċiedu li joffru l-għajnuna tagħhom, filwaqt li dawn ser ikunu wkoll segwiti b’mod regolari minn ħaddiema soċjali inkarigati apposta. Ċertament ir-riżultati, għalkemm sikwit jiġu bil-mod ħafna, jagħtu bosta sodisfazzjon lil kull min ikun involut.

    “M’hemmx dubju! L-aħjar post għat-tfal huwa mal-familji tagħhom u aħna nippruvaw nagħmlu minn kollox biex it-tfal ma jinħarġux mid-dar tagħhom. Imma sfortunatament ikun hemm każi fejn għall-protezzjoni u għall-ġid tat-tfal stess, dan ikollu jsir. Xi wħud minn dawn it-tfal jibdew jgħixu ġewwa l-istituzzjonijiet u hemmhekk huma jingħataw l-opportunità li jkunu maħbuba u li jibdew mill-ġdid jgħixu tfulithom. Ta’ min isemmi li ħafna minn dawn it-tfal irnexxew fil-ħajja bil-ħiliet differenti tagħhom u llum huma adulti eżemplari. F’dawn l-aħħar snin, numru minnhom qed jimxu wkoll għand familji ġodda li b’imħabba u b’ġenerożità kbira qed jieħdu ħsiebhom u jrabbuhom daqs li kieku kienu wliedhom.

    Kien ikun ħafna aħjar li kieku dawn it-tfal qatt m’għaddew minn dawn l-esperjenzi trawmatiċi. Imma issa hekk ġara u ma nistgħux immorru lura! Għalhekk issa jiddependi kemm aħna ser inkunu lesti li ngħinuhom jirkupraw dak li tilfu fis-snin bikrin ta’ ħajjithom. Studji varji flimkien mal-esperjenzi tagħna ta’ kuljum jikkonfermaw li l-bidla u l-fejqan huma possibbli. Iżda kollox jistrieħ fuq kemm nies ser ikunu lesti li joffru spalla ta’ kuraġġ u l-kenn ta’ djarhom biex dawn it-tfal iduqu l-ħlewwa ta’ xi jfisser li tkun maħbub tassew.”

    Għal aktar tagħrif jew biex tapplika biex toffri l-għajnuna tiegħek bħala foster carer tista’ ċċempel fuq Supportline 179 jew lill-Aġenzija Appoġġ fuq 22959000 jew permezz tal-website www.appogg.gov.mt Jekk tixtieq tipprovdi servizz ta’ Trobbija Speċjalizzata, jew tixtieq aktar informazzjoni, tista’ wkoll iċċempel fuq in-numri ta’ hawn fuq jew inkella tibgħat email fuq outofhome.appogg@gov.mt

    (Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-20 ta’ Novembru 2011)

    2011.11.20 / no responses / Category: Torca - Perspettivi

  • ĊOFF BLU GĦALL-PROTEZZJONI TAT-TFAL

    Għalkemm l-interpretazzjoni tal-kuluri taf tvarja minn kultura għall-oħra, bosta jaqblu illi l-kulur blu jnissel sens ta’ trankwillità fil-bniedem, probabbilment minħabba li jfakkar fil-ġmiel tas-sema u fil-wisgħa tal-baħar. Għaldaqstant hemm min jisħaq illi f’uffiċini  miżbugħa b’dan il-kulur, il-ħaddiema jħossuhom aktar sereni u jkunu iżjed produttivi. Uħud mill-konsulenti tal-moda jirrakkomandaw illi jintlibsu ħwejjeġ blu meta wieħed ikun sejjer għal xi intervista tax-xogħol peress li dan il-kulur jissimbolizza l-lealtà. Jingħad ukoll illi minn studji li saru rriżulta illi dawk l-individwi li jerfgħu l-piż, ikunu kapaċi jimmaniġġjaw toqol ferm  akbar b’iktar faċilità jekk il-ħitan tal-gym ikunu blu. Apparti minn dan, il-blu huwa wkoll il-kulur li jwassal messaġġ ta’ saħħa u għerf. Naturalment ma setax jonqos illi b’dawn id-doni kollha, dan il-kulur ikun dak favorit tiegħi. U għalhekk tistgħu taħsbu kif inħsadt meta sirt naf x’kien qed jirrappreżenta din id-darba fil-kampanja Ċoff Blu…

    Fl-1989 Bonnie Finney iddeċidiet li twaħħal ċoff blu mal-aerial tal-vann tagħha wara li n-neputi Michael Dickerson, tifel ta’ erbgħa snin, ġie maqtul bis-swat li qala’ mingħand il-ġenituri tiegħu. Ħut Michael, it-tnejn taħt l-età ta’ tliet snin, ukoll kienu qed jiġu maħqura severament, tant li darba minnhom waħda mit-tfal spiċċat l-isptar u minn hemm ġie skopert id-delitt tiegħu. “Għaliex ċoff blu?” staqsewha n-nies. Ir-risposta tagħha kienet li għażlet dak il-kulur minħabba li kien ifakkarha fil-ġrieħi koħol li kienet tara kontinwament fuq l-għeżież neputijiet tagħha. Għalhekk il-blu kien iservi bħala tifkira kostanti biex tkompli tiġġieled u xxerred il-messaġġ biex jiġu protetti t-tfal. Meta saru jafu b’dan, in-nies f’Norfolk Virginia bdew iwaħħlu ċ-ċfuf blu huma wkoll sabiex jagħtu sostenn lil dan il-messaġġ. Finalment miljuni ta’ nies madwar il-pajjiż għamlu l-istess u llum din il-kampanja xterdet anki b’mod internazzjonali.

    Dan ix-xahar il-Fondazzjoni għal Servizzi ta’ Ħarsien Soċjali nediet il-kampanja ‘Ċoff Blu’ sabiex anki f’pajjiżna titqajjem aktar kuxjenza dwar l-abbuż tat-tfal. Għalhekk din il-ġimgħa tkellimt ma’ Carlo Olivari Demanuele u ma’ Jacqueline Vella li jagħmlu parti mill-kumitat li qed jaħdem fuq din il-kampanja.

    “Flimkien mal-kollegi Elizabeth Scerri u Roseanne Cassar aħna ffurmajna kumitat sabiex niġbru l-materjal dwar din il-kampanja peress li ġie deċiż li din tiġi introdotta anki f’pajjiżna. Fil-fatt din il-kampanja ġiet adattata għall-kultura tagħna fejn fostom iffukajna ħafna fuq it-trobbija pożittiva tat-tfal.”

    X’tinkludi t-trobbija pożittiva?

    “Kulħadd huwa konxju kemm huma kruċjali l-ewwel snin tat-trobbija tat-tfal. Matul dawn is-snin bikrin it-tfal jiffurmaw il-karattru u l-personalità tagħhom u kollox jiġi bbażat fuq l-esperjenza tat-trobbija tagħhom.

    Bi trobbija pożittiva nifhmu trobbija fl-aħjar interess tat-tfal fejn fuq kollox jiġu mħarrsa d-drittijiet tagħhom, jiġu ggwidati fid-deċiżjonijiet tagħhom, jingħataw l-opportunità li jissawwru f’individwi, Carlo Olivari Demanuelefilwaqt li jiġu mgħejjuna biex jiffurmaw u jiżviluppaw il-personalità tagħhom. Fuq kollox it-trobbija pożittiva tinkludi wkoll trobbija mingħajr ebda tip ta’ abbuż flimkien ma’ element ta’ dixxiplina u għixien f’ambjent kemm jista’ jkun pożittiv.

    Huwa importanti li nsemmu illi meta qed ngħidu trobbija pożittiva m’aħniex nindirizzaw biss lill-ġenituri imma anki lill-edukaturi kollha tat-tfal. Ngħidu aħna jekk hemm iż-żewġ ġenituri jaħdmu, it-tfal ser ikunu qed iqattgħu ħafna ħin man-nanniet, maz-zijiet jew ma’ aħwa ikbar. F’dawn il-każi huwa neċessarju illi kull wieħed u waħda minnhom jużaw l-istess sistema ta’ trobbija ħalli t-tfal jgħixu f’kontinwità u koerenza. Ma tagħmilx sens illi l-ġenituri jużaw metodi mod u mbagħad l-edukaturi l-oħra jkollhom attitudnijiet oħrajn.”

    Mill-esperjenza tagħkom, x’inhuma d-diffikultajiet li jħabbtu wiċċhom magħhom il-ġenituri tal-llum?

    “Billi tkun ġenitur ma jfissirx li tkun taf x’inhuma l-aħjar modi biex trabbi lil uliedek. Anzi, ġeneralment hekk kif titwieled l-ewwel tarbija l-ġenituri jibdew jitgħallmu mill-iżbalji u mill-esperjenza. Irridu nammettu illi t-trobbija tat-tfal mhiex xi ħaġa faċli speċjalment bil-pressjoni u l-istress tax-xogħol preżenti fil-ħajja ta’ llum. Barra minn hekk, it-tfal t’issa mhumiex it-tfal ta’ dari li joqogħdu kwieti b’ħarsa biss. F’daż-żminijiet it-tfal jafu d-drittijiet tagħhom, jistaqsu ħafna affarijiet u jistennew li l-ġenituri tagħhom jieħdu interess f’ħajjithom.

    Permezz ta’ din il-kampanja aħna qed nirrikonoxxu dawn id-diffikultajiet u qed noffru għodda sempliċi imma utli ħalli l-ġenituri jkunu jistgħu jgħinu lilhom infushom u jkunu aktar effettivi u pożittivi fil-ħajja ta’ wliedhom.”

    Fhiex tikkonsisti din l-għodda?

    “Hija għodda xjentifikament pruvata u għalhekk ħassejna li għandna ngħadduha lil kulħadd. Tinkludi bosta fatturi li kollha flimkien jgħinu biex it-trobbija tat-tfal tkun ħafna aktar pożittiva.

    Waħda mill-aktar fatturi importanti fit-trobbija pożittiva hija l-komunikazzjoni effettiva bejn il-ġenituri u t-tfal. Ma nistgħux nieqfu nenfasizzaw kemm huwa neċessarju dan id-djalogu li permezz tiegħu l-ġenituri jinkoraġġixxu t-tfal, jibnulhom stima tagħhom infushom u jagħtuhom sens ta’ responsabbiltà u ko-operazzjoni bejn il-membri tal-familja.

    Il-pożittività hija element qawwi fit-trobbija. Fi żminijiet oħra kien hawn it-twemmin illi bit-tmaqdir, tipprovoka lit-tfal biex jaħdmu aktar. Imma llum dan ir-raġunar m’għadux meqjus daqshekk effettiv. Jacqueline VellaInstab illi huwa ħafna aħjar illi tfaħħar lit-tfal sabiex b’hekk timmotivahom biex jaħdmu aktar tajjeb. Ma tridx tesaġera u lanqas tigdeb. Imma jekk per eżempju, t-tifel ġie jurik tpinġija, inti għandek tkellmu dwarha u tfaħħru għax-xogħol li għamel. Jekk it-tpinġija tkun tajba, importanti li tgħidlu li hi tajba. Fl-istess ħin jekk forsi din it-tpinġija mhiex ta’ livell tajjeb daqs is-soltu, tgħidlu li għalkemm ix-xogħol li għamel għoġbok, is-soltu jpinġi ħafna isbaħ. B’hekk bla ma tmaqdar tkun qed tfiehem illi inti temmen li t-tifel kien kapaċi jagħmel xi ħaġa aħjar bi ftit aktar attenzjoni u b’hekk trabbilu aktar fiduċja.”

    X’parti tilgħab it-trobbija pożittiva fil-ħajja futura ta’ wliedna, anki ‘l quddiem meta jsiru adulti?

    “Jekk il-ġenituri jgħinu lil uliedhom jibnu ċertu stima fihom infushom, il-quddiem meta ser isibu lil xi ħadd li jgħaddilhom kummenti negattivi, ser ikunu kapaċi jilqgħu għalihom. Min-naħa l-oħra jekk it-tfal jitrabbew bi stima baxxa, kummenti bħal dawn ikissruhom għax jikkonfermawlhom dak li jkun qed jinkwetahom. Huwa vitali li nrawwmu f’uliedna sens ta’ kuraġġ ħalli jkunu jistgħu jikkumbattu mad-diffikultajiet tal-ħajja.

    Barra minn hekk għandna nħajjru lil uliedna sabiex jesprimu l-emozzjonijiet tagħhom. Jeħtieġ li nsibu ħin għal dan akkost il-ħajja sfrenata li ngħixu fejn it-tfal huma ffukati ħafna fuq l-istudju. Dak li qed iħossu t-tfal huwa importanti ħafna għall-familja għax fl-aħħar mill-aħħar din ser timxi skont l-ambjent li joħolqu dawn l-emozzjonijiet. Fil-fatt huwa tajjeb illi nrawwmu lit-tfal jiftħu qalbhom magħna sa mill-ewwel snin ta’ ħajjithom. Meta jibdew imorru l-iskola, għandna nistaqsuhom kif kienet il-ġurnata tagħhom. Fl-istess ħin dan ikun sinjal li aħna qed ninteressaw ruħna f’ħajjithom u f’dak li jgħaddu minnu. Inkunu nistgħu wkoll nitkellmu dwar l-emozzjonijiet diversi li jħossu huma u anki dawk li jgħaddu minnhom l-oħrajn li jistgħu jkollhom kuntatt magħhom.

    Ħafna mill-azzjonijiet tagħna huma marbutin mal-emozzjonijiet tagħna. Għaldaqstant huwa tajjeb li nkunu konxji minn dan ħalli ma nħallux l-emozzjonijiet jirkbuna u b’hekk inkunu nistgħu nikkontrollawhom aktar. L-emozzjonijiet huma parti integrali mill-ħajja tagħna u ma nistgħux inħalluhom barra. Ma nistgħux per eżempju nisħqu fuq is-subien biex ma jibkux! Mela s-subien m’għandhomx l-emozzjonijiet tagħhom ukoll?

    Fil-fatt f’dan il-qasam f’dawn l-aħħar snin f’pajjiżna, sar ħafna żvilupp u diġà qed naraw ir-riżultati tiegħu. Biss biss jekk ninnutaw lit-tfal Maltin jitkellmu waqt xi programm fuq it-TV nintebħu x’differenza hemm bejnhom u bejn it-tfal ta’ dari. It-tfal ta’ llum huma ħafna aktar kunfidenti u dan proprju minħabba li nbidel il-mod kif nindirizzaw lit-tfal – billi aħna l-adulti nitkellmu magħhom u nistaqsuhom għall-opinjoni tagħhom u mhux sempliċiment niddettawlhom.

    Il-ġenituri u l-edukaturi għandhom id-dmir illi jħarrġu lit-tfal kif joqogħdu fuq saqajhom u jagħrfu jagħmlu għażliet tajbin fil-ħajja tagħhom. Akkost ta’ dan, nixtiequ nenfasizzaw li m’għandna ninsew qatt illi jafu kemm jafu, uliedna jibqgħu tfal u għandhom bżonn il-gwida u l-protezzjoni tagħna. ”

    X’jikkostitwixxi abbuż?

    “Hemm diversi tipi ta’ abbuż fosthom dak psikoloġiku u dak fiżiku.

    Maġġorment l-abbuż psikoloġiku jinħoloq permezz ta’ ħafna titli u kummenti negattivi li xejn ma jagħmlu ġid. Anzi pjuttost aġir bħal dan inaffar lit-tfal u joħolqilhom bosta problemi.

    Sfortunatament sa ftit snin ilu f’Malta kellna kultura li kienet titratta l-kummenti bla rażan u s-swat fuq it-tfal bħala mezzi ta’ dixxiplina. Iżda llum għal dawn is-sitwazzjonijiet għandna tolleranza zero. Għalhekk akkost li forsi uħud mill-ġenituri trabbew f’ambjent differenti, dawn għandhom jevitaw assolutament li jużaw dawn il-mezzi biex jikkoreġu lil uliedhom.

    Barra minn hekk, meta l-ġenituri jerfgħu jdejhom fuq it-tfal, dawn xorta waħda ma jitgħallmux.  Pjuttost darb’oħra ser jaħbu dak li jkunu għamlu, b’konsegwenza illi l-ġenituri ma jkunux jafu x’qed jiġri sewwasew. Apparti minn hekk dawn it-tfal ser jibdew iqisu l-vjolenza bħala soluzzjoni għall-problemi li jsibu huma. Nagħtu każ jekk qegħdin l-iskola u xi ħadd ser jikkuntrarjahom dawn faċilment ser jirrevertu għall-aġir vjolenti li huma mdorrija bih u b’hekk il-vjolenza ser tibqa’ tiġi perpetwata.

    Bil-vjolenza l-ġenituri ma jkunux qed joffru soluzzjoni lil uliedhom, mhux qed jagħtuhom għażliet u mhux qed iwasslu l-messaġġ li huma lilhom iħobbuhom u li hija l-azzjoni li għamlu li ma togħġobhomx. Minflok imġieba vjolenti tagħti x’jifhem illi t-tfal huma ħżiena u għalhekk qed jiġu kkastigati bil-vjolenza.

    Meta ġenitur ikun irrabbjat ikun aktar għaqli jekk jitbiegħed għal ftit mis-sitwazzjoni sakemm jikkalma. B’hekk ikun jista’ jagħti ġudizzju aħjar ta’ x’għandha tkun il-konsegwenza għall-komportament ta’ wliedu. Fl-istess ħin b’attitudni bħal din it-tfal ikunu qed jitgħallmu xi ħaġa importanti fil-ħajja tagħhom: illi meta inti tiġi kkonfrontat b’sitwazzjoni li tipprovokak daqstant, għandek tibża’ għal ġildek u timxi ‘l hemm minnha.”

    X’tifhmu biha konsegwenza?

    “Nużawha biex niddistingwuha mill-kelma ‘kastig’. Kastig jingħata biex jikkastiga imma ma tieħu xejn aktar minnu. Il-konsegwenza tgħallem lil dak li jkun illi għal kull azzjoni hemm prezz x’wieħed iħallas. Fuq kollox il-konsegwenza tagħfas fuq in-negattività tal-azzjoni u mhux fuq il-persuna li hi ‘ħażina’.

    Biex nagħtu eżempju, jekk tifla waqqgħet vażun fl-art u kissritu, bi traskuraġni, l-ewwel ma nagħmlu nneħħu lit-tifla mill-periklu. Imbagħad għandna nfiehmu lit-tifla illi aħna ddispjaċuti għax dak il-vażun kien għal qalbna jew kien jiswa l-flus eċċ. Flimkien tiġi diskussa kif ser tissolva l-konsegwenza, bħal ngħidu aħna jiġi deċiż illi t-tfal ser jagħtuna xi ftit tal-flus mill-karus tagħhom jew li ser inaddfu l-kamra tagħhom għal numru ta’ ġranet biex ipattu għall-ħsara li għamlu.”

    Kemm jgħin li jkun hemm ċertu regoli fil-familja?

    “Ir-regoli huma bżonnjużi ħafna fil-ħajja minħabba li joffru ċertu direzzjoni u sigurtà. Jekk it-tfal jafu li mat-8:30pm iridu jidħlu jorqdu, allura dawn jifhmu illi x-xogħol tal-iskola u dak kollu li jridu jagħmlu fil-ġurnata jrid ikun lest sa dak il-ħin u mhux jibqgħu iġebbduha sal-aħħar.

    Fl-istess waqt, fejn ikun hemm bżonn, ir-regoli għandhom ikunu flessibbli għax hija proprju r-riġidità li ddejjaq. Ngħidu aħna jekk waħda mir-regoli fil-familja tgħid illi kulħadd għandu jkun fuq il-mejda tal-ikel mas-7:00pm u jekk per eżempju xi ħadd mit-tfal jippratika xi sports qrib dak il-ħin, m’għandiex tinħoloq problema sempliċiment minħabba dan ir-regolament. Hekk jew hekk aktarx deċiżjoni bħal din oriġinarjament tkun ittieħdet biex tgħaqqad il-familja flimkien f’ħin partikolari. Allura bi ftit ħsieb, fejn ikun possibbli, wieħed jista’ jmexxi dan il-ħin stabbilit għal ġurnata oħra.”

    Intom tisħqu illi r-relazzjoni bejn il-ġenituri u l-ulied tkun b’saħħitha skont kemm wieħed jinvesti fiha. X’tikkummentaw dwar dan?

    “Kull omm u missier jixtiequ l-aħjar għal uliedhom imma kultant jinqalgħu xi diffikultajiet li joħolqu stress fir-relazzjoni ta’ bejniethom.

    Komunikazzjoni effettiva, attenzjoni mistħoqqa u ħin ta’ kwalità mal-ulied huma tlieta mill-pedamenti ewlenin għal trobbija b’saħħitha u relazzjoni mill-aħjar.

    Il-komunikazzjoni u d-djalogu jistgħu jiġu mnebbħa mill-affarijiet ta’ kuljum u m’hemmx għalfejn id-dedikazzjoni ta’ ħafna ħin għad-diskussjoni. L-importanti li nkunu qegħdin nisimgħu sewwa lil uliedna u nifhmu dak li qed jippruvaw jgħidulna. B’hekk inkunu qegħdin nevitaw illi wliedna jmorru jiftħu qalbhom ma’ ħaddieħor li mhux neċessarjament ser jagħtihom l-aħjar widen jew parir.

    Il-ħin ta’ kwalità nistgħu nivvintawh mix-xejn. Biss biss jekk il-ġenituri għandhom ftit li xejn ħin għad-dispożizzjoni tagħhom, jistgħu jieħdu l-okkażżjoni li jkunu qrib ta’ wliedhom meta jkunu qed iwassluhom x’imkien bil-karozza. Hekk jew hekk dak huwa ħin li joffrilek intimità u attenzjoni personali kemm trid.”

    Kemm huwa importanti illi l-ġenituri jżommu ruħhom aġġornati mas-sistemi moderni tat-trobbija?

    “Is-soċjetà u l-kultura ta’poplu u ta’ pajjiż jinbidlu matul is-snin. Għaldaqstant jgħin ħafna illi kemm il-ġenituri u kif ukoll l-edukaturi jżommu ruħhom infurmati dwar dak kollu li jkun qed iseħħ speċjalment f’dak li jikkonċerna t-trobbija tat-tfal.

    Fil-fatt il-Fondazzjoni għal Servizzi ta’ Ħarsien Soċjali toffri diversi programmi u servizzi għall-benefiċċju tat-tfal u l-familja. Matul is-sena jiġu organizzati numru ta’ korsijiet ta’ parenting skills u bi pjaċir ngħidu illi dejjem ikun hemm interess u attendenza tajba għalihom.

    Fid-dinja kollox jorbot u huwa għalhekk illi permezz ta’ trobbija pożittiva l-ġenituri jkunu qed iwittu t-triq għall-ħajja ferm aħjar t’uliedhom.”

    Għal dawk li jixtiequ aktar informazzjoni dwar it-trobbija pożittiva l-Fondazzjoni għandha fuljett informattiv ħafna li wieħed jista’ jeċċedi għaliha permezz tal-website: www.appogg.gov.mt inkella billi jċempel lill-Aġenzija Appoġġ fuq 2295 9000 jew lill-Aġenzija Sedqa fuq 2388 5110. Wieħed jista’ jċempel ukoll Supportline 179 f’każ ta’ bżonn ta’ għajnuna.

    (Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-30 ta’ Mejju 2010)

    2010.05.30 / no responses / Category: Torca - Perspettivi

  • BLA ULIED IMMA OMM TA’ ĦAFNA

    Ommna żżommilna jdejna sakemm nikbru iżda mbagħad qalbna hija tagħha ghal dejjem… Imma dan is-sentiment japplika għal kulħadd? Anki jekk ommok tkun Omm u ibenħaqritek, warrbitek jew abbużatek? Għal mara, l-possibilitá li tkun omm hija waħda mill-akbar opportunitajiet f’ħajjitha. Allura x’iwassal biex mara tagħżel li tiċċaħħad milli tkun omm? Tkellimt ma’ Sister Josephine, Madre Superjura ta’ Dar Fra Diegu u flimkien magħha ddiskutejt dawn il-mistoqsijiet u ħafna oħrajn. Ta’ kuljum, Sister Josephine tgħix il-passjoni li t-tfal jgħaddu minnha minħabba l-firda minn ommhom. Għalkemm hi għażlet li qatt ma tkun omm uliedha, illum hija l-’omm’ ta’ bosta u bosta tfal li jfittxu l-imħabba u l-protezzjoni tagħha…

    Kif bdiet il-vokazzjoni tiegħek biex issir soru?

    Jiena kont ilni nħoss il-vokazzjoni għall-ħajja reliġjuża minn meta kelli tlettax-il sena. Però jkolli nammetti li għall-ewwel, kif ġeneralment jiġri f’dawn il-każi, ippruvajt ninjora din is-sejħa. Illum jiena persuna konvinta li din hija s-sejħa tiegħi. Imma speċjalment fil-bidu, kelli ċertu biża’ jekk inix nagħmel għażla tajba. Għaldaqstant f’żogħżiti jiena ħriġt ma’ ġuvni biex nikkonferma jekk dak li kont qed inħoss kienx minnu. Maż-żmien intbaħt illi meta kont noħroġ mal-boyfriend kont inħossni qisni qed nitraddixxi lil Alla għax f’qalbi kont inħoss x’jgħidli li Hu riedni għalih. Nistqarr li kont inħoss li qed nibdlu ma’ ħaddieħor. F’okkażjoni partikolari, niftakar li waqt li kont qegħdha mal-boyfriend, għaddew żewġ sorijiet minn quddiemna. Dak il-ħin qalbi riedet ittir bil-ferħ u addijo l-ġuvni li kelli miegħi. Kien proprju dak inhar fil-għaxija meta kkonfermajt il-vokazzjoni reliġjuża tiegħi  u li Alla riedni għalih.

    Iebsa biex teħodha din id-deċiżjoni?

    Kull sejħa hija sejħa minn Alla, kemm għal dawk li jagħżlu li jibqgħu xebbiet u ġuvintur, kemm għal dawk li jagħżlu li jiżżewġu u kif ukoll għal dawk li jagħżlu l-ħajja reliġjuża. Aħna bħala nsara nemmnu illi lkoll kemm aħna, Alla jsejħilna għal xi missjoni. Il-vokazzjoni reliġjuża hija esperjenza li inti tħoss internament, speċjalment fil-mumenti ta’ talb, fejn inti tiskopri li tixtieq tagħmel xi ħaġa aktar għal Alla, li tkun kollok kemm int tiegħu. Naturalment hu ħafna importanti illi meta tħoss din ix-xewqa, titkellem mad-direttur spiritwali tiegħek sabiex tkun tista’ tiddixxerni jekk din hix il-vokazzjoni tiegħek jew le. It-tendenza normalment hija lejn il-ħajja miżżewwġa. Bosta drabi meta tisma’ n-nies jitkellmu, saħansitra anki fl-iskejjel, jippreżentawlek il-ħajja miżżewġa.

    Mhiex faċli deċiżjoni bħal din. Jekk tagħżel li tkun soru, inti tagħżel ukoll li tinqata’ minn ċertu għażliet oħra li hemm għal kulħadd per eżempju: li inti ma jkollokx il-familja u l-ulied tiegħek. Kulħadd ikun jixtieq li jiżżewweġ u li jkollu il-familja tiegħu. Dik hi waħda mill-offerta li inti trid tagħmel lil Alla – il-kapaċità li jkollok l-ulied, li hija waħda mill-egħżeż possibilitajiet li għandha kull mara. Iżda l-aktar parti diffiċli għalija kienet li ninqata’ minn mal-familja tiegħi. Kelli 19-il sena meta ħadt din id-deċiżjoni. Kienet sitwazzjoni iebsa peress li xahar qabel kien miet missieri ħabta u sabta. Kelli nħalli lil ommi armla u weħidha għax ħuti l-oħra kollha kienu miżżewġin.  Niftakar li malli għalaq għajnejh missieri, mort f’post għall-kwiet fid-dar tagħna u tlabt “Mulej jekk hi r-rieda tiegħek, ilni tant nistenna biex nidħol, ħa sseħħ ir-rieda tiegħek fija.” Dakinhar jiena tgħallimt xi jfisser l-abbandun totali f’idejn Alla: li inti tħalli lilek innifsek tiġi mmexxija minnu. Il-firda minn ommi kienet iebsa speċjalment fil-każ tiegħi meta letteralment kelli mmur Għawdex. Imma jkun hemm żmien fejn il-kuntatt mal-familja jkun limitat.

    Sibt appoġġ għall-għażla tiegħek?

    Iva. Ommi dejjem kellmitni ċar fuq din il-vokazzjoni tiegħi. Qatt ma ħassritli imma dejjem uritni l-verità. Niftakar illi wara l-funeral ta’ missieri, l-għada ġiet il-Madre Ġenerali id-dar sabiex issellem lil ommi u biex toffrilna l-possibilità li jiena nidħol soru sena wara. Imma b’mod l-aktar kuraġġjuż ommi weġbitha illi jekk Alla iddestina dik il-ġurnata għall-bintha, hi ma kinetx ser tħassarielu. Dan kien mument li jiena ma nsejt qatt u li żammni soda fl-aktar mumenti diffiċli ta’ ħajti. Il-kuraġġ ta’ ommi baqa’ dejjem l-akbar gwida tiegħi.

    Għaliex għażilt li ssir soru Franġiskana?

    Meta ġejt biex nagħżel ikkunsidrajt diversi kongregazzjonijiet. Jiena persuna dinamika ħafna. Nippreferi li fix-xogħol tiegħi jkolli kuntatt man-nies. Għażilt il-ħajja Franġiskana tal-Qalb ta’ Ġesù għax meta ħarist lejn it-tip t’appostolat li jwettqu, għaraft li teżisti varjetà t’appostolat bħall-edukazzjoni fl-iskejjel, ħidma mat-tfal u mal-anzjani, ix-xogħol tal-ostji u x-xogħol fl-orfanatrofji u fl-infermeriji kemm f’Malta u kemm f’pajjiżi oħra fejn aħna mxerdin. Fil-fatt meta dħalt soru jiena studjajt l-Università  ta’ Malta u aktar tard ikkwalifikajt bħala social worker b’viżjoni għal dan l-appostolat li qed inwettaq issa.

    X’inhu l-iskop ta’ Dar Fra Diegu?

    Inizzjalment id-dar ta’ Fra Diegu ġiet imwaqqfa’ minn Fra Diegu Bonanno bl-għajnuna tal-Markiż Scicluna. L-istorja tgħid illi darba minnhom waqt li Fra Diegu kien qiegħed idur biċ-ċirka biex jiġbor xi ftit ħobż għall-komunita’ tiegħu, huwa ġie msejjaħ biex jgħin tfajla. Sabha tibki ġo kamra żgħira. Kienet tfajla li kienet taħdem fil-prostituzzjoni. Kienet inqabdet tqila u ma kinetx taf kif ser tagħmel f’dik is-sitwazzjoni. Fra Diegu ħadha għand oħtu u għenha. Minn hemm hu ġietu x-xewqa li jgħin lil aktar tfajliet biex jitbiegħdu mill-prostituzzjoni u fetaħ dar għalihom. Wara xi żmien induna li dik id-dar ma kinetx biżżejjed għalih u l-Markiż Scicluna għenu biex bena hawnhekk. U hekk bdiet din id-dar. Maż-żmien minflok it-tfajliet bdew jiddaħħlu l-orfni. Illum l-iskop inbidel kompletament. Hawnhekk aħna nilqgħu tfal li jkunu ġejjin minn familji bi problemi soċjali. Uħud mit-tfal ikunu soffrew minn xi tip t’abbuż bħall-abbandun, abbuż sesswali jew fiżiku li tkun ħarġet care-order fuqhom.

    Minn fejn jinġiebu l-fondi biex titmexxa din id-Dar?

    Għandna nuqqas kbir ta’ riżorsi. Aħna ngħixu prattikament bil-karità. L-uniku dħul li għandna huwa c-childrens’ allowance tat-tfal residenti hawn. Immaġina biss l-ispejjeż kbar li tinvolvi biex titmexxa din id-dar hekk kbira kemm f’dak li hu ‘daily running’ kif ukoll fil-manutenzjoni tagħha biex tinżamm bl-aktar mod dinjituż biex igħixu t-tfal fiha.  Għalhekk id-dħul tac-childrens’ allowance l-anqas biss tibda bih. Imma Alla hu kbir u aħna nemmnu ħafna fil-providenza tiegħu. Nemmnu li Huwa dejjem jipprovdi. Ovvjament jiena nagħmel ħafna ħidma biex insib benefatturi li jistgħu jgħinuna. Fil-fatt nagħmel ħafna kuntatti biex inkunu nistgħu nwettqu proġetti kbar bil-għan li ntejjbu l-għixien tat-tfal sabiex u ngħinuhom permezz tat-terapija psikoloġika ħalli l-kura li jirċievu tkun kemm jista’ jkun professjonali. Tajjeb wieħed isemmi li kull sessjoni ta’ grupp therapy tiswilna 50 ewro kull darba. Nixtieq insemmi wkoll l-għajnuna kbira li jagħtina l-HSBC permezz tal-Care For Childrens Funds fejn joffrilna ħafna sapport u jisponsorjana regolarment fit-terapija.

    Fiex jikkonsisti x-xogħol tiegħek u tas-sorijiet l-oħra ġewwa Dar Fra Diegu?

    Aħna noffru lit-tfal li jgħixu magħna ġewwa Dar Fra Diegu l-imħabba, il-protezzjoni u l-gwida li għandhom bżonn biex kemm jista’ jkun huma jitgħallmu joħorġu mit-tbatijiet li jkunu għaddew minnhom.

    Dan l-aħħar fil-midja nqalgħu ħafna polemiċi illi t-tfal mhux posthom fid-djar tas-sorijiet imma fil-foster homes. Jiena wkoll nemmen illi aħjar jgħixu f’familja. Imma dan ma japplikax għat-tfal kollha. Tfal li jkunu għaddew minn abbużi kbar, ikollhom bżonn ‘ifiequ’ qabel jiġu mibgħuta f’familja ġdida. Bosta drabi l-fejqan huwa iebes u ta’ tbatija, jieħu ħafna żmien u jirrikjedi nies professjonali f’dan il-qasam. Aħna hawnhekk ħdimna ħafna bħala tim biex intejjbu s-sistema u nkunu nistgħu noffru ambjent terawpetiku. M’għadux biżżejjed li titma’, tlibbes u toffri saqaf lit-tfal. Huwa wkoll meħtieġ is-servizz ta’ psikologi u psikjatri biex tkun tista’ isseħħ it-terapija fit-tfal bil-għan li dawn ifiequ mill-passat tagħhom. F’Dar Fra Diegu għandna anki gym biex waqt li t-tfal ikunu qed jieħdu t-terapija, jkunu jistgħu jiżvugaw ir-rabja, t-tensjoni u l-uġiegħ tagħhom hemm ġew. Iweġġgħuni ċertu kummenti ta’ wħud li jistagħġbu li għandna  “il-lussu tal-gym”. L-affarijiet trid tifhem għaliex qegħdin hemm. Dan mhuwiex lussu imma bżonn biex jikkomplimenta t-terapija kif ukoll biex t-tfal jitgħallmu dwar il-ħtieġa ta’ l-eżerċizzju.

    Kif tiddeskrivi r-relazzjoni tiegħek mat-tfal li tieħu ħsieb?

    Nixtieqek tkun hawn xi darba fil-għodu ħalli tara kif inhi r-relazzjoni tiegħi mat-tfal. Minkejja li irrid inżomm r-rwol ta’ dixxiplina, jiena għandi relazzjoni sabiħa ħafna magħhom u minn qalbhom isejjħuli Josephine Xuereb madre. B’ħarsa waħda lejhom inkun naf kull wieħed u waħda minnhom kif qamu kull fil-għodu. Jiena naħdem ma’ tfal imweġġgħa ħafna. Tfal li jkunu jridu ħafna attenzjoni u mħabba. Ikollhom għatx kbir li jħossuhom maħbuba u apprezzati. Xi ħaġa li tkun tonqos ħafna fihom. Isiru jħobbuk u ssir tħobbhom. Isiru parti minnek. Bi professjonalità iżżomm ċertu distanza…. Ħa nkun sinċiera. Dan l-aħħar il-midja nefħet ħafna l-kwistjoni ta’ Lourdes Home u ġibdet attenzjoni negattiva dwar id-djar tas-sorijiet u s-sorijiet infushom u ntefa’ dell ikrah fuqna lkoll. Jekk sar l-abbuż qatt mhu ser napprovah.  Imma wieħed irid jiftakar illi s-sorijiet huma persuni umani. Billi nkunu lebsin it-tonka, ma jinbidel xejn mill-umanita’ tagħna.  Ma jfissirx li għax aħna sorijiet qatt mhu ser niżbaljaw. Hija tassew inġusta illi f’soċjetà fejn kollox sar xejn mhu xejn, jekk jiżbalja reliġjuż/a qisha waqgħet id-dinja. Bil-qawwa t’Alla nissuperaw ċertu diffikultajiet imma mbagħad hemm limitu għal kollox. Minħabba din il-kwistjoni, kien hemm carers (sorijiet minn diversi kongregazzjonijiet) li riedu jirtiraw minn xogħolhom. Ma riedux jibqgħu jieħdu ħsieb it-tfal. U dan għaliex wieħed ikun qed jaħdem b’intenzjoni tajba u mbagħad tfaqqa’ waħda bħal din u kollox jibda jiġi meqjus bħala abbuż. Illum kważi tibża’ tersaq lejn it-tfal.  Tiġi bejn ħalltejn x’għandek tagħmel. Tibda tistaqsi bejnek u bejn ruħek “Jekk tifla għandha bżonn tgħanniqa, nagħtihiela jew le? Jew ser jaħsbu li qed nabbużaha?”. Saħansitra t-tfal tagħna għaddew minn martirju minħabba din il-polemika li nqalgħet għax meta bdew imorru l-iskola, sħabhom bdew jistaqsuhom jekk is-soru lilhom tagħmlilhomx l-istess. Min-naħa l-oħra fejn ċertu tfal ma kellhomx ħażen jew ideat f’moħħhom, issa għandhom mezz biex ikunu jistgħu jimmanipulawk. Kumbinazzjoni ftit ilu kont qed nitkellem ma’ surġent tal-pulizija u għedtlu “Ħa nkellmek b’mod sincier. Nitkellmu ħafna fuq l-abbużi tat-tfal però sfortunatament qed inkunu aħna stess li qed niġu abbużati.” Illum xi tfal lanqas tista’ biss tħares lejhom għax jaraw x’ser jivvintaw. Waħda mill-affarijiet li niffaċċjaw hi li xi wħud mit-tfal ma japprezzawx dak li tkun qed tagħmel magħhom. Tagħmel ħin taħbat ser taqta’ qalbek, imma mbagħad taħseb ftit u tiftakar minn xhiex ikunu għaddew u tgħadirhom. Din hi l-missjoni tagħna, li ningħataw għal dawn it-tfal u nippruvaw nagħtuhom ħajja dinjituża.

    Kemm temmen li inti u s-sorijiet l-oħra kapaċi tissostiwixxu l-imħabba ta’ omm?

    Ir-realtà hija waħda: għat-tfal, ommhom tibqa’ ommhom akkost ta’ xi tkun għamlitilhom. Ikun hemm mumenti ta’ rabja għaliha meta jaraw li qed tonqoshom. Imma mbagħad ara ma ssemihielhomx! Ir-rwol tagħna  huwa li kemm jista jkun noffrulhom il-bżonnijiet bażiċi  illi jħossuhom maħbuba, aċċettati u apprezzati. Aħna nispiċċaw qisna ommijiet tagħhom. Jekk qalu ajma, jekk qamu bil-lejl…  jiġu għandna. Aħna ngħixu magħhom 24 siegħa kuljum. It-tfal qegħdin fi gruppi ta’ għaxra f’kull appartament fid-Dar stess u nippruvaw noħolqulhom ambjent kemm jista’ jkun ta’ familja. Nippruvaw ngħallmuhom iqisu lil xulxin bħal aħwa. Nammetti li din diffiċli kultant. Imma dan anki bejn l-aħwa ta’ veru, aħseb u ara.

    Liema hu l-akbar nuqqas li ġeneralment iħossu dawn it-tfal?

    Għaddew minn liema trawma għaddew, ftit huma dawk it-tfal li ma jfittxux il-familja. Jiġifieri huma jibqgħu jħossu dik ix-xewqa li jirritornaw id-dar. Ir-raġunijiet huma diversi: hemm min għax tassew iħoss in-nuqqas tal-ġenituri u hemm min għax iqis hawnhekk bħala post ristrett peress li hemm ċertu limiti li jrid iżomm. Aħna nitkellmu ħafna mat-tfal u nkunu ċari magħhom. Ngħidulhom li aħna nifhmu li din mhiex l-għażla tagħhom u li mhux qegħdin magħna għax iridu imma kaġun taċ-ċirkustanzi. Min-naħa l-oħra jeżistu każijiet fejn it-tfal ikunu għaddew minn abbużi kbar u ma jkunux iridu jkellmu lill-ġenituri tagħhom. It-terapija tipprova tgħin imma kultant il-ħsara li ssir tkun irreparabbli.

    Xi tfisser għalik l-omm?

    Għalija l-omm hija kollox. Hija dik li tagħtni l-ħajja. Hija dik li tħobbni b’imħabba tal-ġenn. Hija dik il-persuna li tintuwixxi il-bżonnijiet ta’ wliedha qabel biss dawn jiġu kkomunikati lilha. Jiena dan kollu nagħmlu mat-“tfal tagħna” hawn ġew.

    Xi tfisser is-soru għat-tfal ta’ Dar Fra Diegu?

    Għalihom is-soru tiġi t-tieni omm li tissostitwixxi, sa ċertu punt, dak li t-tfal għandhom bżonn. Biex nagħtik eżempju ċar tal-imħabba tat-tfal lejn is-sorijiet, ser nirrakkuntalek ġrajja li seħħet ftit taż-żmien ilu. Sister Onorina, soru li kienet għamlet żmien twil tieħu ħsieb it-tfal, kellha kanċer u l-mewta tagħha ħadet fit-tul.  Ma stajtx ma nitqanqalx bix-xena tat-tfal li rabbiet hi, fosthom Joseph Cuschieri flimkien m’oħrajn (li bħala tfal din is-soru kienet rabbithom fl-akbar għożża) mnikktin u mdawwrin magħha bl-akbar imħabba. Qalulna li għalihom dik kienet it-tieni omm tagħhom. Huma baqgħu ħdejn Sister Onorina tul l-agunija kollha tagħha u flimkien magħha għaddew mill-passjoni daqs li kieku kienet qed tmut ommhom. Lejl u nhar ma ċċaqalqux minn ħdejn is-sodda tal-mewt tagħha. Uħud minnhom kienu aktar jafu lilha milli lil ommhom għax Sister Onorina kienet soru li vera kienet omm għalihom għax baqgħet issegwihom anki wara li dawn iżżewġu.

    Kemm taħseb li jagħmel differenza fil-ħajja tat-tfal il-fatt li jkunu mifruda mill-omm jew li jitrabbew mingħajrha? X’konsegwenzi hemm ta’ dan għall-futur tagħhom?

    Tagħmel differenza kbira. Speċjalment meta t-tfal ikunu ttieħdu b’care order mill-familja mingħajr ma jkunu ngħataw ir-raġuni għaliex. Bosta drabi huma ma jifhmux għala ttieħdu mid-dar. Ċertu tfal ma jirrealizzawx illi jkunu qegħdin fil-periklu fid-dar tagħhom. Uħud mit-tfal ikunu għaddew minn tbatija li kultant wieħed lanqas biss jimmaġina li ssir tassew. Il-firda mill-omm għat-tfal hija weġgħa kbira. Ibatu ħafna mingħajr il-preżenza tagħha. Jibqgħu jfittxuha, iriduha u jixtiquha.

    Meta fiċ-ċokon tagħhom it-tfal jitrabbew mingħajr l-omm, dan il-fattur jagħmel differenza kbira. Huwa fatt magħruf illi fl-ewwel tlett snin ta’ ħajjithom, it-tfal ikollhom bżonn ta’ ħafna affett ħalli jrabbu sens ta’ sigurtà u sens t’appartinenza. Ikollhom bżonn li wieħed jgħannaqhom u jbushom. Aħna nippruvaw nissostitwixxu dan għax inkella din tibqa’ defiċjenza f’ħajjithom. Barra minn hekk, dan in-nuqqas bla dubju jħalli l-konsegwenzi tiegħu fil-futur ta’ dawn it-tfal. Huwa bżonn li dawn ifiequ minn dan l-abbuż għax inkella huma stess il-quddiem jispiċċaw jirrepetu l-istess żbalji tal-ġenituri tagħhom għax ma jkunux jafu mod ieħor.

    Illum li bħala soru għaddejt minn dawn l-esperjenzi, inbidlet l-opinjoni tiegħek ta’ xi tfisser omm?

    Jiena ngħid kemm kelli trobbija sabiħa. Kemm kont ixxurtjata ta’ kemm kelli esperjenza sabiħa fit-trobbija tiegħi mill-ġenituri tiegħi. L-opinjoni tiegħi ta’ xi tfisser omm, għalija qatt ma tinbidel. Għalija omm li tidħol għall-impenn li trabbi l-ulied, għandha tonorah għal ħajjitha kollha. Il-figura tal-omm prinċiparjament hija dik li tagħti l-ħajja lil bniedem. Imma l-omm mhiex hekk biss… hi hija dik il-persuna li tibqa’ tagħti l-ħajja lill-uliedha sal-aħħar nifs ta’ ħajjitha.

    X’inhu l-aħħar messaġġ tiegħek għal Jum L-Omm?

    L-ewwel nett nixtieq ngħaddi messaġġ lill-ġenituri kollha sabiex dawn  japprezzaw li t-tfal huma don minn Alla. Sfortunatament meta uħud mill-koppji jġibu t-tfal għal mument tal-pjaċir biss u ma jidħlux Omm u tarbijab’impenn biex irabbu lil uliedhom bis-serjetà, dawn jispiċċaw jiġru mingħand persuna għal oħra. Jiena m’għandi xejn kontra l-mara li taħdem. L-importanti hu illi n-nisa ma jabdikawx mir-responsabbiltà tagħhom bħala ommijiet – li jkunu hemm meta t-tfal jiġu lura mill-iskola u li jagħtu ħin ta’ kwalità lit-tfal. Ovvjament illum li l-idea tal-familja qegħdha tisfuma fix-xejn huwa ħafna aktar importanti li nfakkru illi familja tikkonsisti mill-missier, l-omm u t-tfal. Bħalissa hawn ħafna separazzjonijet u t-tfal iridu jitrabbew minn ġenitur wieħed. L-isfortuna sseħħ meta dawn it-tfal jidħlu fil-ġlieda għall-poter bejn il-ġenituri. It-tfal huma lejali lejn iż-żewġ ġenituri u jbatu ħafna meta jiġu bejn ħalltejn. Huwa neċessarju illi meta tinġieb tarbija fid-dinja, il-ġenituri iridu jassumu r-responsabbilta li jagħtu d-dinjita lil dik it-tarbija. Min-naħa l-oħra, l-ulied iridu japprezzaw dak kollu li l-omm b’tant sagrifiċċju tagħmel għalihom. Illum hawn ħafna ommijiet li jinsabu mweġġgħa għax jinsabu weħidhom. Jgħidulek tefgħuni hawn ġo home u ħallewni waħdi. Oħrajn jinsabu midfunin ġo djarhom, weħidhom u rari jżuruhom uliedhom. Tajjeb li napprezzaw lil dik il-persuna li dejjem kienet maġenbna fit-trobbija tagħna u matul ħajjitna kollha.

    (Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-10 ta’ Mejju 2009)

    2009.05.10 / no responses / Category: Torca - Perspettivi