dar tal-pupi | Fiona Vella

Posts Tagged ‘dar tal-pupi’

TLIET AĦWA GĦAL GĦAN WIEĦED

Ngħixu f’dinja mimlija nies iżda xorta waħda jiġu mumenti meta nħossuna tant weħidna. Terġa’ u tgħid meta wieħed ikun jgħix fuq gżira ċkejkna bħal tagħna, l-iffullar tal-bnedmin fuq l-istess biċċa roqgħa art, jinħass ħafna aktar. Trid jew ma tridx, tmur fejn tmur, tiltaqa’ ma’ xi ħadd li jafek. Imma, fir-realtà kemm minn dawn l-individwi jistgħu jiġu definiti biss bħala konoxxenzi aktar milli ħbieb? Kemm minnhom jinteressahom verament minnek u int minnhom? Il-bruda, is-superfiċjalità u l-artifiċjalità li jitrażmettu uħud minnhom tant tkun qawwija li bosta drabi tippreferi tidħol f’qoxortok u tgħix fl-illużjoni ta’ dinja għalik. U forsi għalhekk allura, meta tiltaqa’ ma’ xi ħadd ġenwin tant tapprezzah….

Soqt lejn l-Isla f’ġurnata kiesħa tax-xitwa. Kont sejra fuq stedina ta’ Anna nnifisha illi xtaqitni mmur nara d-dar kbira tal-pupi tagħha. Ma kontx naf min hi. Miegħi ħadt lil ħabiba tiegħi Lilian peress li hi wkoll kollezzjonista ta’ dawn id-djar. Ikolli nistqarr illi s’issa l-kollezzjonisti li ltqajt magħhom waqt dawn l-intervisti, dejjem kienu nies interessanti kemm għalija u kemm għall-qarrejja tagħna. Imma f’din id-dar ħassejt xi ħaġa inspjegabbli…. kif ser naqbad infissrilkhom?

Nibda biex ngħid illi flok sibna persuna waħda tilqagħna, sibna tlieta li kollha kellhom ħafna affarijiet x’juruna u x’jirrakkuntawlna. Aktar minn hekk, akkost li kollha kellhom il-perspettiva partikolari tagħhom, kellhom ukoll kompliċità qawwija f’dak kollu li kienu jagħmlu. Fuq kollox, il-mod familjari li laqgħuna bih ħassejtu jħollni u jxennaqni biex intawwal kemm nista’ l-ħin, fejn b’sinċerità, għal darba f’mitt qamar, ħassejtni tassew nappartjeni.

“Għamilt żmien ngħix l-Ingilterra u hemmhekk kont nara ħafna djar tal-pupi għall-bejgħ. Iġġennint warajhom u ħlift li xi darba jkolli waħda. Madanakollu kont deċiża illi d-dar ridt nagħmilha jien u mhux nixtriha. Meta ġejt lura Malta, bdejt nixtri l-katalgi, nimmarka l-għamara li nixtieq u noħlom. Bdejt inpinġi u nara d-dar f’moħħi. Xtaqtha stil Vittorjan għax dak hu l-aktar żmien li jogħġobni. Li kieku nista’ ngħix fih għax il-ħwejjeġ, il-kpiepel u l-mod ta’ ħajja ta’ dak iż-żmien, jaffaxxinawni wisq.

Sikwit kont noqgħod niffitta lil ħija Michael li kien mastrudaxxa biex jaħdimli din id-dar. Imma hu kien isostni illi d-dar li ridt jien kienet kbira wisq u qatt m’għamilieli. B’xorti tajba fl-aħħar ikkonvinċejt lil ħija John, li għalkemm xogħlu proprja kien li jillostra l-injam, aċċetta li jipprova jaħdimha.”

Bil-qiegħda komdu fuq sufan kbir u bi tbissima fuq fommu, John daħal fid-diskussjoni…

“Naf id-data eżatt meta bdejtha d-dar – kien is-7 ta’ Settembru 1998. Bqajt niftakarha ċara għax dakinhar ħija Michael ġabli xi plywood biex nibda naħdimha u xahar wara miet. Spiċċajtha eżatt f’lejlet il-Milied tal-1999. Għamilt siegħat sħaħ naħdem fuqha wara li niġi mix-xogħol u fil-weekends ġieli qattajt ġranet sħaħ. Kont noqgħod naqta’ l-injam matul il-ġurnata ħalli mbagħad fil-għodu kmieni noqgħod ninkolla u niżbogħ bil-kwiet. Ridt nagħmel kollox jien għax jien bniedem nervuż ħafna u jekk nara xi ħaġa sejra ħażin, malajr nitlef il-boxxla. Imma ħaġa tal-iskantament hija illi akkost li jien għandi dal-karattru nervuż, inħoss li dax-xogħol metikoluż iserraħni u n-nervi jgħinuni biex kemm jista’ jkun ma niżbaljax. Ftit ftit din id-dar saret parti minni u x-xogħol bdejt dejjem aktar nirfinah u nagħmlu minn qalbi. Tant hu hekk illi meta darba minnhom ħadt żball u l-lupa ġibditli subgħajja, mort indewwih minnufih l-isptar, infaxxajtu u l-għada erġajt intfajt naħdem fuqha.”

Fil-kamra ngħaqdet magħna Carrie, b’għajnejn żoroq pariġġ ta’ ħutha l-oħra u b’libsa ħelwa ffjurita….

“Jiena xogħli f’din id-dar tal-pupi hija l-ħjata. L-hena tiegħi nara x’ser nivvinta għax inħobb naħdem ħafna l-krafts.

Niftakar illi meta kont żgħira, ommi ma kinetx tħallini noqgħod niġġerra barra. Allura wara li kont niġi mill-iskola u nlesti l-homework, kont nintefa’ ħdejn il-bieb tagħna flimkien ma’ xi tfal oħra u noqgħod infassal u nħit il-ħwejjeġ għall-pupa li kont qlajt mill-Awstralja. Fil-fatt għadni nħit l-ilbiesi tal-pupi sal-lum – hemm ara, għandi pupa qed tistennieni biex naħdmilha libsa tat-tieġ. Ma setax jonqos li x-xogħol tal-ħwejjeġ għall-pupi ta’ din id-dar ħdimthom kollha jien.”

“Imma Carrie għamlet ħafna aktar minn hekk,” qabdet turini Anna. “Ara xi ġmiel ta’ purtieri, dawk kollha hi għamlithom. Il-lożor, il-kutri, is-saqqijiet l-antiki, is-srievet, ix-xugamani żgħar, il-ħwejjeġ tas-sodda tal-bizzilla – jiena noħlom u hi taħdimli.”

“La tixtieqhom tant, nagħmilhomla,” weġbitni bil-ħlewwa Carrie. “Hekk jew hekk jiena meta naqbad il-magna, nisker fuqha daqskemm nieħu pjaċir naħdem dawn l-affarijiet.”

“Imn’Alla kienu huma!” reġgħet daħlet pronta pronta Anna li għalkemm l-iżgħar fost ħutha, għandha kariżma partikolari mmens kif tikkonvinċihom imorru għal għajnha. “Jiena għandi jdejja kbar wisq għal dawn l-oġġetti żgħar u mhux l-ewwel darba li jaqgħuli minn idi. Forsi għalhekk wara kollox jogħġbuni tant, għax jien kbira ħafna għal ħdejhom. Xi drabi ġieli ippruvajt naħdem xi ħaġa jien ukoll imma m’għandix paċenzja u nixba malajr! Għallinqas ġietni tajba għax kemm John u kemm Carrie jiġġieldu biex jagħmlu oġġett ċkejken u ftit ftit bejn dak li nixtri jien u dak li jagħmluli huma, irnexxieli nimla’ t-18 il-kamra li fiha din id-dar.”

Fil-fatt John stqarr miegħi illi minn hawn u minn hemm il-minjaturi bl-injam jaħdimhom għalkemm mhux kapaċi jagħmel bħalhom ta’ daqs kbir…

“M’għandix spjegazzjoni għaliha din. Jista’ jkun li l-ideat ta’ kif għandi naħdem bla ma naf ġibthom mingħand missieri u ħija li t-tnejn kienu mastrudaxxi. Xi snin ilu kont attendejt għal xi korsijiet fit-tinqix tal-injam u fil-guilding u permezz tagħhom komplejt insaħħaħ dat-talent tiegħi.

Bnejt did-dar tal-pupi mix-xejn. Xtrajt żewġ folji tal-kartun u bdejt infassal id-dar skont l-istruzzjonijiet ta’ oħti. Imbagħad irnexxieli nsib xi injam mingħand regettier fejn fostom akkwistajt xi biċċiet tal-pine u tal-kewba. Din tal-aħħar kellha mal-mitt sena u minnha ħdimt ħafna mill-għamara ċkejkna tad-dar. L-aktar li ġiet għal qalbi l-kamra tal-ikel għax ħarġitli sabiħa u realistika immens. Xtrajt ukoll transformer u miegħu qabbadt il-kwantità kbira ta’ bozoz li fiha d-dar. Għaddejt il-wires kollha jien. Daħħalthom minn bejn il-ħitan u minn taħt it-tapiti sabiex ix-xogħol jiġi pulit kemm jista’ jkun. Barra minn hekk iddiżinjajt id-dar biex tinfetaħ minn kull naħa u allura wara kull faċċata ssib kmamar differenti.”

It-tlieta li huma kienu f’kompetizzjoni min ser jurina xhiex. Minn ħin għall-ieħor bdew idawwrulna d-dar biex inkunu nistgħu ninnutaw dawn id-dettalji. Imma d-dar mhux la kemm taqbad u tressaqha għax il-kobor u t-toqol tagħha huma mpressjonanti sew. Nistqarr li qatt ma rajt dar tal-pupi daqshekk kbira: bi tlett sulari u anki bl-‘attic’ mimli sa ruħ ommu b’affarijiet ċkejkna oħra…

“Ġo din id-dar, kull fejn tiftaħ issib xi ħaġa,” kompliet turina hekk kif fostom bdiet toħroġ il-kxaxen mill-bank tal-kċina u urietna kif kienu mimlijin bis-skieken, il-frieket u l-imgħaref żgħar. Fl-armarji kien hemm minn kollox, skont il-kamra li kienu fiha. Ngħidu aħna ġol-kmamar tal-banju kien hemm ix-xugamani u l-facecloths. Ġol-kċina kien hemm il-vażetti tal-ħwawar, it-tazzi tal-inbid, il-fliexken tax-xorb u saħansitra n-‘nutcracker’.

“Ċertu affarijiet minn dawn qegħdin merfugħa għad-dar il-ġdida li beħsiebna naħdmu,” infurmatni Anna.

Hawn għandek ix-xogħol erġajt, għedt lil John biex ninkih ftit. Imma hu qaleb naqra għajnejh u daħak daqs li kieku ried jgħidli x’tagħmel?

“Issa ser nagħmlu dar u żewġt iħwienet oħra. Imma did-darba ma rridx indum naħdem fuqhom daqshekk,” saħaq John. “Diġa’ għandna ħafna ideat għax din Anna ġġennek daqs kemm tibda turik affarijiet! Fostom ser nagħmlu l-art kollha bit-twavel u fis-saqaf ta’ kamra minnhom ser inqabbad lil wieħed jagħmilli pittura bħal kif hemm f’xi palazzi tal-Belt. Inzertajna li dak kollu li hu antik, jogħġobna wisq.

Imma l-inkwiet tiegħi taf x’inhu? Il-problema biex issib dawn l-affarijiet żgħar biex taħdem. Xi snin ilu kont immur għand taż-żebgħa u nixtri b’faċilità ċerti oġġetti bħal viti tas-6mm u ċappetti tat-12mm. Iżda illum dawn ma ssibhomx għax jgħidulek li l-aġenti m’għadhom iġibuhom għax m’hawnx bejgħ tagħhom.”

Min-naħa tagħha Anna bi pjaċir kbir qaltli illi meta tmur għand tal-ħwienet u tgħidilhom li qed tfittex xi ħaġa għad-dar tal-pupi, dawn jilqugħa u jgħinuha b’entużjażmu…

“L-aktar kamra għall-qalbi f’din id-dar hija l-kamra tat-tfal. Niftakar darba kont qed nara t-TV u ġie quddiemi riklam tal-wallpaper bit-teddybears. Mort malajr biex nixtrih imma tal-ħanut qaltli illi kien spiċċa u dendilt geddum żul minn hemm. Meta ratni hekk qaltli li kellha bordura ħelwa ħafna u ħaditni naraha. Kienet ta’ Peter Rabbit u kif rajtha tgħidx kemm dħakt għax kienet perfetta. Naturalment għalkemm tal-ħanut ħasbet li kienet żgħira wisq, lili kienet timlili l-ħajt kollu tal-kamra perfettament.”

Anna ilha tarma din id-dar għal dawn l-aħħar 4 snin…

“Dawk li jikkollezzjonaw dawn id-djar tal-pupi jirrakkomandaw illi l-ewwel tixtri l-għamara u mbagħad id-dar sabiex meta din tasal tkun tista’ timliha mill-ewwel u mhux tħalliha vojta. L-ewwel ma xtrajt kienu l-kmamar tal-banju. Imma naqra naqra xtrajt u ħdimt l-għamara għall-kmamar kollha. Niftakar sewwa dik il-lejla meta ħija lestieli d-dar. Kien tard, lejliet il-Milied u ħuti marru jorqdu. Imma jien, x’norqod? Ftaħt il-kaxxi kollha madwari u ntlift nimla’ l-kmamar bl-oġġetti ċkejknin li tant kont ilni nġemma’. Waqaft biss meta smajt is-serduk jidden u ndunajt li kienu saru l-erbgħa ta’ fil-għodu! F’jum il-Milied hekk kif qamu ħuti qaluli li kien dnub li dik id-dar kienet għadha vojta. Tista’ taħseb kemm tpaxxejt narahom jistagħġbu hekk kif ftaħtha u sabuha mimlija u lesta.”

Id-dar jisimha Rulea Manor u kull kamra għandha l-isem tagħha. Anki l-pupi għandhom l-identità tagħhom…

“Kif qed tara din id-dar hija mgħammra b’kollox. Saħansitra hemm il-maids u l-butler u dawn għandhom dak kollu li hemm bżonn biex ikunu jistgħu jnaddfu d-dar. Imma jgħixu ħajja tajba dawn għax qatt ma jagħmlu xejn! Dan l-aħħar għamilt żewġ nofs ta’ nhari nnaddaf fiha. Ħeqq, hekk sew!”

Id-dar tal-pupi hija mżejjna b’tema tal-Milied għax daż-żmien huwa ħafna għall-qalb it-tliet aħwa. Min-naħa l-oħra, f’darhom proprja, kull ċelebrazzjoni hija valida biex iżejjnu d-dar u jistiednu xi erbat iħbieb jiċċelebraw magħhom. Ħadd mill-aħwa qatt ma żżewweġ u maż-żmien ħajjithom donnha ssawwret flimkien bħal kif jagħmlu l-egħruq kbar ta’ siġra antika…

“Din id-dar tatna skop biex naħdmu xi ħaġa flimkien. Kullħadd għamel il-parti tiegħu fiha u hi r-riżultat tal-għaqda u l-imħabba tagħna kemm lejn xulxin u kif ukoll lejn dax-xogħol kreattiv li nħobbu nagħmlu,” spjegatli Carrie li sadanittant kienet qed tmelles wieħed mill-qtates sbieħ li jrabbu fid-dar.

“Kemm hu ħelu hux?” tbissmitli Carrie. “Aħna għandna wkoll għaqda volontarja li permezz tagħha nsewwu l-qtates abbandunati. Niġbru dawn il-qtates mit-triqat u neħduhom fi klinika apposta li tagħmlilna das-servizz bla ħlas. Imbagħad nerġgħu neħduhom lura fejn inkunu sibnihom. Imma għallinqas nikkontrollaw il-popolazzjoni tagħhom.

Biex inmatnu din l-għaqda u lil dawn il-qtates abbandunati, jiena u xi ħbieb tiegħi nagħmlu l-lotteriji u naħdmu xi affarijiet bħal fradal u papoċċi tas-suf biex bil-flus li niġbru, nixtru wkoll l-ikel għalihom.”

Il-kreattività f’din il-familja hija qawwija mmens. U meta bdejt nindaga biex nara minn fejn beda kollox, sibt illi dil-linja artistika ilha tiġri sew fil-vini tal-antenati ta’ dil-familja….

“Missieri kien jilgħab bih l-injam! Kien mastrudaxxa tajjeb ħafna u kien anki jaħdem l-arkett. Fi żmienu kien magħruf ħafna għall-arloġġi bi stil Malti li kien jagħmel. Imma sfortunatament meta nqalgħet il-gwerra, kellu jerħi dax-xogħol minn idu.

Min-naħa l-oħra ommi kienet tinqala’ ħafna għar-rakkmu. Kienet tagħmel ilbiesi tal-magħmudija mill-ifjen. Kont nintilef inħares lejha taħdem; iddawwar il-lazz mal-labra fuq it-tanbur. Li jiddispjaċini hu li dawn il-ħwejjeġ biegħethom jew tathom kollha u m’għandnix rikordju wieħed għalina!” irrakkuntali John.

Anna waslet bil-kikkri tat-tè u l-biskuttini. Lanqas intbaħt li konna ilna tlett siegħat hemm ġew! Poġġejna bilqiegħda flimkien bid-dar kbira tal-pupi tħares lejna u mdawwrin min-numru kbir ta’ krafts li ħadmu huma. Kont kurjuża jekk dawn it-talenti tagħhom kienux beħsiebhom jgħadduhom lil xi ħadd….

“Nixtiequ ħafna,” qaluli. “Kieku jirnexxielna nsibu xi kamra minn fejn inkunu nistgħu ngħallmu lit-tfal, żgur li jsir ħafna ġid. Għandna xi ħbieb oħra wkoll li jinqalgħu għall-krafts u li jixtiequ jgħaddu dat-talent lil ħaddieħor. Il-kreattività timlilek ħajtek u tagħtik skop. Ikun dnub jekk dak li nafu jibqa’ tagħna biss!”

Kemm Lilian u kemm jien intlifna wara dat-tliet aħwa li ma naqsux milli jagħtuna rikordju ċkejken kull wieħed bħala tifkira tal-laqgħa tagħna.

“Issa sirna ħbieb taf,” sellmulna huma. “Nittamaw li nerġgħu narawkhom.”

Ma stajtx ma nistagħġibx bl-ironija tal-ħajja. Kultant l-isbaħ mumenti issibhom meta l-inqas li tkun qed tfittixhom!

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-24 ta’ Jannar 2010)

Share on Facebook

2010.01.24 / no responses / Category: Torca - Perspettivi
ID-DINJA ANTIKA TA’ TFULITI

Li kieku kellek l-opportunità li treġġa’ lura l-arloġġ u tgħix mill-ġdid żogħżitek, x’tagħżel? Il-preżent jew il-passat?

Niftakar li meta kont tifla kont nixtieq ħafna li jkolli dar tal-pupi…. waħda bħal dawk li kont nara fuq il-kotba li kienu jagħtuna naqraw l-iskola jew li kont nissellef mill-librerija. Kienet tkun dar kbira, imqassma bi kmamar sbieħ u mimlija b’għamara ċkejkna. Il-karozza kienet tkun ipparkjata fil-garaxx, iż-żwiemel jistrieħu fl-istalel u pjanti mill-isbaħ kienu jżejnu l-konservatorju mal-ġenb tad-dar. Kont nintilef inħares lejn l-istampa filwaqt li noħlom li meta nikber ikolli dar bħalha eżatt. Naturalment ma kellix idea kemm ridt flus biex nixtri dar bħal dik. Ta’ tifla li kont, lanqas biss kont intbaħt li anki biex nixtri dar tal-plastik kienet problema dak iż-żmien.

Minflok, missieri b’ħafna mħabba u paċenzja kien għallimni kif nikkonverti kaxxa mdaqqsa tal-kartun f’dar tal-logħob. Konna npinġu l-bibien u t-twieqi mad-dawra tagħha u mbagħad naqtgħuhom min-nofs bl-imqass biex jinfetħu. Wara konna naqsmu l-kaxxa permezz ta’ żewġ kartuniet u b’hekk kien ikolli erbat ikmamar. Il-bqija kien kollu f’idejja hekk kif kont naqbad biċċiet tal-karti u npinġihom biex nagħmel il-wallpaper, l-art u dak kollu li jiġini f’moħħi. Il-ġugarelli ż-żgħar li kienu joqogħdu fil-kmamar, kollha kont insibilhom xi post x’imkien…. anki lil xi suldat li kont nieħu baxx baxx mingħand ħija. L-immaġinazzjoni kienet is-sigriet tal-kuntentizza tiegħi.

Illum binti għandha dar ċkejkna tal-pupi imma bilkemm tħares lejha. Lanqas taf b’liema ġugarell ser taqbad tilgħab daqs kemm għandha. Kamra mimlija ġugarelli jixxenqu biex jintrefgħu u jilgħabu ma’ xi ħadd. Ġieli jagħtini li nintefa’ nilgħab bihom jien imma l-ħajja mgħaġġla ta’ daż-żmien ftit tħallilek ċans…. Għaldaqstant ħassejtni tassew kurjuża meta l-ħabiba tiegħi Liliana tarrfitli illi taf wieħed illi jikkollezzjona d-djar tal-pupi. “Huma l-għożża tiegħu,” qaltli. “Issa nlaqqgħak miegħu u tifhem għaliex.”

Reginaldo Schembri laqagħni għandu daqs li kieku kien ilu jafni s-snin. Illum jgħodd it-73 sena imma għadu fuq ruħu mhux ħażin. Inkejjuż u ċajtier u kif kienet qaltli Liliana, d-djar tal-pupi huma d-dinja tiegħu.

“Ejja ħa tarahom, ejja,” sejjaħli l-ġewwa f’daru hekk kif beda jagħti l-istruzzjonijiet lil bintu Suzanne biex tiftaħ il-faċċati tad-djar waħda wara l-oħra.

“Dan il-passatemp l-ieħor tiegħu tafx, li jgħajjatli l-ħin kollu,” lissnet bit-tbissima Suzanne hekk kif b’paċenzja u bi ħlewwa kbira bdiet iżżarma l-faċċati tad-djar kbar li għandu Reginaldo f’diversi kmamar.

“35 sena ilu ħdimt l-ewwel dar. Kont ħdimtha kollha jien, bl-għamara b’kollox. Wara li lestejtha kont tajtha lit-tifla ta’ ħabib tiegħi,” beda jgħidli. “Imbagħad ħames snin wara ħdimt din id-dar bil-faċċata ċelesti. Din ukoll ivvintajtha kollha jien mill-bidu. Interessanti illi l-għamara li fiha hija dik li kelli fid-dar tiegħi fiż-żmien li ħdimtha. Innota l-gwardarobba kemm fiha xogħol,” kompla jispjegali b’ħeġġa, “dik għamiltha kollha jien b’idejja! Għandi għodda ċkejkna biex naħdem dawn l-affarijiet imma bis-sega tal-arkett nagħmel kollox. Dak kollu li jiġini f’moħħi.”

“Ifakkruni f’żogħżiti,” qalli malli staqsejtu x’inhu l-iskop li jikkollezzjona dawn id-djar. “Permezz tagħhom inżomm l-isbaħ memorji tiegħi ħajjin.”

Staqsejtu x’kien ix-xogħol li kien jagħmel meta kien żagħżugħ….

Jien kont naħdem bħala kuntrattur ma’ missieri Ġużè Schembri. Missieri kien bniedem magħruf u maħbub ħafna. Kien negozjant kbir u kien iħaddem bosta nies miegħu. L-ewwel kellu banka tal-lottu imbagħad rama garaxx bil-karozzi tal-kiri. Ftit ftit kellu wkoll fabbrika tal-madum, tax-xemgħa u oħra tal-għaġin. Meta fl-1939 missieri żar l-Amerika, huwa baqa’ mpressjonat ferm bir-Radio City Theatre t’hemmhekk. Tant hu hekk illi meta rritorna Malta qalilna illi jekk xi darba jibni teatru jsemmih l-istess. U hekk għamel! Baqa’ baqa’ sakemm bena r-Radio City Opera House li kienet magħrufa ħafna għall-operetti, t-teatrini u għall-artisti famużi li kienu joffru l-isbaħ spettakli fih.”

Xtaqtu jsemmili xi nies magħrufa li jiftakar jieħdu sehem…

“Ma nista’ qatt ninsa lill-Prinċipessa Russa Nathalie Poutiatine li kienet ballerina mill-iprem. Min jaf kemm qattajt siegħat sħaħ inħares lejha tiżfen! Kien jiġi wkoll ikanta t-tenur Malti Oreste Chircop. Lil Oreste jien niftakru għadu qed jitgħallem ikanta. Kien jitħarreġ għand Madame Ravaglia f’dar fil-Ħamrun li hi kienet tikri mingħand missieri wara li kien waqa’ t-Teatru Rjal bil-gwerra.”

Reginaldo intilef jirrakkuntali dwar il-passat tiegħu. Kienet ovvja ħafna l-ammirazzjoni li huwa kellu lejn missieru li barra li kien bniedem ħabrieki, kien ukoll benefattur kbir.

“Fir-Radio City darba nħadem dramm bl-isem ‘Il-magħżula minn Alla’ li kien jirrakkonta l-ġrajja ta’ Fatima. Kien deher fuq ħamest’ijiem u l-flus li kienu nġabru, kienu ngħataw bħala fondi għall-bini tal-Knisja ta’ Fatima li hemm fil-Guardamangia.”

Ġużè Schembri kien ukoll politiku li wara l-qasma fil-Partit Laburista kien għażel li jaħdem flimkien mat-Tabib Boffa. Kien f’dawn iż-żminijiet illi l-familja Schembri għamlet ħbiberija mar-Reġina Eliżabetta.

“Konna nikrulha l-Villa Guardamangia meta kienet tiġi Malta. Mhux darba u tnejn li fil-għodu kont immur inżurha u nsibha tixxemmex fuq it-taraġ. Kienet mara mill-aħjar magħna imma isma’ din,” qalli Reginaldo b’ħarsa mqarqċa. “Darba minnhom dehrilha illi waħda mit-twieqi tal-villa kellha bżonn laqgħa żebgħa u qabbdet lil min jiżbogħilha kif riedet hi. Taf li mbagħad naqqsitilna l-ispejjeż li ħallset, mill-kera li kellha tagħtina?”

Il-familja Schembri għamlet żmien tgħix f’Villa Parisio, Ħal-Lija. Imma Reginaldo li kien il-ħames wild, jiftakar illi l-biċċa l-kbira ta’ ħajtu qattagħha jgħix f’Villa Guardamangia. Bħala residenza tas-Sajf l-familja kellha wkoll il-Villa Rosa, f’San Ġorġ.

“Kien f’dawk l-inħawi li ltqajt mal-mara tiegħi Tereża. Hi kienet taħdem ir-rakkmu ma’ Grixti tal-Belt. Niftakarha ċara l-ewwel darba li rajtha. Kont għedtilha int għalija. Anki hi ħadet grazzja miegħi mill-ewwel imma ma stajtx ngħid l-istess għall-kunjata li ma riditni b’xejn. Akkost li kont noqgħod inżiegħel biha u ndawwarha bil-karozzi lussużi li kellna! Iżda maż-żmien din l-istorja nqallbet ta’ taħt fuq għax qabel ma mietet kienet sejjħitli ħdejha u qaltli ‘Qatt ma rajt raġel bħalek.”

B’nostalġija kbira f’għajnejh Reginaldo kompla jirrakkuntali kif martu mardet meta kienet għadha fit-tletinijiet tagħha….

“Għamilt minn kollox biex naraha mfejjqa. Meta kienet għamlet l-aħħar ġranet tagħha fl-Isptar San Luqa kont norqod ħdejha kuljum. Iżda b’dispjaċir kbir tiegħi xorta waħda mietet u ħallietni. Ma nista’ ninsiha qatt. Lilha biss ħabbejt. Qatt ma ridt nerġa’ niżżewweġ. Kont naf li mhu ser insib lil ħadd aktar bħalha. Għadni naħseb fiha kuljum u nixtieq li qegħdha hawn ħdejja…. Għalhekk dan l-istil ta’ djar, din l-għamara. Nagħmel siegħat ħdejhom u mbagħad nagħlaq għajnejja u nibda nimmaġinani f’dawk iż-żminijiet meta kont ngħix ġo djar bħal dawk, niġri minn kamra għall-oħra.”

Waħda mill-aktar djar għal qalbu hija l-Grosvenor Hall, dar li fiha ftit aktar minn ħames piedi għoli.

“Ilni naħdem fuqha s-snin. Biex tlestiha dar bħal din trid ħafna xogħol u paċenzja.”

Tlabtu jispjegali pass pass kif tinbena dar tal-pupi…

“Jiena nirċievi numru ta’ rivisti mingħand kumpaniji li jbiegħu dawn id-djar. Ikolli nammetti miegħek illi anki nħares lejhom biss fuq l-istampi nitgħaxxaq. Minn fuqhom inkun nista’ nagħżel it-tip ta’ dar li tolqotni. Id-dar tiġi f’kit, biċċa biċċa. Tkun tista’ tagħżel id-dar miżbugħa lesta, la kemm tgħaqqadha flimkien. Imma jien nippreferi nagħmel kollox jien skont il-gosti tiegħi. Anki l-madum nagħmel jien, kaxxa kaxxa, waħda sewda u waħda bajda kontra xulxin u noqgħod inwaħħalhom bil-mod. Mhux la kemm taqbad u tagħmilhom dawn l-affarijiet. Irid ikollok ċertu ħila u ħafna dedikazzjoni. L-għamara nordnaha minn fuq l-istess rivisti. Togħġobni ħafna l-għamara stil Vittorjan, bħal dik li kien ikollna ġod-djar tagħna f’żogħżiti. Għandi wkoll dar li żejjintha b’għamara fuq stil antik Malti u ġiet sabiħa ħafna wkoll. Hu daqsxejn passatemp għali għax kollox jiswa l-flus imma jien naf naħdem xi wħud mill-affarijiet u nżidhom fid-djar tiegħi. Ara dawk l-inkwadri per eżempju… qed tarahom? Dawk jien u l-mara,” urieni Reginaldo hekk kif beda jidħak bil-qalb u jurini l-oġġetti żgħar u ħelwin li mela l-kmamar tad-djar tal-pupi bihom. “Dak li jagħmilhom uniċi… l-irtokki personali tiegħek. Dawk il-ballavostri jien żidthom. Anki dawk it-tapiti, il-purtieri, l-arloġġ antik Malti, il-platti taċ-ċeramika mal-ħitan u t-terrazzini. Il-bibien per eżempju kienu bojod imma jien tajthom lil wieħed mastrudaxxa biex jagħtihom il-lostru. Hekk għandhom dehra professjonali u aktar realistika. U dawk il-linef ordnajthom apposta mingħand kumpanija li taħdem il-ħġieġ.”

Mal-ewwel daqqa t’għajn ma kontx intbaħt bihom dawn l-oġġetti kollha li beda jindikali. Imma ftit ftit, permezz tal-entużjażmu tiegħu, bdejt nifli l-kmamar aħjar u aktar ma beda jgħaddi l-ħin, aktar stajt nara d-dettalji u nifhem x’ifisser dan il-passatemp għalih.

Kull kamra ġo kull dar kienet imżejjna b’mod realistiku, bl-aċċessorji kollha meħtieġa u b’ħafna lussu wkoll. Ġo waħda mill-kmamar tal-ikel, kien hemm sett sħiħ ta’ platti u kikkri taċ-ċeramika mpoġġija fuq il-mejda, donnhom għal-lest sakemm jaslu l-mistiedna. Minn wara l-ħġieġ tagħhom, l-armarji fil-kmamar differenti, kienu mogħnija bi platti u buqari ċkejknin… kollox irranġat sabiħ daqs li kieku l-id ta’ mara ħawtiela kienet tieħu ħsiebhom. L-umbrella kienet lesta għax-xita fl-entrata, il-kpiepel sbieħ tax-xemx imdendlin u ppreparati għall-ħarġa, il-gazzetti tal-ġurnata mpoġġija ħdejn is-sufan u d-dawl kien jixgħel fil-linef kbar u fil-lampi ta’ ħdejn is-sodod. Li kieku l-pupi li kienu qed iżejjnu l-kmamar kellhom jieħdu l-ħajja, ma kienu ser isibu xejn nieqes biex jgħixu ħajja mill-aħjar.

“Qatt ma tlesti għax dejjem issib xi ħaġ’oħra x’tivvinta. U jien dak li noħlom bih nibqa’ nsostni fuqu sakemm nagħmlu. Hekk ngħaddiha l-ġurnata.”

Reginaldo ħadni f’kamra żgħira mdawwra bl-affarijiet kollha li jkollu bżonn għal dan ix-xogħol: kolla, kuluri, żebgħa, biċċiet irqaq tal-injam, makkinarju u mitt ħaġ’oħra.

“Inħoss sodisfazzjon u nofs meta nkun qed naħdem fuq id-djar tiegħi. Permezz tagħhom inżomm ħaj dak iż-żmien li dari kont ngħix fih. Iż-żmien modern ta’ llum xejn ma jolqotni. Nippreferi d-dinja antika ta’ tfuliti. Ikun hemm min jidħak meta jismagħni nitkellem hekk. Imma f’żogħżiti jiena għext f’kuntentizza kbira u hemm irrid nibqa’ ngħix,” sostna Reginaldo hekk kif induna li kienet iċċaqalqet biċċa għamara minn postha u sejjaħ lil Suzanne biex tiġi tirranġahielu malajr.

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tat-23 t’Awwissu 2009)

Share on Facebook

2009.08.23 / no responses / Category: Torca - Perspettivi