arloġġ | Fiona Vella

Posts Tagged ‘arloġġ’

Mitluf wara l-ħin

Ix-xitan ma jaħti xejn

Qatt innutajtu li bosta drabi, l-arloġġi tal-knejjes ma jaqblux bejniethom? Meta darba staqsejt dwar dan, xi ħadd semmieli t-tradizzjoni li tgħid li dak kien ġest li jsir apposta biex iħawwad lix-xitan, sabiex jekk dan jersaq lejn il-knisja, ma jkollux idea liema wieħed minnhom kien il-ħin it-tajjeb.

“Kollha ħmerijiet dawk!” ħatafni mill-ewwel Stephen Zammit, espert fil-qasam tal-arloġġi. “Li kieku naqbad insemmilek dwar l-għidut żbaljat li nisma’, lanqas nieqaf!”

“Mela għandek tkun taf li meta kienu jsiru żewġ kampnari fi knisja, l-arluġġar ma kienx jagħmel żewġ magni, imma magna waħda. Għaldaqstant, meta kien jitpoġġa arloġġ fuq il-kampnar l-ieħor, dan kien isir biss għall-bilanċ tal-estetika. Infatti, bosta drabi l-minutieri tal-arloġġ l-ieħor kienu jkunu biss miżbugħa fuq il-ħajt u ġeneralment dawn kienu juru nofsinhar.”

L-arloġġ tal-Mużew Marittimu

Qatta’ ħamiem inħasdet, tgerrxet u taret il-bogħod hekk kif ħabta u sabta, mill-kampnar li konna ħdejh, bdew ħerġin moti sbieħ u sodi.

“Xi ġmiel hux?” staqsini Stephen hekk kif rama jgħodd bil-mod id-daqq tal-qniepen. Il-ħoss waqaf eżatt kif waqaf jgħodd hu.

“Dak nafu bl-amment jien,” qalli hekk kif beda jispjegali x-xogħol li kien wettaq fuq l-arloġġ li jinsab fuq il-bejt tal-bini tal-Mużew Marittimu li jinsab il-Birgu.

“Oriġinarjament, dan l-arloġġ li nħadem fid-19 il-seklu, kien jinsab ġewwa kampnar żgħir li kien iħares fuq Baċir Numru 1. Imbagħad, wara li tmexxa għal hawn, l-uċuħ ta’ dan l-arloġġ bdew jagħtu fuq Bormla, l-Isla u l-Belt Valletta.”

Mitluf wara l-arloġġi sa minn ċkunitu

“L-ewwel interess fl-arloġġi tqanqal fija meta bdejt immur nisma’ l-quddies fil-knisja ta’ Ħ’Attard. Ta’ tifel li kont, affaxxinajt ruħi bl-arloġġ li kien hemm fil-kampnar,” beda jirrakkuntali Stephen.

“Imbagħad, meta kelli madwar 11 il-sena, tħajjart nibda nsewwi l-iżveljarini li kienu jaħdmu bil-ħabel. Kull wieħed li kont insib wieqaf kont niftħu u noqgħod ninnutah sabiex nipprova nifhem għaliex ma kienx qed jaħdem. Ftit ftit bdejt nintebaħ bil-partijiet li ma kienux f’posthom jew li jkunu tkissru. Hekk kif kont nagħraf li kien hemm xi parti miksura, kont immur nordnaha mingħand aġent tal-ispare parts tal-arloġġi li kien hemm il-Belt. U meta din tasal, kont nara li npoġġiha f’postha u l-arloġġ jerġa’ jaħdem.”

Minn hemm ma damx ma dar għall-arloġġi tal-idejn, li għalkemm kienu iżgħar u b’hekk kien jeħtiġielhom iktar attenzjoni, xorta waħda sab irkaptu tagħhom. Stqarr li kienet l-hena tiegħu meta kien jerġa’ jisma’ t-tektik regolari ta’ arloġġ li ma kienx jaħdem għax b’hekk kien iħoss li reġa’ tah il-ħajja.

Involut fl-arloġġi tal-knejjes b’mod aċċidentali

Is-snin gerrbu u Stephen kompla jinvolvi ruħu f’din is-sengħa tat-tiswija tal-arloġġi.

Ġara li darba minnhom, ir-Reverendu Kanonku Louis Suban, li dak iż-żmien kien il-Kappillan tal-Imsida, iltaqa’ maz-ziju ta’ Stephen fejn fosthom qallu kemm xtaq isib lil xi ħadd li kien kapaċi jsewwielu l-arloġġ antik tal-parroċċa li nħadem fit-18 il-seklu.

“Zijuwi rrakkommandani għalkemm ma qallux li jien kont in-neputi tiegħu u l-kappillan ikkuntattjani. Min-naħa tiegħi, ħassejtni tassew eċitat li kont ser naħdem fuq arloġġ daqstant antik. Mort narah u sibt li kellu xi partijiet li kienu ddeterjoraw biż-żmien. U wara li bdiltlu u rranġajtlu dak li kien hemm bżonn, dan l-arloġġ prezzjuż reġa’ beda jaħdem u hekk għadu s’issa!” qalli kburi.

L-arluġġara Maltin ta’ dari

“Inzerta li Fr. Suban għandu interess fl-arloġġi minħabba li l-antenati tiegħu kienu jagħmluhom. Infatti kienu huma li ħadmu l-arloġġi tal-parroċċa ta’ Marsaxlokk u ta’ Ħal-Safi. Inċidentalment xi familjari tiegħu ħadmu anki fuq dan l-arloġġ,” spjegli Stephen hekk kif ħareġ ċavetta mill-but u daħħalni fil-kampnar sabiex nara mill-qrib l-istruttura tal-mekkaniżmu tal-arloġġ.

Qatt ma rajt magna daqstant kbira ta’ arloġġ u f’għajnejja dehret pjuttost ikkumplikata. Intant, fuq parti minn dan il-mekkaniżmu stajt nara l-firma mnaqqxa – Brothers Suban. Malta. 1896.

“Ġeneralment, kemm l-arluġġara u kif ukoll dawk li jagħmlu xogħol ta’ tiswija fuqhom kienu jħallu marka apposta sabiex jiddokumentaw xogħolhom,” fehemni Stephen hekk kif ipponta subgħajh lejn firma oħra.

Did-darba kien hemm miktub: Matthew Dutton. London. 1810.

“B’dan il-mod insibu min bena s-sistema oriġinali, meta u fejn. Permezz ta’ dawn l-indikazzjonijiet, sirt konxju minn kemm kellna arluġġara u nies li jsewwu l-arloġġi matul dawn l-aħħar sekli f’pajjiżna. Imma sfortunatament, mhux kulħadd kien iħalli l-firma tiegħu u b’hekk, għalkemm ikun ċar li min ħadem l-arloġġ kien Malti, ma jkollniex idea dwar min kien eżatt.”

Stephen kompla jfehemni dwar kemm iħossu ddiżappuntat meta jisma’ lil ċerti persuni jitkellmu dejjem fuq l-istess arluġġara, bħallikieku ma kienx hemm oħrajn ukoll.

“Ngħidu aħna, ħafna jsemmu lil Michelangelo Sapiano peress li hu kien tassew prolifiku fil-qasam tal-arloġġi. Però dan inzerta għex fi żmien meta kien hawn għatx kbir għall-arloġġi u hu għaraf jisfrutta l-opportunità. Infatti, Sapiano ħadem madwar 21 arloġġ ta’ diversi parroċċi f’Malta, inkluż dak ta’ Ħal-Luqa.”

“Jiena ħdimt fuq l-arloġġ li hemm Ħal-Luqa ta’ Sapiano u hemmhekk rajt b’għajnejja u missejt b’idejja l-inġenjosità li kellu dal-bniedem. Immeraviljajt ruħi hekk kif bdejt nifli s-sistema li ħadem fil-mekkaniżmu ta’ dan l-arloġġ sabiex biha jirregola tliet minutieri tal-ħin u waħda li turi d-data.”

Madanakollu, skont Stephen, Sapiano tħarreġ f’din is-sengħa mal-familja Tanti li mmanifatturaw madwar sebgħa arloġġi tal-knejjes, fosthom dak tal-Qrendi u ta’ Ħal-Tarxien. Però dawn ftit li xejn qatt issemmew.

“U mhux dawk biss. Hemm ħafna aktar arluġġara Maltin li ma nitkellmux dwarhom. Fosthom hemm Demanuele li ħadem l-arloġġ tal-parroċċa ta’ Ħaż-Żabbar, Muscat li mmanifattura l-arloġġ taċ-Ċitadella t’Għawdex u ċertu Gauci li ftit nafu dwaru.”

Il-mekkaniżmu tal-arloġġi

Għal dawn l-aħħar tletin sena, Stephen kellu l-opportunità li jaħdem fuq l-arloġġi ta’ diversi parroċċi u lwogi oħra u għalhekk biż-żmien, huwa rabba’ istint naturali ta’ kif jagħraf bejn ix-xogħol ta’ arluġġar u ieħor. Fl-istess ħin, huwa dara jagħraf ċerta uniformità bejn il-bażi ta’ kull struttura mekkanika tal-arloġġi u b’hekk isawwret fih l-esperjenza neċessarja biex isewwi l-arloġġi kollha li jsib quddiemu.

“Ħares lejn dawn it-tliet sezzjonijiet tal-arloġġ,” talabni Stephen. “Innota kif dik tan-nofs hija mdendla ma’ pendlu sabiex tirregola l-ħin, filwaqt li s-sezzjonijiet l-oħra qegħdin hemm biex imexxu l-kwarti u s-siegħat.”

Matul din id-diskussjoni tagħna, konna akkumpanjati mit-tektik regolari tal-arloġġ. Iżda f’daqqa waħda, parti mis-sistema ċċaqalqet u f’kemm trodd salib, il-mekkaniżmu kollu donnu ħa l-ħajja, hekk kif aktar sezzjonijiet mill-istruttura metallika bdew jimxu, jduru u jperpru, filwaqt li lieva twila bdiet tiġbed u timbotta l-imrietel tal-ħadid mal-qniepen li kien hemm il-fuq, sabiex dawn idoqqu u jimmarkaw il-ħin.

It-tnejn skittna għal mument sabiex napprezzaw is-sengħa ta’ min ħadem dik is-sistema.

“Probabbli inti taħseb li jiena drajthom dawn l-esperjenzi u li allura m’għadhomx jimpressjonawni,” kiser is-silenzju Stephen, hekk kif id-daqq tal-qniepen waqaf u l-apparat reġa’ kkalma għat-tektik tal-polz regolari tiegħu. “Però kif qed tara għadni nsibhom affaxxinanti wisq u għalkemm ilni snin naħdem fuqhom, baqgħu jimmeraviljawni.”

Jista’ jkun li bla ma jaf, Stephen jinħakem ukoll mill-ġibda naturali li jħoss lejn it-toni mużikali li tħaddem is-sistema, hekk kif apparti dax-xogħol, huwa wkoll vjolinista mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta.

“Niġi nirregola dan l-arloġġ darba f’ġimgħa,” qalli Stephen hekk kif beda jimmanipula t-tliet piżijiet tal-arloġġ u jien erħejtilha nsegwi dak li kien qed jagħmel.

Invenzjoni ġdida biex l-arloġġi jaħdmu weħidhom

“Sa ftit tas-snin ilu, parti mix-xogħol tas-sagristana kien li jagħtu l-ħabel lill-arloġġi tal-knejjes. Ngħidu aħna sal-2008, l-arloġġ li hemm fil-Kon-Kattidral ta’ San Ġwann il-Belt, kien jingħata l-ħabel kuljum sabiex juri l-ħin tajjeb.”

“Apparti li dan kien strapazz inutli fuq in-nies involuti, il-konnessjoni kontinwa mas-sistemi ta’ dawn l-arloġġi setgħet ukoll tqanqal xi ħsarat. Kien għalhekk li meta fl-2008 ġejt imsejjaħ biex nirrestawra dan l-arloġġ, issuġġerejt li miegħu tintrama wkoll sistema sabiex dan jibda jieħu l-ħabel b’mod awtomatiku perjodikament u b’hekk ħadd ma jkollu għalfejn jimmanipulah. Naturalment, minn żmien għal żmien, xorta waħda jkollu bżonn xi arranġamenti żgħar; bħal meta jkun irid jaqleb id-data minn xahar għall-ieħor peress li mhux ix-xhur kollha għandhom l-istess tul ta’ ġranet.”

L-istess sistema saret ukoll fuq l-arloġġ maestuż magħruf bħala Ta’ Pinto li jinsab fil-Palazz tal-President ġewwa l-Belt Valletta.

“Jiena kelli x-xorti nirrestawra dak l-arloġġ li għandu mekkaniżmu interessanti ferm. Infatti jekk tħares sewwa lejh tara li dan l-arloġġ ma jimmarkax biss il-ħin imma anki x-xahar, il-ġurnata u saħansitra l-fażijiet tal-qamar. Biex juri l-ħin, għandu biss minutiera waħda tas-siegħat u dik turik li l-arloġġ huwa antik ħafna. Infatti kelli naħdem b’reqqa kbira fuqu minħabba li ż-żmien għamlu fraġli ħafna,” fissirli Stephen.

“Li kieku kellek tara l-makkinarju ta’ dan l-arloġġ, kont tista’ tapprezza s-sistema li tmexxi kollox, fosthom anki l-figuri li jdoqqu l-qniepen. Infatti, l-erbgħa figuri tal-metall għandhom kontra-piż kull wieħed li jiġbidhom lura u jimbuttahom il-quddiem fuq il-qniepen sabiex jindaqqu. Il-figura tax-xellug u l-oħra tal-lemin idoqqu l-kwarti b’mod alternat fuq qniepen differenti, filwaqt li ż-żewġ figuri tan-nofs idoqqu l-istess qanpiena tas-siegħa u jalternaw ukoll. Ta’ min jgħid illi din is-sistema ta’ alternazzjoni mhux qiegħda hemm sempliċiment bħala disinn imma għax l-arloġġ ma jiflaħx jerfa’ żewġ affarijiet f’salt.”

Ġieli sakkruh fil-knisja

“Ma nixba qatt inħares lejn l-arloġġi u wisq anqas nitkellem dwarhom,” stqarr Stephen hekk kif ta daqqa t’għajn tal-aħħar lejn l-arloġġ tal-Mużew Marittimu u għalaq il-bieb warajh.

“Kull meta mmur naħdem fuq xi arloġġ, ma nkunx nista’ nirreżisti t-tentazzjoni li nibqa’ hemm siegħa oħra ħalli nikkonferma li kollox qed jaħdem tajjeb. Bla ma naf kif, nintilef u kultant imn’Alla li ċċempilli l-mara biex turini li sar il-ħin.”

“Saħansitra sakkruni darbtejn fi knisja għax wara s-siegħat kollha li qattgħajt hemm fuq, insew li kont għadni fil-kampnar,” qalli Stephen filwaqt li daħak waħda bil-qalb.

(Dan l-artiklu jifforma parti mis-sensiela KOBOR IL-MALTI (26 parti) fit-Torċa tas-16 ta’ Novembru 2014)

Share on Facebook

2014.11.16 / no responses / Category: Torca - Features & Articles
DAK L-ELEMENT TA’ UNIĊITÀ

F’dinja fejn ħafna donnhom jippruvaw jimitaw moda jew mit biex finalment jispiċċaw qishom kopji sbieħ ta’ xulxin, jispikka u jiġi apprezzat ħafna iżjed dak l-individwu li jfittex li jkun differenti mill-oħrajn. U bl-istess mod, f’dinja teknoloġika fejn il-magni kapaċi jagħmlu eluf ta’ oġġetti perfetti u simili fi ftit tal-ħin, tixgħel aktar u aktar dik il-kapaċità ta’ biċċa xogħol unika maħduma bl-idejn. F’tal-aħħar, personalment jiġbidni l-ħsieb li bniedem poġġa bil-qiegħda u sawwar xi ħaġa fil-gosti tiegħu u bl-immaġinazzjoni tiegħu. F’kelma waħda, nifhem li meta nkun qed takkwista xi ħaġa maħduma bl-idejn, inkun qed nikseb ukoll parti mill-ħsibijiet u l-ideat ta’ dak l-individwu. “Kull oġġett li nagħmel ikollu parti mill-personalità tiegħi,” ikkonfermatli Victoria Theuma, id-diżinjatriċi tal-ġojjelli li kellimt dil-ġimgħa.

Skoprejt it-talent ta’ Victoria b’kumbinazzjoni waqt li kont qed indur fil-Facebook. L-ewwel ma laqtuni kienu r-ritratti sbieħ li hi tħobb tiġbed tal-ġojjelli tagħha, tant li l-ewwel darba li rajthom, waqaft għal ftit tal-ħin biex nifli t-teknika tal-fotografija. Imbagħad għajnejja bdew jiffukaw aktar fuq l-oġġetti nfushom li kienu qed jidhru fir-ritratti u rrealizzajt kemm kienu partikolari u kreattivi. L-idea għal din l-intervista nħolqot hekk kif intbaħt li dawk il-ġojjelli kienu kollha maħduma bl-idejn. Ma stajtx nirreżisti milli niltaqa’ mal-persuna li kienet taħdimhom.

Iltqajna d-dar tagħha, proprju fil-kamra fejn hi tħobb toħloq dawn il-ġojjelli tant għal qalbha. Moħbija fil-kxaxen u magħluqa f’diversi kaxxi, Victoria stqarret li kellha għadd kbir ta’ affarijiet lesti biex jagħmlu parti minn xi ġiżirana, brazzuletta, misluta… eċċetra eċċetra.

“Ġieli nixtri xi ħaġa u ddum hemmhekk ix-xhur u mbagħad inkun qed inqalleb u nsibha u ngħid ill-aħwa, x’nagħmel biha din! L-istess ġieli jiġrili bid-diżinji li nħażżeż fl-isketch books tiegħi hekk kif tiġini xi idea interessanti u npinġiha malajr ħalli ma ninsihiex. Imma sikwit jgħaddi ż-żmien minn fuqhom u għal xi raġuni jew oħra, ma nagħmel xejn bihom sakemm fl-aħħar tiġi dik il-ġurnata meta niddeċiedi li nagħti l-ħajja lil xi diżinn minnhom u allura nintefa’ hawnhekk, nifrex qabda oġġetti quddiemi u noqgħod inqabbel il-materjali, il-kuluri, il-perli, il-ħġieġ, il-buttuni, iċ-ċfuf u mitt ħaġ’oħra, u nieqaf biss meta fl-aħħar noħloq kumbinazzjoni oriġinali bihom.”

Meta sirt naf minn fejn iġġib ċerti materjali biex taħdem bihom, ikolli ngħid li aktar inġbidt lejn ix-xogħol ta’ Victoria.

“Ikun hemm mumenti meta niltaqa’ ma’ xi ħaġa interessanti b’kumbinazzjoni, bħal meta nkun qiegħda f’xi suq inħuf għal xi ħaġa individwali u jolqotni xi oġġett. Per eżempju darba minnhom ħadt grazzja ma’ kikkra u plattina tal-porċellana żgħar li jilgħabu bihom it-tfal u meta ħadthom id-dar, ommi qaltli li meta kienet żgħira hi, min jaf kemm lagħbet b’settijiet bħalhom! Minn dawn ir-rakkonti tagħha, ġietni l-idea li nagħmel xi ħaġa bl-isfond ta’ l-istorja ta’ Alice in Wonderland. Kont ilni ffissata li rrid noħloq xi ħaġa bit-tema ‘Down the rabbit hole’ u għalhekk bnejt din il-headband fuq il-karattru tal-Mad Hatter: bil-kikkra u l-plattina mwaħħla fuq u mżejjna b’xibka li tintuża għall-kpiepel.

Ikun hemm drabi oħra meta mmur f’xi ħwienet li jbiegħu l-antikitajiet u hemm insibilhom xi ġojjelli ta’ valur imma li forsi jkunu nkisru jew tqaċċtu xi ftit, u jiena nuża ż-żibeġ u l-perli singulari tagħhom sabiex nagħti dik il-laqta unika lix-xogħolijiet tiegħi. Xi minn daqqiet insib ukoll xi ġojjelli partikolari f’xi ħwienet li jbiegħu dawn l-affarijiet u jkolli nixtri ġiżirana sħiħa għax tolqotni xi żibġa minnhom. Sfortunatament, ċerti stili jew qisien ta’ żibeġ jew perli, ma ssibx tixtrihom bil-wieħed u għalhekk ikolli nixtri l-ornament sħiħ u mbagħad nieħdu d-dar, nifirdu, u nieħu dak li jkolli bżonn, sakemm xi darba nsib użu wkoll għall-biċċiet l-oħra.

Imbagħad ġraw każi fejn il-materjal sabni hu flok sibtu jien… bħal meta dan l-aħħar kont qiegħda nilgħab f’bajja mat-tifel u hekk kif ħfint ir-ramel f’idi u ħarist lejh, ilmaħt għadd ta’ ħġieġ żgħir ikkulurit u għedt “Hawn aħna! Ġejja idea oħra!”

Napprezzahom ferm nies bħal dawn li jirnexxielhom jibdlu ħafna mill-esperjenzi ta’ ħajjithom f’mumenti maġiċi. Infatti, l-idea biex tibda tagħmel dawn il-ġojjelli, seħħet madwar sena ilu, meta Victoria kienet wieqfa mix-xogħol tagħha bħala għalliema tal-Ingliż, peress li kellha l-ewwel tarbija tagħha.

“L-affarijiet kreattivi minn dejjem kienu jinteressawni. Jiena ġejja minn familja ta’ ħajjata: in-nanna kienet tħit il-ħwejjeġ għat-tiġien u ommi hija ħajjata kapaċi ħafna wkoll, apparti li oħti, Fiona Vella, hi diżinjatriċi tal-ħwejjeġ. Ta’ 11-il sena, ommi kienet diġà qed tgħallimni nħit il-ħwejjeġ tiegħi u b’hekk stajt insostni l-gosti tiegħi li sikwit kienu jvarjaw minn dak li jkun hemm għall-bejgħ fil-ħwienet. Għall-ewwel bdejt bil-ħwejjeġ; meta ma kontx insib xi ħaġa li togħġobni, kont inħitha. Wara dort għall-ġojjelli, fejn kont nixtri xi ġiżirana jew imsielet, inneħħilhom xi żibeġ milli jkollhom u nibdilhom ma’ oħrajn, sempliċiment biex ikunu differenti mill-bqija.

Dan il-passatemp li nagħmel il-ġojjelli ħa l-ewwel forma tiegħu madwar sena ilu meta darba kelli bżonn ġiżirana partikolari u ma stajt insib imkien bħala hawn Malta. Kont diġà ntfajt infittex fuq l-internet meta ħabta u sabta ġietni l-idea li nipprova nagħmilha jien. Għalhekk bdejt infittex iż-żibeġ li kelli bżonn, irriċerkajt ftit fuq l-internet dwar kif isiru dawn l-affarijiet u x’għodda u materjali jintużaw, ordnajt kwantita’ varja ta’ żibeġ biex ikolli biex nibda u bdejt nesperimenta. Imbagħad ħaġa ġġib lill-oħra sakemm illum wasalt biex dawn il-ġojjelli ma nagħmilhomx għalija biss imma bnejt anki klijentela sabiħa.”

L-oriġinalità hija element kruċjali ħafna fil-ħajja ta’ Victoria.

“Iddejjaqni dik li tkun liebsa xi ħaġa, speċjalment waqt xi okkażjoni, u tara lil xi ħaddieħor liebes eżatt l-istess ħaġa bħalek. U huwa għalhekk li ħafna mill-ġojjelli li nagħmel ikunu ‘one of a kind’, jiġifieri naħdimhom darba u daqshekk, tant li lanqas kopja għalija ma nerġa’ nagħmel jew inżomm. Ħalliha li mbagħad issib lil xi ħadd li jaqbad u jikkupjak u joħloqlok problema. Imma! Però anki dawk il-ġojjelli li nagħmel aktar minn kopja waħda bħalhom, ma nagħmilx aktar minn għaxra l-istess, sabiex dejjem inżomm dak iċ-ċertu livell, dik l-uniċità li tant ngħożż.”

Xtaqt inkun naf x’jispiraha u jekk għandiex xi stil partikolari?

“Kollox jispirani u għall-kuntrarju ta’ ħafna diżinjaturi tal-ġojjelli li jkollhom stil wieħed, jiena ma nħossx li għandi xi linja speċifika li nżomm magħha. Anzi! Min-natura tiegħi stess, jiena persuna li ħobb nibdel sikwit u għaldaqstant il-ġojjelli li nagħmel huma versatili wkoll. Dan hu evidenti ħafna mill-albums varji li għandi fuq il-facebook fejn ir-ritratti juru t-temi diversi li nitratta. Ngħidu aħna ‘Pearls and high heels’ huma ġojjelli eleganti iddiżinjati għal xi okkażjoni, mentri ‘Girls just wanna have fun’ huma sajfin u ikkuluriti.

Nistqarr li nippreferi l-aktar il-ġojjelli magħmula kbar għax it-toqol tagħhom jagħtini dik l-emozzjoni individwali ta’ preżenza meta nilbishom. Min-naħa l-oħra, għall-kuntrarju, bħalissa qed nesperimenta b’ġojjelli li ż-żibeġ tagħhom qed naħdimhom jien stess mill-karti kkuluriti tar-rivisti u għalhekk dawn huma ħfief ħafna.

Il-muża kollox! Biex nagħtik eżempju, dan is-sajf xtrajt qabda ward ta’ qisien differenti għax xtaqt noħloq tema tar-rebbiegħa u anki xi ftit sajfija bihom. Però mbagħad fl-istess ħin kont qiegħda f’ħanut u għoġbuni xi blalen magħmulin mill-feltru u għalhekk sibt ruħi qed naħdem ukoll imsielet pjuttost xitwin.”

L-għan ta’ Victoria huwa ċar u sempliċi. Hi tkun tixtieq li dawk li jogħġobhom jixtru l-ġojjelli tagħha jkunu jistgħu jgawdu minn dik ix-xi ħaġa unika li mhux ser isibu fil-ħwienet. B’xogħolijietha tkun trid iddewwaqhom dik il-benna ħelwa ta’ xi jfisser li jkollok fil-pussess tiegħek xi ħaġa li ġiet maħduma għalik biss u li b’hekk meta tkun qed tilbisha, tagħżlek mill-bqija.

“Huwa għalhekk li meta nkun qed nibni ġojjell, ma mmur qatt għall-kumbinazzjonijiet ovvji li kulħadd kapaċi jagħmilhom. Ngħidu aħna ma nagħżilx kuluri kumplimentari u minflok immur għal dawk li joħolqu kuntrast. L-għażla tal-ġojjelli hija importanti ħafna għax jiena nemmen li dawn jirrakkuntaw xi ħaġa dwar il-karattru u l-personalità ta’ dawk li jilbsuhom.”

Mhux il-ġojjelli kollha jixirqu lil kulħadd. Skont Victoria dan jiddependi ħafna mill-forma tal-wiċċ u l-għonq tal-persuna u mill-komportament ta’ kull individwu. Dan skoprietu ngħidu aħna meta marret biex tagħmel il-ġojjelli għal Stephanie Zammit, il-kantanta tad-diska Moondance mal-Baklava.

“L-ewwel nett kelli d-diffikultà li ridt naħdem fuqhom fi żmien qasir imma Stephanie hija ħabiba kbira tiegħi u xtaqt naqdiha ħafna. Barra minn hekk, minħabba li dawn il-ġojjelli kienu ser jintlibsu għall-fuq il-palk, waqt il-finali tal-Eurosong, kien mistenni li jkunu kemm jista’ jkun oriġinali. It-tajba hi li ċerti disinji malajr timmaġinahom u tpinġiehom imma mhux daqstant faċli li tmur biex taħdimhom. Kont limitata wkoll bl-affarijiet li stajt insib f’ħin qasir u għalhekk ordnajt l-aċċessorji mill-Ingilterra għax kont naf li ser jaslu malajr. Ix-xogħol ħabbattni mhux ftit għax kellu jinħadem fil-kobor filwaqt li fl-istess ħin ridt inżommu ħafif kemm jista’ jkun biex ikun prattiku. Imma biss biss insemmilek li parti mill-misluta kienet pendent ta’ linfa! Eventwalment meta l-ġojjelli kienu lesti, kemm jiena u kemm il-kantanta konna sodisfatti ferm bir-riżultat. Barra minn hekk, meta Stephanie dehret qed tkanta bihom fuq it-TV, tant intogħġbu, li numru ta’ nies ikkuntattjawni biex nagħmlilhom xi ħaġa bħalhom.”

Għalkemm hemm xi ftit tax-xogħolijiet minn tagħha li ma tasal qatt biex tbiegħhom, mhux darba u tnejn li xi ħadd ikkonvinċiha biex tbiegħlu xi oġġett li kien għal qalbha ħafna.

“Nammetti li kultant insibha diffiċli wisq biex ngħid le għax wara kollox, l-affarijiet biex jinbiegħu qegħdin. Impossibbli li żżomm kollox. Apparti minn hekk, meta nara li wieħed ikun apprezza xi ħaġa li għamilt jien, tant li jibqa’ jinsisti li jrid jixtriha, akkost li ngħidlu li mhiex għall-bejgħ, tolqotni ħafna.

Każ simili ġrali meta kont qiegħda nipparteċipa fil-fiera Patches. Dakinhar flimkien mal-ġojjelli li xtaqt inbiegħ, ħadt ukoll arloġġ sabiħ ħafna li kien veru għall-qalbi u kont ċerta mija fil-mija li ma ridtx inbiegħu tant li ktibtlu ‘sold’ fuqu biex żgur li ħadd ma jitħajjar għalih. Imma kien hemm waħda li rabtet qalbha miegħu u ġiet tliet darbiet għalih biex inbiegħhulha u fl-aħħar aċċettajt. Għadni qatt ma rnexxieli nerġa’ nagħmel arloġġ sabiħ daqsu imma tant naf li hu għal qalbha dan l-oġġett tiegħi, li ma ddispjaċinix li tajtulha.”

Victoria issostni li kull oġġett li tagħmel ikollu parti mill-personalità tagħha fih. Iżda mhux biss! Ċerti ġojjelli jkunu mżejjna b’oġġetti tagħha personali u allura dawn l-affarijiet saħansitra jippossjedu parti intrinsika mill-istorja tagħha.

“U dawn l-affarijiet naturalment ikunu żgur ‘one of a kind’ għax diffiċilment li terġa’ ssib bħalhom x’imkien ieħor. Ma nsewwidx qalbi meta ninfired minnhom għax l-ewwel nett inżomm tifkira ta’ kull oġġett li naħdem permezz tal-kwantità kbira ta’ ritratti li neħdilhom. U apparti minn hekk, b’dan il-mod inħoss li lil dak li jkun qed jixtri minn għandi, inkun letteralment qed nagħtih xi ħaġa minn ‘tiegħi’.”

L-aktar oġġetti li qed tbiegħ bħalissa huma ġiżirajjen ħelwin ħafna li fir-realtà jikkonsistu wkoll f’arloġġ. U issa li jiena wkoll għandi wieħed minnhom, nista’ nikkonferma li huma oġġetti mill-ifjen u li jiġbdu fuqhom kumplimenti mhux ħażin! Il-ġojjelli li taħdem huma kollha għan-nisa. Għal xi raġuni donnha ma tispirax ruħha fil-qasam maskili.

“Probabbilment ir-raġuni hija illi Marco, ir-raġel tiegħi, ma jħobbx jilbes ġojjelli u allura dak is-settur bħalissa ma nitrattahx. Għalkemm darba student Ġermaniż tilef ġiżirana fil-baħar u meta talabni nagħmillu waħda bħalha, ħdimtielu.”

Ftit ftit, kemm il-klijenti tagħha u wisq aktar sħabha, qed jikkonvinċu lil Victoria biex tkompli tesplora u tiftaħ iżjed dan it-talent tagħha…

“Waħda mill-ħbieb tiegħi żżewġet das-sajf u talbitni nagħmlilha l-head dress. Għall-ewwel għedtilha li jien qatt m’għamilt xi ħaġa hekk, imma fl-aħħar dawwritni u spiċċajt biex għamiltilha head dress ħelwa ħafna. Allura hekk kif ftit taż-żmien wara kelli nattendi tieġ jien, għedt issa nagħmel waħda għalija u ħloqt head dress kollha ward. Inzerta li kont ilni biex nagħmel xi ħaġa hekk. Kultant ikolli ħafna ideat u ma nkunx naf kif ser naqbad nesprimihom, sakemm tiġi sitwazzjoni hekk u nsib is-soluzzjoni.

Darb’oħra kien hemm koppja ħbieb tagħna li mhux darba u tnejn li xtraw xi ġojjelli minn għandi. Mela xi żmien qabel il-Milied, dan il-ħabib tagħna staqsini jekk stajtx naħdimlu ċurkett biex jipproponi bih lit-tfajla tiegħu. Inizzjalment iddubitajt ftit jekk kontx kapaċi nagħmel ċurkett tal-engagement imma wara ftit ħriġt b’idea sabiħa u partikolari ta’ ċurkett kif tħobbhom hi. Tajhulha f’lejlet il-Milied u tistgħu taħsbu x’ħassejt meta nirċievi messaġġ minn għandha li kien jgħid “Għedtlu iva taf!”

Iddeċidiet li tiġbor dawn ix-xogħolijiet tagħha taħt l-isem Peaches and Cream għax temmen li dawn l-oġġetti li toħloq hi huma friski u ħelwin daqs din id-deżerta.

“Inzertajt li nħobb ħafna l-ħlewwiet u donni li anki f’dan ix-xogħol, dejjem indaħħal dak l-element ta’ ħlewwa f’kull oġġett. Fil-fatt il-motto tiegħi jgħid li meta wieħed ikollu aptit xi ħaġa ħelwa, minflok jiekol xi biċċa ċikkulata, jista’ jixtri xi ħaġa ħelwa minn għandi!”

Meta kienet studenta l-università, Victoria studjat l-arti imma donnha qatt ma setgħet issib medium li jgħodd għaliha.

“Iżda fl-aħħar naħseb li qtajt xewqti għax permezz ta’ dawn il-ġojjelli nħoss li tassew nista’ nesprimi ruħi. Huwa wkoll passatemp li jagħtini ħafna serħan u kuntentizza. L-apprezzament tan-nies lejn dawn l-oġġetti li noħloq jien jgħini nħossni tajjeb ħafna. Għandi wkoll is-sodisfazzjon li kemm il-Maltin u anki l-barranin ġew u xtraw xi ħaġa minn tiegħi u għalhekk issa nista’ ngħid li hemm biċċiet tax-xogħol tiegħi madwar id-dinja wkoll.”

Għal dawk li jixtiequ jaraw dawn ix-xogħolijiet, illum il-Ħadd, 4 ta’ Settembru 2011, Victoria Theuma ser tkun qed tieħu sehem fil-fiera Patches li ser issir fil-ġnien tal-Barrakka ta’ Fuq bejn l-4:30pm u l-10:00pm.

(Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-4 ta’ Settembru 2011)

Share on Facebook

2011.09.04 / no responses / Category: Torca - Perspettivi