Posts Tagged ‘White Star Line’
-
Wiċċ imb’wiċċ mat-Titanic
Skont studju akkademiku li wettqet Jill Lane li jirrelata ma’ riflessjonijiet dwar it-traġedji u l-fotografija, hija tgħid illi l-fotografija dejjem tieħu s-sura ta’ leħħa ta’ berqa. Dan minħabba li permezz tagħha, wieħed donnu jagħma għal ftit biex imbagħad jillumina ruħu u jara aħjar. Hi tkompli tispjega illi f’sitwazzjonijiet traġiċi, ir-ritratti kapaċi jifirdu l-preżent mill-passat, hekk kif huma jaqbdu sitwazzjoni u jimmortalizzawha waqt li din tkun diġà saret parti mill-passat. B’hekk dik l-immaġni bħal donnha toħloq xaqq ta’ realtà bejn il-ħajja ta’ dak il-ħin u l-ħajja ta’ issa.
Min-naħa l-oħra, fil-ktieb tiegħu ‘Camera lucida: reflections on photography’, Roland Barthes jisħaq illi l-fotografija kapaċi tikkrea punt li jipprovdi aċċess sottili għal dak li jsir oltre minnu. Għalhekk, bħal kif dari kien isir fid-drama tat-traġedji Griegi, fejn in-nies kienet tifhem xorta x’ġara akkost li l-vjolenza tkun seħħet ‘wara l-palk’, daqstant ieħor jiġri bil-fotografija meta wieħed ikun kapaċi jirrifletti sewwa dwar il-ħsara li tkun saret anki jekk ma jidher xejn fir-ritratt.
Sitt xhur biss differenza
Infatti kien permezz ta’ żewġ ritratti li ġew f’idejn Philip Littlejohn li hu seta’ jixtarr tassew dak li għadda minnu nannuh Alexander meta dan esperjenza waħda mill-agħar traġedji li qatt rat id-dinja – l-għarqa tal-vapur Titanic.
“L-ewwel ritratt kien ħadu ftit taż-żmien qabel salpa fuq it-Titanic,” spjegali Philip. “Kif qed tara, fih tidher immaġni komuni ta’ raġel ta’ 40 sena, b’xagħru skur u b’mustaċċi folti. Issa jekk tħares lejn ir-ritratt l-ieħor tiegħu, żgur li taħseb li dan ħadu wara bosta snin, peress li xagħru u x-xagħar t’għajnejh huma bojod karti, daqs li kieku xjaħ. Madanakollu, fir-realtà, iż-żmien li għadda bejn iż-żewġ ritratti kien biss ta’ sitt xhur!”
Bilkemm ridt nemmen lil għajnejja. U nistqarr li ksaħt meta ħarsti ġriet minn ritratt għall-ieħor. Għax akkost li r-ritratti kienu jidhru sempliċi, issa stajt nifhem li dawn kienu xhieda tan-niket u s-sofferenza kbira li għadda minnhom dak il-bniedem.
L-14 t’April 1912
Fil-11:40pm, fl-14 t’April 1912, RMS Titanic, l-akbar vapur mibni biex jivvjaġġa fuq l-oċeani, ħabat mal-quċċata ta’ massa ta’ silġ li qattgħet fih diversi toqob f’numru ta’ sezzjonijiet tiegħu u f’temp ta’ ftit ħin, destinu flimkien ma’ dawk li kienu rekbin fuqu, inbidel mill-lejl għan-nhar. Fil-fatt, il-vapur li kien intqal li lanqas Alla ma kien kapaċi jgħerrqu daqs kemm kien maħdum bir-reqqa, inbela’ taħt l-ilma ftit siegħat wara; eżattament fis-2:20am. Kien mument tal-waħx hekk kif dawk li rnexxielhom jirkbu d-dgħajjes tas-salvataġġ iċċassaw imbikkma lejn il-vapur għadu mixgħul, jinqasam u jinżel fl-abbissi mudlama b’aktar minn 1500 passiġġier li kienu għadhom abbord.
L-għażla ta’ min se jsalva u min le
“Kien lejl fejn kellhom jittieħdu għadd ta’ deċiżjonijiet sinifikanti u diffiċli fi ftit tal-ħin u permezz tagħhom tfassal min kellu jsalva u min le,” irrakkuntali Philip.
Fost dawn l-għażliet, bla dubju, kien hemm uħud li ħammru wiċċ bosta hekk kif l-aktar passiġġieri għanja ġew magħżula fost il-bqija sabiex iħallu l-vapur l-ewwel. Fl-istess ħin, kien hemm ukoll il-mumenti erojċi fejn għadd ta’ rġiel iddeċidew li jibqgħu fuq il-vapur ħalli jċedu posthom lin-nisa u lit-tfal.
“Min jaf x’kien ikun id-destin ta’ nannuwi Alexander James Littlejohn, li kien sempliċiment baħri li kien qed jieħu ħsieb is-sezzjoni tal-Ewwel Klassi tal-passiġġiera tat-Titanic, li kieku mhux għax dan ġie ordnat biex jitla’ fuq id-dgħajsa tas-salvataġġ numru 13 sabiex jaqdef u jieħu għas-sigurtà lill-35 mara u tfal li kienu fuqha?” staqsa Philip.
Il-ġrajja minn fomm wieħed li salva
Meta staqsejtu jekk nannuh kienx ikellmu dwar din il-ġrajja, Philip stqarr illi bħal ħafna min-nies l-oħra li salvaw minn din it-traġedja, huwa rarament kien ilissen xi ħaġa rigward dak il-lejl. Però fl-1912, huwa kien ta din l-intervista lil ‘The Daily Telegraph’:
“Mort biex nimla’ d-dgħajsa numru 13 u fiha telgħu madwar 35 mara u tfal. Peress li kien hemm spazju għal aktar nies, bdejna nsejjħu lil nisa oħrajn sabiex jiġu magħna imma ħadd ma resaq. Għalhekk, minflok, telgħu magħna xi rġiel li kienu tal-Ewwel Klassi. Uffiċċjal tat-Titanic ordna sabiex jitilgħu żewġ baħrin ma’ dawn in-nies biex jaqdfu d-dgħajsa, u b’xorti tajba, ipponta lejja…. F’ħin minnhom, rajna t-Titanic jgħereq min-naħa ta’ quddiem. Stajna naraw li kien għadu mixgħul u hekk kif beda jinbela mill-ilma, d-dawl beda jintefa ftit ftit. Bqajna nħarsu lejn il-vapur nieżel bil-mod sakemm f’daqqa waħda, donnu ta’ s-salt u hekk kif inqata’ d-dawl kollu li kellu fuqu, għosfor minn wiċċ l-ilma. Immedjatament wara bdejna nisimgħu qabda krib tal-biża’ u sejħiet għall-ajjut. Kien mument terribbli u ta’ qsim il-qalb.”
Għal bosta snin, Alexander kien imexxi żewġ ħwienet tax-xorb f’Londra u Sussex. Imbagħad meta mietet martu fl-1910, huwa telaq ibaħħar u ħalla warajh it-tliet uliedu ċkejknin. Oħtu bdiet teħodlu ħsiebhom meta fl-1911, huwa beda jaħdem mal-kumpanija White Star Line. Kumbinazzjoni, beda x-xogħol fuq l-RMS Olympic meta din ħarġet fuq l-ewwel vjaġġ tagħha. Imbagħad fis-sena ta’ wara, huwa salpa mal-RMS Titanic li wkoll kien qiegħed jagħmel l-ewwel ħarġa tiegħu fuq il-baħar. Iżda x-xebħ bejn dawn it-tnejn jieqaf s’hemm minħabba li l-aħħar vjaġġ, kellu jimmarkalu ħajtu u d-dehra tiegħu għal dejjem. Sorprendentement, minkejja din l-esperjenza trawmatika, f’Ottubru tal-1912, huwa reġa’ beda jaħdem fuq il-baħar.
L-iżgħar superstita tat-Titanic
Mingħajr ma kien jaf, meta Alexander qadef kemm jiflaħ id-dgħajsa numru 13 biex isalva lin-nies li kien hemm fuqha, miegħu kien hemm l-iżgħar persuna li finalment rnexxielha ssalva mill-għarqa. Din kienet Millvina Dean li f’dak iż-żmien kellha biss disgħa ġimgħat. Aktar tard, hija kienet l-aħħar superstita minn dawk kollha li għexu din it-traġedja. Millvina u Alexander qatt ma ltaqgħu aktar u hu miet fl-1949 fl-età ta’ 77 sena. Madanakollu, hi rnexxielha tiltaqa’ man-neputi tiegħu Philip u dan għamel aktar minn 10 snin jaħdem magħha fuq ir-radju u t-televiżjoni. Millvina ħalliet id-dinja ta’ 97 sena f’Mejju tal-2009 u Philip kien preżenti għaċ-ċerimonja meta l-irmied tagħha ġie mxerred fil-baħar minn fejn it-Titanic kien salpa fuq l-ewwel u l-aħħar vjaġġ tiegħu.
“Kien fatt ironiku li Millvina Dean u t-Titanic kellhom l-istess età,” fakkarni Philip. “Millvina kienet xtaqet ħafna tattendi għall-vjaġġ li sar fuq MS Barmoral sabiex jikkommemora l-100 anniversarju minn din it-traġedja terribbli u infatti konna ppjanajna li mmorru flimkien. Ta’ min isemmi li missierha kien wieħed minn dawk l-irġiel qalbiena li kien tqabad fost dik il-folla ta’ nies iddisprati li riedu jħallu l-vapur sakemm irnexxielu jtella’ lil martu u lil bintu fuq dgħajsa tas-salvataġġ. Ommha spiss irrakkuntatilha li kif ra li kienu sikuri fid-dgħajsa, hu tbissmilhom u sellmilhom, imbagħad tahom dahru u mexa ‘l ġewwa sabiex jistenna t-tmiem kiefer li kien jaf li ser jgħaddi minnu.”
Għalkemm Millvina ma rnexxiliex tgħix sakemm sar dan il-vjaġġ, Philip inkluda l-ġrajja tagħha fis-serje ta’ lekċers li huwa taha lill-passiġġiera li kienu preżenti fuq MS Balmoral. Naturalment, huwa ma naqasx li jaqsam ukoll it-tifkiriet ta’ nannuh u dawk ta’ xi superstiti oħra li eventwalment inġabru mill-baħar mill-vapur Carpathia.
Vjaġġ biex jikkomemmora seklu mit-traġedja
Il-vapur MS Balmoral salpa fl-10 t’April 2012 minn Southampton sabiex isegwi bl-eżatt ir-rotta li kien ħa t-Titanic 100 sena qabel. Fuqu, huwa kellu 1,309 passiġġier; l-istess numru ta’nies li kellu fuq t-Titanic. Waqt il-vjaġġ ta’ 12 il-lejl, fuq l-MS Barmoral ġew offruti l-istess ikliet li kien hemm fil-menu tat-Titanic. Barra minn hekk, banda ta’ ħames mużiċisti ġiet mistiedna fuq il-vapur sabiex toħloq mill-ġdid l-istess atmosfera li kien hemm fuq il-vapur ta’ destin ikrah.
Fil-lejl tal-14 t’April, dan il-vjaġġ kommemorattiv, waqaf fil-post fejn it-Titanic jinsab mgħarraq u hemm saret ċerimonja f’isem dawk li ħallew ħajjithom f’dawk l-inħawi fl-1912. Wara, dan il-vapur kompla fi triqtu lejn Halifax, il-Kanada fejn għadd minn dawk li tilfu ħajjithom waqt din it-traġedja kienu jinsabu midfuna. Eventwalment, dan il-vjaġġ intemm fi New York; il-post fejn it-Titanic kien mistenni li jasal seklu qabel imma baqa’ qatt ma tfaċċa’.
Sinċerament, ma nafx jekk jien kienx ikolli l-kuraġġ li ningħaqad ma’ dawn il-passiġġiera li rħewlha għal dan il-vjaġġ partikolari għax ma tantx inħobb nisfida wisq id-destin.
Philip stqarr illi, “Kien hemm xi kritiċi li maqdru din l-idea għax rawha makabra u mhux flokha. Imma għalija, dan kien vjaġġ uniku li permezz tiegħu stajt inżur post li hu tant sinifikattiv għall-familja tiegħi. L-istess qalu għadd ta’ passiġġiera oħra li l-familji tagħhom kienu għaddew mill-istess trawma.”
Wiċċ imb’wiċċ mat-Titanic
Iżda fir-realtà, Philip letteralment daħal aktar fil-fond f’din l-istorja hekk kif fid-29 ta’ Lulju 2001, huwa kellu l-opportunità li jirkeb f’sottomarin żgħir li ħadu 3,800 metru taħt il-baħar sabiex jara mill-qrib il-fdalijiet tat-Titanic.
“Minn meta t-Titanic instab fl-1985, niżlu numru ta’ individwi ħdejh. Iżda jiena kont l-ewwel wieħed li kelli membru tal-familja fuq it-Titanic,” qalli Philip.
“Dakinhar kont twassalt fuq il-post mill-istess vapur Russu li uża l-grupp ta’ James Cameron meta kienu qed jaħdmu d-dokumentarju ‘Ghosts of the Abyss’. Il-baħar kien lixx daqs iż-żejt. Kont qisni xi sewwieq tal-Formula 1 meta lbist il-ħwejjeġ protettivi kontra n-nar bħala prekawzjoni kontra l-ammont ta’ ossiġnu qawwi li kien ser ikun hemm fis-sottomarin. Finalment, tlajna fuq is-sottomarin Mir 1 u bdejna niżlin fil-qiegħ. L-ilma nbidel minn ikħal, għal aħdar, għal iswed aktar ma bdejna niġbdu ‘l isfel. Ma stajna nilmħu xejn li jurina kemm konna niżlin ‘l isfel fl-Atlantiku ħlief il-figuri tal-indikatur li bdew jixgħelu quddiemna ħalli juruna f’liema profondità konna qegħdin.”
“Konnha tlieta abbord inkluż il-pilota Russu. Miegħi kien hemm wieħed li kien għamel riċerka qawwija dwar it-Titanic u għalhekk kien eċitat ferm li fl-aħħar kien ser jara dan il-vapur mill-qrib. Min-naħa l-oħra, ħsibijieti marru fuq nannuwi u f’moħħi staqsejt x’kienet tkun ir-reazzjoni tiegħu li kieku kellu jkun hemm miegħi, 89 sena wara li seħħet dik it-traġedja.”
“Ħadna sagħtejn u nofs sakemm ilħaqna l-fdalijiet tal-vapur. Intbaħna li wasalna hekk kif ħabta u sabta t-Titanic tfaċċa taħt id-dawl tal-bozoz tas-sottomarin tagħna. Kien f’dak il-mument ukoll li rajna d-dawl tas-sottomarin Mir 2 li kien niżel magħna. Permezz ta’ żewġ idejn robotiċi, is-sottomarini ħallew plakka kommemorattiva ħdejn it-Titanic; waħda mill- British Titanic Society u l-oħra għall-ħaddiema tal-post li tilfu ħajjithom waqt li kienu qed jippruvaw jiġbru l-ittri kollha hekk kif it-Titanic ħabat mas-silġ.”
“Wieħed mill-aktar mumenti memorabbli kien meta sibna ruħna fil-parti fejn kien hemm id-dgħajjes tas-salvataġġ għax proprju hemm kien nannuwi f’dak il-lejl fatali,” ftakar Philip. “Madanakollu, kont emozzjonat ħafna wkoll meta għaddejna minn medda ta’ madwar 800 metru li fiha kienu għadhom jidhru sewwa xi oġġetti tal-passiġġiera li tkaxkru f’dan il-lwog meta għereq it-Titanic.”
B’kollox dan il-vjaġġ ħa sitt siegħat hekk kif huma kellhom bżonn sagħtejn u nofs oħra biex reġgħu telgħu fil-wiċċ. Meta staqsejt lil Philip jekk qattx għaddielu minn rasu li seta’ jinqala’ xi inċident waqt li kienu ħdejn it-Titanic, huwa weġibni li lanqas biss qatt ħaseb dwar dan.
Għall-kuntrarju ta’ ċerti kritiċi li jsostnu li l-post fejn it-Titanic jinsab mgħarraq għandu jiġi rispettat daqs ċimiterju u għalhekk għandu jitħalla fil-kwiet, Philip Littlejohn jemmen li din il-ġrajja għandha tibqa’ titfakkar ħalli b’hekk ma ninsewx.
Fil-ktieb tiegħu ‘Waiting for Orders’ huwa jirrakkonta ġrajjet nannuh, “Inħoss li huwa obbligu li niftakru dak il-lejl infernali li ħalla warajħ tant vittmi fejn bosta kienu dawk li ġabu ruħhom ta’ eroj. B’hekk nittama wkoll li din l-istorja ma terġa’ qatt tirrepeti ruħha.”
(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fis-sensiela MINN RITRATT (4 parti) fit-Torċa tat-12 t’April 2015)
Travelogue
Archives
M | T | W | T | F | S | S |
---|---|---|---|---|---|---|
« Jan | ||||||
1 | 2 | 3 | ||||
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Recent Posts
- A MATTER OF FATE
- MALTA’S PREHISTORIC TREASURES
- THE MAGIC IS IN THE DETAIL
- THE SELLING GAME
- NEVER FORGOTTEN
- Ġrajjiet mhux mitmuma – 35 sena mit-Traġedja tal-Patrol Boat C23
- AN UNEXPECTED VISIT
- THE SISTERS OF THE CRIB
Comments
- Pauline Harkins on Novella – Li kieku stajt!
- admin on IL-KARNIVAL TRAĠIKU TAL-1823
- Albert on IL-KARNIVAL TRAĠIKU TAL-1823
- Martin Ratcliffe on Love in the time of war
- admin on 24 SENA ILU: IT-TRAĠEDJA TAL-PATROL BOAT C23