Posts Tagged ‘protezzjoni’

  • DIVERTIMENT F’POST L-INKWIET?

    Il-Milied li għadda, irċevejt email li ħallietni xxukkjata! Bagħtithieli ħabiba tiegħi barranija, studenta ta’ 18-il sena li ġiet Malta biex tistudja fl-Università tagħna. Tfajla kwieta, bilkemm tgħid kelma fil-klassi, aħseb u ara tinbex lil xi ħadd f’Paceville. “Qlajt xebgħa,” kitbitli. “Għandi mnieħri miksur u żewġ black eyes. Ġuvni barrani segwieni waqt li kont miexja lura lejn id-dar minn Paceville. F’ħin minnhom ħatafni u waddabni f’għalqa biswit ħafna djar. Ried bilfors ikollu x’jaqsam miegħi u meta rreżistejtu, qabad jagħtini bla ħniena bil-ponn f’wiċċi u telaqni biss meta ra xi nies resqin qrib.” Moħħi nixef u jdejja weħlu mal-keyboard. X’ser naqbad ngħidilha? Ċempiltilha wara ftit u għalkemm ippruvat tbellagħhieli li issa kienet aħjar, leħinha kien miksur u mbeżżgħa. Kien żmien meta suppost  kienet qed tistudja għall-eżamijiet u minflok kellha tgħaddi minn dit-trawma sħiħa f’pajjiżna! Tistgħu timmaġinaw x’baqa’ mill-ġenituri tagħha u mill-Maltin li kienu qed jilqugħha f’darhom.

    Din il-memorja reġgħet ġiet f’moħħi dil-ġimgħa hekk kif waqt li kont qed inqalleb il-paġni ta’ gazzetta lokali, nilmaħ dan il-kliem: “Did-darba lil ibni ġietu tajba… imma bħala ġenitur, missier ta’ erbgħa, inħossni nistħi li bqajt sieket għal tant żmien, akkost li kont konxju minn dak li qed jhedded liż-żgħażagħ, lil uliedi.” L-ittra kienet miktuba mill-avukat Dr Anthony P Farrugia li dan  l-aħħar għadda minn mumenti diffiċli wara li ibnu u t-tfajla tiegħu ġew attakkati minn grupp ta’ żgħażagħ li kienu għadhom kif serqu turist fl-inħawi tal-bajja ta’ San Ġorġ u dawn marru jagħtuh l-għajnuna. “X’nagħmel allura? Inwissi lil uliedi biex darb’oħra, jekk jaraw lil xi ħadd fil-bżonn, jibqgħu għaddejjin u ma jindaħlux sabiex ma jidħlux fl-inkwiet?”Dr Farrugia saħaq illi ġuvnott li kien magħhom, kellu jinżel saħansitra sa Spinola biex isejjaħ lill-pulizija. Huwa staqsa il-għala f’post fejn jinġabru tant żgħażagħ, m’hemmx aktar sorveljanza sabiex dawn jiġu protetti u anki biex tinżamm l-ordni pubblika?

    Naturalment, bħal kif jiġri s-soltu, il-karba ta’ dal-missier ma waqgħetx fuq widnejn torox u qamet agħa fost in-nies. Kulħadd jgħid tiegħu. Mitt bniedem, mitt fehma. Fosthom kien hemm min insista li dawn l-inċidenti jseħħu b’mod regolari mhux fl-inħawi ta’ Paceville biss imma anki fil-Gżira u f’Buġibba. Iżda oħrajn merewhom peress li kienu tal-fehma li fl-inkwiet jidħlu biss dawk l-individwi li jmorru fil-postijiet ‘żbaljati’ u li allura jkunu qed ifittxu l-ġlied. Dort dawra mal-gazzetti u fil-facebook u innutajt dak kollu li kien qed jintqal fuq ir-radju u fit-triqat. Ħassejt li b’mod ġenerali l-poplu huwa konxju li hemm problemi ta’ sigurtà f’dawn il-postijiet ta’ divertiment imma li ormaj tgħallem jgħix magħhom, hekk kif iċ-ċriev tgħallmu jgħixu mal-iljuni fil-ġungla. Infatti ż-żgħażagħ li ma jħossuhomx komdi f’dawn il-postijiet kellhom jagħżlu li jiltaqgħu f’inħawi oħra. Mentri oħrajn li sħabhom imorru hemm biss, jilludu ruħhom li lilhom qatt mhu ser jiġrilhom xejn għax huma ma jittantawx lix-xemx għaddejja. Innutajt li teżisti bħal passività “Għax hekk jew hekk x’tagħmel? Ma tmur imkien?” jistaqsuk. Donnu ħadd ma jrid joħroġ għonqu. Ta’ Maltin li aħna, ħafna minna nhedew inparlaw hekk kif il-media tiġbdilna l-ispaga sakemm imbagħad induru għal xi ħaġ’oħra u s-suġġett imut fuq ruħ ommu. U sadanittant l-impotenza tal-ġenituri li jipproteġu lil uliedhom kull darba li dawn joħorġu jiddevertu f’dawn il-postijiet, qiegħda tifni lil ħafna.

    Illum Paceville rari nitla’ iżda nistqarr li anki meta kont iżgħar, kont immur hemm għax bilfors. Hemmhekk kienu jinġabru l-maġġoranza ta’ sħabi u taż-żgħażagħ l-oħra u allura ma tantx kien hemm għażla. M’għandix xi memorji sbieħ tal-post, dejjem maħmuġ, bini fuq xulxin, taraġ imkisser mimli remettar (li llum wara tant snin ġie rranġat imma r-remettar għadu jkun hemm), nies jixorbu u jidħku jgħajtu biex jiġbdu l-attenzjoni, mużika għolja li ma tħallikx tgħid kelma ma’ dak li jkun, nies fis-sakra u oħrajn jilgħabuha li huma fis-sakra, barranin li donnhom qatt ma raw mara f’ħajjithom…. Ironikament kont nieħu r-ruħ meta jsir il-ħin biex nitlaq minn hemm, sakemm imbagħad kont niftakar li għad fadal saram ieħor. Kif ser immur lura d-dar? L-għażla kienet jew li noqgħod nittallab biex iwassalni xi ħadd minn sħabi, bit-tama li sakemm naslu biex nitilqu, ma jkunx xorob iżżejjed,  inkella li immur b’taxi, mgħaffġa bejn qabda żgħażagħ oħra li ma nafx, filwaqt li nispera li ser nasal sad-dar għax mhux darba u tnejn li kelli neħodha mas-sewwieqa biex ma jwaqqfunix f’xi pjazza wara li nkun ħallast biz-zalza! Meta ġibt il-liċenzja u xtrajt il-karozza ħsibt li kont akkwistajt il-libertà minn dan kollu. Fir-realtà spiċċajt is-sewwieqa ta’ ċertu sangisugi u meta kont nirrifjuta li nservihom, kont irrid naffaċċja t-triqat lura lejn il-karozza waħdi, fil-baħħ u fid-dlam.

    Sfortunatament mill-kummenti li bdejt naqra, għaraft li l-ħajja ma nbidlitx wisq għalkemm għaddew is-snin. Infatti bosta żgħażagħ ilmentaw li m’hux qed ikun hemm kontroll fuq l-età ta’ dawk li jitħallew jidħlu u wisq agħar jixorbu fil-clubs, b’uħud jinsistu li f’dawn il-postijiet, ċerti tfajliet taħt l-età qed ikunu wkoll ingaġġati bħala ‘żeffiena’. Barra minn hekk, akkost li kulħadd jaf li t-tipjip ġewwa dawn il-lwogi huwa projbit, jidher biċ-ċar li mhux kull post qed iżomm mar-regolamenti. Individwi oħra saħqu li oġġetti tal-ħġieġ f’dawn il-postijiet huma ta’ periklu kontinwu, hekk kif xi minn daqqiet, taf issib ruħek f’nofs ta’ ġlieda bla ma taf kif. Tfajla minnhom irrakkuntat kif proprju waqt ġlieda bħal din, hi spiċċat imwaddba fl-art minn bouncer tal-post, hekk kif dan ġera biex iferraq lill-ġellieda “u nara banketta għaddejja minn quddiem wiċċi!” Xi ħaddieħor kiteb: “Il-garanzija li jekk toqgħod attent ma jiġrilek xejn, hi biss illużjoni. Ċerti individwi juruk li jkunu għatxana biex jaqalgħu ġlieda u f’post fejn l-alkoħol (u mhux biss!) ikun għaddej bil-kwantità, tistenna li tinqala’ xi traġedja kbira xi darba.”

    Għalkemm numru ta’ żgħażagħ sostnew li l-preżenza tal-pulizija hija regolari f’Paceville u li meta jseħħ inċident, issibhom għall-għajnuna, oħrajn iddubitaw kemm in-numru ċkejken ta’ pulizija fuq il-post jista’ qatt ikun tassew effettiv meta f’ċerti ġranet ikun hemm tant nies miġburin f’dawn l-inħawi. Min-naħa l-oħra xi wħud dehrilhom li għalkemm il-pulizija jiġu fuq il-post, dawn ma jkunux ippreparati għal dak li jinqala’ … “meta ħabibti waqgħet u weġġgħet geddumha, lanqas stikka ma kellhom fuqhom!” kitbet waħda.

    Kultant xi żgħażagħ jiftħu qalbhom mal-ġenituri dwar xi ġlieda li jkunu raw isseħħ quddiem għajnejhom jew li jkunu spiċċaw fiha u dawn jistaqsuhom jekk ċemplux lill-pulizija? Omm kitbet li binha weġibha: “Għalxejn ma, għax il-pulizija dejjem jiġu meta jkun għadda kollox u min ikun qala’ l-inkwiet, ikun laħaq dabbar rasu!” U allura bir-raġun, numru ta’ żgħażagħ u ġenituri staqsew għala l-pulizija għandha tasal fuq il-post wara li jsir l-inċident, meta jaf ikun tard wisq. Għala trid tmur tfittex int lill-pulizija? Għala m’hemmx proċedura ta’ prevenzjoni? Għala l-pulizija ma jkunux qed iduru fit-toroq kontinwament sabiex il-preżenza tagħhom isservi bħala deterrent? Oħrajn xtaqu jkunu jafu għaliex m’hemmx aktar CCTV cameras li jissorveljaw l-inħawi u jekk wara kollox, dawk li hemm bħalissa, humiex qed jaħdmu tassew? Mistoqsija relevanti kienet jekk dawn is-CCTV cameras hux qed ikunu segwiti minn xi ħadd responsabbli waqt li ż-żgħażagħ ikunu miġburin fl-inħawi, inkella jekk jintużax biss ir-recording tagħhom wara li jilħaq jiġri l-fatt? Individwu ieħor staqsa jekk il-pulizija għandhomx aċċess faċli għar-recordings ta’ dawn il-filmati… “Jekk ikun involut barrani f’xi każ, mhux jilħaq idabbar rasu mill-pajjiż sakemm il-filmati jaslu għand il-pulizija, dejjem jekk il-camera tkun irrikordjat veru xi ħaġa!”

    Ċertament, kif jgħid qawl Ingliż, il-prevenzjoni hija aħjar mill-kura. U għaldaqstant ir-rota kull darba ddur fuq il-perċezzjoni ġenerali li dawn iż-żoni mhux qed ikunu regolati adegwatement sabiex l-inċidenti jiġu evitati. “Fl-aħbarijiet nisimgħu biss b’dawk l-inċidenti li jkunu gravi. Imma l-ġlied fil-bars iseħħ kemm il-darba” qal żagħżugħ. Min-naħa l-oħra ġenitur minnhom widdeb illi jekk xi darba ċċempillu bintu u tgħidlu jitla’ Paceville malajr għaliha għax qed jheddidha b’xi periklu xi ħadd, “Ma nkunx responsabbli ta’ x’ifettilli nagħmel! Niġi naqa’ u nqum jekk insibx xi tifel taħt l-età quddiemi dak il-ħin għax b’li jiġi f’idejja niftaħlu rasu!” Kien hemm min issuġġerixxa li jibda jintuża s-servizz tal-pulizija pajżana jduru fost iż-żgħażagħ “Għax int tkun dejjem ikkontrollat mill-ħsieb li ta’ ħdejk jista’ jkun il-persuna li jwaqqfek milli titkessaħ ma’ persuna oħra.” Madanakollu oħrajn insistew illi l-pulizija pajżana mhumiex ta’ deterrent daqs kemm meta qed tara l-uniformi quddiemek u li allura jservu biss biex jikkontrollaw ġlieda meta tkun diġà qamet.

    Din il-kwistjoni nislet ukoll battalja bejn dawk li ma jridux li niġu f’sitwazzjoni ta’ “stat polizjesk” u dawk li jinsistu li “il-preżenza tal-pulizija iddejjaq biss lil min beħsiebu jaqla’ l-inkwiet jew jagħmel xi ħaġa li mhux suppost.” Kummenti oħrajn sostnew illi l-pulizija li jiġu assenjati r-responsabbiltà ta’ dawk l-inħawi, għandhom ikunu mħarrġa apposta f’dak ir-rigward. “Għandu jkun hemm preżenza utli u effettiva. Idealment xi skwadra ta’ pulizija li flimkien ma’ riżorsi oħra ta’ servizzi, inkluż dak tal-SAG, joħolqu ambjent ta’ dixxiplina. Sfortunatament il-perċezzjoni tan-nies f’dik li hija dixxiplina mill-pulizija mhiex tajba ħafna u allura l-immaġni tal-pulizija qed tbati ħafna.” Xi ħaddieħor qal: “Jien rajt gang qed tisraq handbag ta’ tfajla u akkost li din bdiet tibki kemm tiflaħ u ssejjaħ għall-għajnuna, ħadd ma ta kasha, tant li dawk li serquha baqgħu fil-viċin ħalli jaraw x’kien hemm tajjeb għalihom fil-handbag!” Bla dubju f’territorju fejn m’hemmx biża’ li wieħed jista’ jinqabad minħabba n-nuqqas ta’ordni, l-inħawi jsiru fertili fil-kriminalità … “bħal ħmieġ li jiġbor il-ġrieden”.

    Kien hemm min farfar dil-kwistjoni malajr billi semma’ illi f’pajjiżi oħra, fl-inħawi tad-divertiment, isir wisq agħar u allura relattivament Paceville huwa sikur. U allura għandna nikkuntentaw b’dan? Oħrajn semmew kif f’bosta mill-clubs, wieħed isib numru ta’ bouncers u allura hekk kif xi ħadd jaqla’ l-inkwiet “jintrema l-barra”. Imma mbagħad kien hemm min staqsa “U lil dak li jintrema’ barra min jiġbru? Aktarx ħadd u allura jmur jaqla’ l-inkwiet x’imkien ieħor, probabbilment fit-triq fejn in-nies m’għandhiex daqshekk protezzjoni”. Infatti suġġeriment għaqli ħafna insista illi s-servizzi ta’ sigurtà li hemm fl-inħawi idealment għandhom jaħdmu flimkien. Ngħidu aħna, jekk xi ħadd huwa tant fis-sakra li mhux qed jara art jew li wasal fi stat li jaqla’ l-inkwiet, dan l-individwu m’għandux jitħalla barra fit-triq bla ma jingħata għajnuna. Biss biss, jekk ma jagħmel ħsara lil ħadd, jaf jilħaq isib il-karozza tiegħu u jipprova jsuq lura lejn id-dar b’konsegwenzi oħra serji.

    L-awtoritajiet saħqu illi l-pulizija qed jagħmlu mill-aħjar li jistgħu hemmhekk. Iżda għalkemm bosta jaqblu ma’ dan, ħafna min-nies jistqarru wkoll illi kieku kellha tiżdied aktar il-preżenza tal-pulizija, iħossuhom ferm aktar protetti. “In-nies meqjusa bħala ‘importanti’ tarahom għaddejjin bil-bodyguards magħhom. Allura uliedna mhumiex meqjusa importanti biżżejjed biex ikollhom il-protezzjoni f’dawn il-postijiet? Ma jistax ikun li nwaqqaf lil uliedi milli joħorġu. U fl-istess ħin għaliex uliedi għandhom jiġu mċaħħda milli jmorru f’dawn l-inħawi sempliċiment għax m’hemmx kontroll biżżejjed?” staqsa ġenitur inkwetat għall-aħħar.

    Anki l-pieni li jingħataw lil dawk li jinqabdu qed iwettqu xi reat qed idarrsu lil ħafna. “Riċentement wieħed weħel multa u twiddiba. B’daqshekk? Issa x’ser jiġri? Il-weekend li ġej ser nerġgħu insibuh Paceville mill-ġdid fostna? Forsi wasal iż-żmien li bħal ma jagħmlu fil-grounds tal-futbol, min jaqla’ l-inkwiet, tinħariġlu ordni biex għall-ammont ta’ żmien partikolari ma jersaqx lejn Paceville iktar. Dak żgur deterrent, meta ż-żgħażugħ għandu t-theddida li jekk ma jġibx ruħu sew, ser jiġi mifrud mill-bqija ta’ sħabu u mċaħħad minn dawn il-postijiet ta’ divertiment. B’hekk anki l-pulizija stess tħoss li xogħolha sewa għal xi ħaġa. Mhux bħal kif jiġri issa, tarresta bniedem illum u l-ġimgħa ta’ wara terġa’ ssibu jaqla’ l-inkwiet mill-ġdid!”

    Nittama li did-darba dil-kwistjoni ma tingħalqx hawn…

    (Nota: Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-31 ta’ Lulju 2011)

    2011.07.31 / no responses / Category: Torca - Perspettivi

  • X’INHU L-AĦJAR GĦAT-TFAL?

    Hekk kif it-tfal jibdew joqorbu lejn l-età tal-iskola jew hekk kif l-omm tiddeċiedi li tixtieq tmur taħdem, sikwit tinqala’ l-kwistjoni dwar x’inhu l-aħjar għat-tfal. It-tfal għandhom jitħallew ma’ xi qraba jew ikun aħjar li kieku jmorru f’xi childcare centre ħalli jilħqu jidraw is-sistema tal-iskola? Imma x’joffru c-childcare centres u x’inhuma r-rekwiżiti tal-kindergartens? Tibda tisma’ kull tip ta’ opinjoni minn hemm u minn hawn. Uħud jgħidulek ukoll li hekk kif jirfsu ġo childcare centre jew fl-iskola, it-tfal iktar morda milli le. Imma dan minnu? Tkellimna ma’ sid ta’ żewġ childcare centres, ma’ żewġ għalliema tal-kindergarten u ma’ kirurgu tat-tfal sabiex inwieġbu l-mistoqsijiet prinċipali li jkunu jixtiequ jafu bosta mill-ġenituri…

    INTERVISTA: ANNA SALIBA u ROSETTE BONELLO – Kindergarten Assistants

    X’inhu dak li tkunu qed tistennew li jkunu jafu jagħmlu tfal tal-eta’ tal-kindergarten?

    Ħafna ġenituri jaħsbu illi l-iskop tal-kindergarten huwa illi t-tfal jibdew jitgħallmu n-numri u l-ittri. Imma mhux dak l-iskop ewlieni. Fl-ewwel sena tagħhom fl-iskola, l-għan prinċipali huwa illi dawn it-tfal Rosette Bonello u Anna Saliba jitgħallmu l-affarijiet bażiċi tal-ħajja, bħal ngħidu aħna jitgħallmu jikkomunikaw, jistennew, jaqsmu l-affarijiet bejniethom u jidraw il-manjieri tajbin. Huwa importanti ħafna wkoll illi dawn it-tfal ikunu kapaċi jinqdew weħidhom fit-toilet: li jafu jniżżlu l-qalziet u jtellgħuh għax aħna ma nistgħux nidħlu magħhom. L-użu tal-gażaża u l-qlejba mhumiex permessi fl-iskola għax it-tfal għandhom ħabta jdaħħlu dawn l-oġġetti f’ħalq xulxin. Iżda l-aktar punt kritiku huwa illi t-tfal għandhom jiġu mgħallma minn qabel xi tfisser li tmur l-iskola. Il-ġenituri għandhom ipoġġu bil-qiegħda magħhom u jitkellmu ċar. Jgħidulhom “Ara, issa inti ser tmur l-iskola. Ikollok għalliema li tkun tħobbok ħafna u anki ħafna tfal biex toqgħod tilgħab magħhom. U mbagħad jiena nitlaq u meta jsir il-ħin nerġa’ niġi għalik.” Din tal-aħħar importanti ħafna għax fil-bidu t-tfal ikollhom il-biża’ li l-omm ħalliethom f’dak il-post u m’għandiex l-intenzjoni li terġa’ tmur lura għalihom. B’daqsxejn djalogu minn qabel, tiġi evitata ħafna tbatija.

    X’inhuma l-akbar ostakli għat-tfal li jattendu l-iskola tal-kinder għall-ewwel darba?

    Il-firda mill-omm hija l-aktar waħda iebsa. Imbagħad hemm ukoll illi għall-bidu t-tfal ma jkunux drawna. Għalihom aħna nies barranin. Il-post huwa differenti, il-kumdità u l-libertà li jkun hemm id-dar ma jsibuhiex fl-iskola għax hawnhekk hawn ċertu regoli. Iżda l-bidu għal kulħadd iebes. Anki aħna l-adulti meta mmorru x’imkien ġdid inħossuna mifxula, aħseb u ara naqra ta’ tifel żgħir!

    Bħala għalliema tal-kindergarten, taraw differenza bejn tfal li jkunu attendew ic-childcare centres u oħrajn li le?

    Mhux dejjem għax skont it-tfal u l-ambjent li jkunu trabbew fih. Hemm tfal li jkunu diġa’ mgħallma u ppreparati sewwa mill-ġenituri, oħrajn ikollhom ħuthom akbar u allura jkunu drawha xi ftit is-sistema. Fejn l-omm tkun taħdem u t–tfal jitħallew man-nanna, id-distakk mill-omm ikun laħaq sar u allura t-tfal ma jbatux mill-firda meta jiġu l-iskola. Però imbagħad kultant, iva, ninnutaw ċerti differenzi, għalkemm insostnu illi dan ma japplikax għat-tfal kollha. Per eżempju hemm tendenza illi kultant it-tfal li jkunu attendew fiċ-childcare centres ikunu aktar indipendenti u aktar jafu xi tfisser li tmur l-iskola. Ikollhom aktar kunċett ta’ ħin u jafu li wara l-iskola, l-omm ġejja għalihom. Uħud ikollhom aktar vokabularju, jafu jaqsmu l-affarijiet mal-oħrajn, jafu x’inhu kju, imdorrijin jaħslu jdejhom wara t-toilet jew wara li jieklu, jibżgħu aktar għall-ġugarelli u għall-kotba, kapaċi joqogħdu bil-qiegħda jisimgħu storja u mhux jiġru ‘l hawn u ‘l hemm u wara li jilgħabu bil-ġugarelli, jiġbruhom lura. Xi ħaġa illi ġeneralment it-tfal li jkunu mdorrijin id-dar, ma jkunux imgħallma jagħmlu.

    Kemm jistgħu jgħinu l-ġenituri biex it-tfal ikunu aktar ippreparati għall-ewwel sena tagħhom fil-kinder?

    Il-preparazzjoni tat-tfal mill-ġenituri hija neċessarja immens. Ma jistax ikun li t-tfal jintbagħtu l-ewwel ġurnata l-iskola u ma jafux x’laqagħthom. Il-kooperazzjoni tal-ġenituri flimkien mal-għalliema tgħin ħafna biex it-tfal jgħixu l-ewwel esperjenza tagħhom tal-iskola b’mod pjaċevoli. Ngħidu aħna, dawk it-tfal li jibku fil-bidu, għandna nibdewlhom l-iskola ftit ftit kuljum. Ċertu ġenituri ma jkunux jistgħu jifmuha din u minflok isostnu biex iħallu ‘l uliedhom il-ġurnata kollha għax jgħidulek li dawn m’għandhom xejn inqas minn ħaddieħor. Tgħin ħafna wkoll jekk it-tfal jiġu mħarrġa minn qabel għas-sistema tal-iskola bħal f’dawk li huma drawwiet, per eżempju li jixorbu l-ilma, li jaqtgħu il-gażaża u n-nappy, li ma jorqdux f’nofsinhar u li jikkomunikaw sewwa x’għandhom bżonn. L-għażla tal-ħwejjeġ u ż-żraben li jlibbsu lit-tfal għandha tkun għaqlija biex kemm jista’ jkun it-tfal ikunu komdi u mingħajr periklu. Ix-xagħar għandu jkun miġbud minħabba li t-tfal żgħar iħobbu joqogħdu ras ma’ ras. Jekk it-tfal għandhom xi allerġiji huwa neċessarju li aħna nkunu nafu għax it-tfal għandhom it-tendenza li jħalltu u jaqsmu.

    Il-kindergarten hija l-bidu tal-edukazzjoni tat-tfal tagħna. Introduzzjoni tajba tgħin biex il-quddiem it-tfal ikomplu mexjin sewwa fis-sistema skolastika. Bħala għalliema aħna napprezzaw illi meta t-tfal jikbru jibqgħu jiftakru l-iskola bħala l-post fejn tgħallmu u fejn lagħbu u fejn ħadu pjaċir anki mal-għalliema tagħhom.

    ——————————————————————————————————————————

    INTERVISTA: CHRIS FEARNE – Kirurgu tat-Tfal

    Uħud isostnu illi l-attendenza fiċ-childcare centres iżżid il-mard fit-tfal. X’tikkummenta?

    Hekk kif iċ-ċentri ta’ kura tat-tfal u trabi isiru aktar aċċessibbli, huwa importanti illi l-ġenituri jkunu mgħarrfa dwar l-implikazzjonijiet għal saħħet it-tfal li jattendu f’dawn iċ-ċentri.

    Hemm żewġ kategoriji bażiċi ta’ kif is-saħħa tat-tfal tista’ tkun affettwata fil-childcare centres: dik tal-‘injuries’ u l-oħra tal-infezzjonijiet.

    Injuries

    Ħa nibdew bl-injuries. Ma tistax tistenna illi fejn ikun hemm it-tfal jilagħbu mhux ser ikun hemm min iweġġa’. U t-tfal jistgħu iweġġgħu u jkorru kemm jekk ikunu fiċ-childcare centres u kif ukoll jekk ikunuChris Fearne d-dar jew għand in-nanna. Fil-fatt studji f’pajjiżi oħra wrew illi iżjed hemm ċans illi tfal żgħar ikorru d-dar jew fil-‘playing field’ milli f’childcare centre. Probabbilment għax fiċ-ċentri tat-tfal issir emfażi kbira biex dawn il-problemi iġu evitati. L-injuries tat-tfal żgħar huma ta’ żewġ tipi – hemm dawk li jiġru minħabba azzjoni tat-tfal stess, bħal waqgħat, gdim jew daqqiet u dawk li jiġru minħabba l-ambjent taċ-ċentru bħal ngħidu aħna, minħabba xi apparat difettuż jew logħob perikoluż. Għalhekk huwa importanti illi ċentri li jilqgħu lit-tfal fihom ikunu iċċertifikati li huma safe u li jkunu spezzjonati b’mod regolari mill-awtoritajiet. Huwa neċessarju wkoll illi kull min jaħdem mat-tfal ikollu taħriġ ta’ x’għandu jagħmel f’każ ta’ injury.

    Infezzjonijiet

    It-tieni tip ta’ problema għas-saħħa tat-tfal fil-childcare centres għandha x’taqsam ma’ l-infezzjonijiet. Dawn bħal ma’ jaf kulħadd jittieħdu minn persuna għall-oħra. U allura tarbija jew tifel żgħir li ser ikun f’kuntatt viċin ma’ ħafna tfal oħra ser jimrad iżjed. Pero’ anke hawn, mhux kulħadd l-istess. Dawk it-trabi li jkunu ‘breastfed’ għandhom vantaġġ minħabba illi l-ħalib ta’ l-omm jagħti ċerta protezzjoni kontra l-mard infettiv. Barra minn hekk tfal żgħar li jkollhom ħuthom akbar minnhom x’aktarx li jkunu diġà ltaqgħu ma’ ħafna mikrobi li ħuthom ikunu ġabu d-dar. Dan iwassal biex dawn it-tfal ikunu laħqu rabbew protezzjoni akbar meta jmorru fiċ-childcare centres. Min-naħa l-oħra, tarbija li mhux ‘breastfed’ u li m’għandiex ħutha akbar minnha, ser timrad ta’ spiss fl-ewwel ftit xhur fiċ-childcare centre.

    Importanti ħafna illi tfal li jkunu ser jattendu f’dawn iċ-ċentri jkunu ħadu t-tilqim li jkun hemm bżonn. Dan it-tilqim iservi ħafna biex ibiegħed mard infettiv. Dan l-aħħar ħarġet tilqima ġdida kontra d-dijareja li l-gvern għadu mhux qed jagħti b’xejn. Jien inħeġġeġ lill-ġenituri kollha, speċjalment lil dawk li ser idaħħlu lit-tfal fiċ-ċentri sabiex jużaw dan il-vaċċin. Tfal u għalliema li jkunu jattendu ċ-ċentri għandhom ukoll jitlaqqmu għal kontra l-influwenza fil-bidu ta’ kull xitwa.

    Ta’ min jiġbed l-attenzjoni wkoll ta’ dawk il-ġenituri li jkollhom it-tfal morda sabiex ma’ jeħduhomx fiċ-ċentri sakemm dawn jirkupraw. Dan mhux biss għas-saħħa tat-tfal infushom imma wkoll ħalli kemm jista’ jkun dan il-mard ma jinfirixx mat-tfal l-oħra.

    chrisfearne@gmail.com

    ——————————————————————————————————————————-

    INTERVISTA: MARIJA HAMMETT – SID TA’ TENDER LOVING CARE CENTRES– M’SCALA U FGURA

    Kif bdiet l-idea li tiftaħ dawn ic-childcare centres?

    Kont iddeċidejt li noħroġ naħdem imma l-akbar diffikultà li ltqajt magħha dak iż-żmien, kienet li nsib childcare centre. Irrealizzajt li kien hemm bżonn serju ta’ dawn iċ-ċentri u minn hemm bdiet l-idea li niftaħ childcare centre tiegħi. It-tfal minn dejjem kienu importanti ħafna f’ħajti. Mill-ewwel ġranet f’dan ix-xogħol ġdid intbaħt li fl-aħħar kont sibt posti. Qabel dan kont ħdimt f’diversi xogħlijiet imma qatt ma kont daqshekk kuntenta. Illum ma nistax nimmaġinani nagħmel xogħol ieħor.

    X’inhuma s-servizzi li joffru c-childcare centres tiegħek?

    Is-servizzi tac-childcare centres tiegħi huma mibnija direttament fuq il-bżonnijiet u t-talba tal-klijenti. F’Marsaskala ċ-ċentru jiftaħ għall-ħinijiet itwal minn dak taċ-ċentru li għandi l-Fgura u jilqa’ t-tfal Marija Hammett anki s-Sibt. Apparti li noffru s-servizz ta’ childcare, jiġifieri li nieħdu ħsieb u li nedukaw lit-tfal sakemm il-ġenituri jkunu x-xogħol, aħna noffru wkoll is-servizz li nżommu t-tfal qabel u wara l-iskola. Dan l-arranġament sar għal dawk il-ġenituri li jibdew ix-xogħol kmieni u għal dawk li jdumu x-xogħol aktar mill-ħinijiet li fihom tispiċċa l-iskola. Għall-kumdità tal-ġenituri, aħna noffru wkoll is-servizz tagħna waqt il-vakanzi tal-iskola bħal dawk tal-Għid, tal-Milied eċċ. Bl-istess għan, għandna wkoll is-servizz ta’ Skola Sajf illi fiha jistgħu jattendu wkoll it-tfal ta’ Kinder 1 u 2 bi programm speċjali adattat għalihom. Mat-tfal iż-żgħar nagħmlu anki n-nappy changing filwaqt li lit-tfal akbar nittrenjawhom biex jitgħallmu jmorru t-toilet weħidhom (rekwiżit importanti għall-iskola). Ovvjament kollox jieħu l-ħin tiegħu u biex it-tfal jitħarrġu sew, aħna nirrakkomandaw li t-tfal jinġiebu fiċ-ċentru ta’ l-inqas minn sitt xhur qabel tibda l-iskola tal-Kinder Garten.

    Liema etajiet ta’ tfal jistgħu jattendu fic-childcare centres tiegħek?

    Hawnhekk naċċettaw minn trabi sa tfal ta’ tlett snin. Iżda kif għedtlek, fil-vaganzi u fis-Sajf ikollna wkoll tfal sa ħames snin.

    X’inhu l-iskop ta’ childcare centre?

    Inizzjalment l-iskop huwa illi t-tfal jilħqu jidraw il-firda minn mal-omm, li aktar tard trid issir bilfors minħabba l-attendenza fl-iskola tal-kindergarten. Iżda child care centre joffri lit-tfal ħafna aktar minn hekk. Permezz tat-taħlit ma’ tfal oħra, it-tfal jitgħallmu wkoll diversi kapaċitajiet bażiċi bħal dik li jissoċċjalizzaw u jikkomunikaw ma’ tfal oħra. Jitħarrġu f’dawn l-affarijiet b’mod sottili, mingħajr lanqas biss ma jindunaw. Għax kollox isir permezz tal-logħob. Fiċ-ċentri tagħna, għandna jattendu wkoll numru ta’ tfal barranin u dan iservi ta’ vantaġġ kemm għat-tfal Maltin u kemm għat-tfal barranin infushom, li wħud minnhom saħansitra jitgħallmu jitkellmu bil-Malti permezz tat-tfal l-oħra. Iżda finalment l-iskop prinċipali tagħna huwa illi t-tfal jieħdu pjaċir.

    X’attivitajiet isiru fic-childcare centres?

    Is-servizz li noffru aħna mhux biss servizz ta’ babysitting imma ta’ Educare (jiġifieri li filwaqt li nieħdu ħsieb it-tfal, nedukawhom ukoll). Għaldaqstant il-carers tagħna huma kollha kwalifikati f’Early Childhood Education. L-attivitajiet li jsiru fiċ-ċentri tagħna huma kollha bbażati fuq il-PILESS (Physical, Intellectual, Language, Emotional, Social & Spiritual Development). Għalhekk naraw illi kull meta qed nagħmlu xi attività, din tkun maħsuba biex tolqot kemm jista’ jkun minn dawn il-punti. Fost il-bosta attivitajiet li nagħmlu hemm it-tpinġija, il-krafts, l-istory-telling u l-kant. Għandna wkoll ħafna ġugarelli, logħob edukattiv u kotba.

    X’inhuma l-benefiċċji ta’ dawn iċ-ċentri?

    Kif qed tara, il-benefiċċji huma bosta. F’ċentri bħal dawn it-tfal ma jitħallewx quddiem xi sett tat-TV, ma jagħmlu xejn, imma jitħarrġu f’kapaċitajiet bażiċi li aktar tard ikunu jridu jużaw anki l-iskola. Bħala parti mit-taħriġ tiegħi personali, jiena għamilt 100 siegħa fl-iskola tal-kindergarten ta’ Marsaskala u allura nista’ nibni aħjar il-programmi tiegħi ħalli nipprepara lit-tfal għas-sistema tal-iskola. It-taħriġ tagħna jgħinna wkoll nindunaw b’xi problema fl-iżvilupp tat-tfal u b’hekk id f’id mal-ġenituri, nkunu nistgħu naħdmu biex jekk jista’ jkun, il-problema tiġi kkoreġuta jew għall-inqas indirizzata. Benefiċċju ieħor huwa illi f’dawn iċ-ċentri t-tfal irabbu ċerta immunità għall-mikrobi komuni. Dawk it-tfal li jibqgħu d-dar u ma jitħalltux ma’ tfal oħra ma jkollhomx immunità u jkollhom jgħaddu minn dan il-perjodu waqt l-ewwel sena tal-kindergarten.

    Il-benefiċċji taċ-ċentri jgawdu minnhom ukoll il-ġenituri. Hawnhekk ma jersqux biss ġenituri li jmorru għax-xogħol. Illum il-mentalità inbidlet ħafna u l-kelma tiġri wkoll. Il-progress fit-tfal kulħadd jieħu pjaċir bih. Barra minn hekk, dawk il-ġenituri li jkollhom wild wieħed, jitgħallmu jinqatgħu bil-mod minn dik ir-rabta qawwija minn ma’ wliedhom. Mhux it-tfal biss iħossuha l-firda meta jmorru l-iskola! Dik l-omm li f’daqqa waħda ssib ruħha weħidha d-dar, tbati wkoll. Fl-istess ħin, meta t-tfal jattendu fiċ-ċentri, l-omm ikollha ftit ħin liberu għaliha biex tagħmel l-affarijiet tagħha u meta t-tfal jirritornaw id-dar, l-omm ikollha aktar ċans tgħaddi ħin magħhom b’mod trankwill.

    X’diffikultajiet tiltaqgħu magħhom f’dan ix-xogħol?

    Ċertu ġenituri fil-bidu jkollhom daqsxejn dubju humiex qed jagħmlu sew li jħallu lil uliedhom fiċ-ċentri. Aħna konxji illi magħna qed jiġu afdati l-egħżeż teżori tagħhom u nafu illi fil-bidu hawn min isibha diffiċli. Iżda ftit ftit, ir-rapport jinbidel ħafna tant li dawn il-ġenituri jispiċċaw ħbieb tal-qalb tagħna. Diffikultà oħra hija illi mhux it-tfal kollha jkunu lesti biex jinqatgħu mill-omm jew min-nanniet. F’dawn il-każi aħna nirrakkomandaw illi t-tfal jitħallew għandna gradwalment, siegħa siegħa biex b’hekk nagħtuhom ċans jidraw. Din it-tranżizzjoni hija importanti ħafna għax jekk ma ssirx sewwa, aktar il-quddiem it-tfal ser isibu diffikultà biex jidraw l-iskola. L-inkwiet fil-familji huwa kwistjoni oħra li niltaqgħu magħha u aħna rridu noqogħdu attenti li nagħtu l-protezzjoni xierqa lil dawn it-tfal. Problema oħra hija l-mard fit-tfal. Aħna nagħtu ċ-ċans li meta t-tfal jimirdu ma jintilfux il-flus li jitħallsu għax ikunu jistgħu jiġu f’ġurnata oħra. Iżda ssib min jibqa’ jinsisti li t-tifel m’għandux mard li jittieħed u f’dan il-każ ikolli nitlobhom ċertifikat mingħand it-tabib li jiċċertifika li t-tifel ikun tajjeb biex jattendi fiċ-ċentru biex b’hekk nevita l-mard minn fuq it-tfal l-oħra. Jeżistu diffikultajiet bħal f’kull xogħol ieħor imma s-sodisfazzjon jegħleb il-problemi kollha.

    X’parir tagħti lil dawk il-ġenituri li jixtiequ jibgħatu lit-tfal tagħhom f’xi child care centre?

    Li jduru diversi ċentri u jaraw il-postijiet b’għajnejhom. Li jikkonfermaw illi ċ-ċentri huma liċenzjati kemm minħabba l-professjonalità u kif ukoll għax il-gvern joffri eżenzjoni mit-taxxa lil dawk il-ġenituri li jibgħatu lit-tfal tagħhom f’childcare centres liċenzjati. Issib min iċempillek u jistaqsik bilkemm iżżomm is-siegħa. Dak mhux prinċipju li trid taħdem fuqu meta inti qed tikkonsidra li tafda lill-uliedek ma’ xi ħadd. Trid tikkonferma illi l-post hu adattat, li m’hemmx periklu, li hemm ambjent pjaċevoli u li t-tfal qed jieħdu l-aqwa servizz. Iċ-ċentri jeżistu biex jagħtu servizz lill-ġenituri li qed iħallsu, però wkoll lit-tfal li qed jużawh. L-għan taghna huwa li naħdmu id f’id mal-ġenituri, però qatt li nieħdu posthom.  Aħna naċċertaw li t-tfal ikunu qed jigu ikkurati b’imħabba u tenerezza.

    (Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-31 ta’ Mejju 2009)

    2009.05.31 / no responses / Category: Torca - Perspettivi

  • IL-KAĊĊA – KWISTJONI TAĦRAQ

    Il-kaċċa hija kwistjoni taħraq f’pajjiżna. Issib lil min huwa favurha u jemmen li hi dritt sagrosant li wieħed jipprattikaha bħala passatemp. Oħrajn jemmnu illi l-kaċċa hija sempliċiment qtil ta’ ħlejjaq innoċenti u li għandha tiġi abolita għal kollox. Min-naħa l-oħra, ssib uħud illi l-kaċċa jaċċettawha, basta tkun legali.

    Iltqajna mal-membri ta’ żewġ għaqdiet illi din il-kwistjoni jgħixuha kuljum u staqsejnihom ftit mistoqsijiet biex naraw kif jaħsbuha.

    INTERVISTA: JOE PERICI CALASCIONE – PUBLIC RELATIONS OFFICER FKNK

    Il-Birdlife u għaqdiet oħra jsostnu illi l-kaċċa illegali f’Malta hija allarmanti. X’inhuma l-kummenti tiegħek?

    Joe Perici CalascioneKollox hu relattiv fil-ħajja u għaldaqstant ċerti aġġettivi bombastiċi illum drajnihom u m’għadhomx jimpressjonawna. Tali aġġettivi jintużaw mill-attivisti anti-kaċċa sabiex jimpressjonaw lil dak is-settur tal-poplu Malti u anki dak internazzjonali li mhumiex intiżi fis-suġġett. Min hu dak li jista’ jgħid liema hu l-livell li tagħmel il-kaċċa “aċċettabbli” jew “allarmanti”? Għalija, kull attivita’ ta’ kaċċa illegali hija ħażina u għandha titrażżan bi sforz komuni bejn il-partijiet kollha konċernati.

    Taħseb li l-kaċċa illegali qed tiżdied?

    Le. U dan huwa fatt li jista’ jarah kull min verament jinteressah ikun hemm fl-għalqa jum wara jum. Il-fatti konkreti huma bosta u daqstant l-argumenti. Meta fis-snin li għaddew kien hawn problema ta’ kaċċa illegali ġejja minn snin kbar ta’ qabel, minħabba liġijiet li ftit biss kienu jafu li jeżistu għax ma kien hawn ebda nfurzar ta’ xejn, l-FKNK u l-Birdlife kienu ngħaqdu flimkien fuq Bord sabiex bl-għajnuna tal-Korp tal-Pulizija, ta’ l-Armata Lokali u tad-Direttur ta’ l-Ambjent isolvu din il-problema. It-tnejn li aħna ftehemna li ma konniex ser niktbu jew nitkellmu kontra xulxin fil-pubbliku u li ser naħdmu flimkien u s-sitwazzjoni bdiet tirranġa ruħha. Imma l-Birdlife Malta kisru dan il-qbil u erġajna morna l-baħar. Illum nemmen li l-Birdlife Malta jaqblilha li ġġiegħel lil min jemmen li hawn il-kaċċa illegali f’Malta għax kieku l-funzjoni tagħha tispiċċa.

    Temmen illi ċertu prattiċi illegali tal-kaċċa għandhom il-protezzjoni ta’ wħud f’pożizzjonijiet influwenti f’Malta?

    Din il-mistoqsija hija waħda delikata ħafna. Proprju ftit tal-ġranet ilu l-FKNK kellha tgħaddi minn investigazzjoni minħabba l-fatt li l-mod li bih esprimit ruħha fi stqarrija li għamlet, fejn issemma’ dan il-punt, seta’ ġie interpretat ħażin. Fir-realta’ l-għajta tal-FKNK kienet indirizzata biex l-awtoritajiet jagħmlu sforz serju ħalli jeqirdu lil dawk il-ftit individwi li jippersistu li jkomplu jagħmlu l-ħsara lin-namra tradizzjonali tagħna. Dwar dan il-punt għalhekk nixtieq nieqaf hawn minħabba li l-investigazzjoni għadha għaddejja.

    Jista’ jkun li r-rapporti li jidhru fuq il-media qed jiġu esaġerati bil-ħsieb li tiġi abolita l-kaċċa f’Malta?

    Bla ebda dubju! Din il-kampanja li tuża il-Birdlife Malta tispikka partikolarment fis-sensazzjonaliżmu tal-media. Ġejna fi stat li l-kaċċa saret issue nazzjonali. Il-media illum tifforma parti mis-soċjeta’ tagħna u għalhekk għandha obbligu li tirraporta l-verita’ mingħajr ma tkun preġudikata. Jiddispjaċina meta naraw illi ċertu ġurnali u mezzi oħra jippersistu li jxandru biss il-messaġġ ta’ naħa waħda. Aħna kaċċaturi u nassaba u d-dmir tagħna huwa li niddefendu l-kaċċa u l-insib illegali u tradizzjonali tal-Maltin u l-Għawdxin.

    X’kampanji edukattivi qed torganizzaw għall-membri tal-Federazzjoni tagħkom u għall-pubbliku in ġenerali?

    L-FKNK taħdem kontinwament sabiex tkun tista’ tinvesti f’kampanji ta’ tagħlim u għarfien ta’ diversi aspetti tal-kaċċa, insib u konservazzjoni. Madanakollu il-problemi huma bosta, għalkemm uħud minnhom jispikkaw partikolarment. Dawn huma l-finanzi, is-sitwazzjoni dwar il-liġijiet u r-regolamenti lokali, kif ukoll il-fatt li l-FKNK taħdem biss bil-volontarjat. Jiddispjaċini ngħid per eżempju, illi t-talba tagħna għall-laqgħa mal-Ministru ta’ l-Edukazzjoni għadha ma ġietx milqugħa minkejja li din saret hekk kif ġie maħtur il-kabinett il-ġdid tal-Gvern. Dawn huma kollha elementi li jixhdu illi akkost ir-rieda tajba tal-FKNK, din ma tista’ twettaq xejn peress li ma ssib għajnuna minn imkien.

    Għaliex issostnu li qed issir kampanja ta’ mibegħda kontra l-kaċċaturi u n-nassaba mill-Birdlife u għaqdiet oħra?

    Ħafna mir-risposta għal din id-domanda diġà tkellimt fuqha iktar kmieni. Kien hemm żmien meta l-FKNK u l-Birdlife Malta kienu saru veru qrib xulxin u kont emmint illi fl-aħħar il-Birdlife kienet ser taċċetta l-kaċċa u l-insib legali. Madanakollu dan l-aħħar il-Birdlife hija mmexxija minn direttur eżekuttiv ġdid Tolga Teluge li aktar huwa strateġist pjuttost minn amoruż ta’ l-agħsafar. Dan mill-ewwel ħareġ bi stqarrijiet illi kien ser jeħles il-kampanja Maltija u Għawdxija mill-kaċċaturi u n-nassaba Maltin u Għawdxin. Fejn kien hemm xi forma ta’ ftehim komuni, dan ra kif żera’ l-mibegħda u l-istmerrija lejna. Konsegwentement ir-relazzjoni bejn l-FKNK u l-Birdlife Malta marret ħafna għall-agħar.

    Liema huma l-impatti ambjentali li qegħdin jikwetawkom?

    L-impatt ambjentali li l-iktar li jinkwetana huwa t-telf kontinwu ta’ abitat naturali. L-ispekulazzjoni għall-bini u għall-proġetti qegħdin kull ma jmorru jieklu mill-ftit li fadal. Il-problema tal-kambjament tal-klima huwa wkoll ta’ min jagħtih importanza għax għadna ma nafux kif ser jolqotna. Imbagħad hemm l-użu multiplu ta’ l-art; xi ħaġa li aħna nemmnu li tista’ tgħin fis-sitwazzjoni ta’ llum.

    Taħseb li ż-żoni tal-kaċċa għandhom ikunu esklużivament ristretti għall-inħawi partikulari bħalma huma r-riservi naturali?

    Min jaf għalfejn il-pubbliku in ġenerali ma jsib ebda oġġezzjoni li qiegħed jiġi kategorikament miċħud milli jidħol f’ċerti żoni li hemm f’idejn il-Birdlife Malta imma jippretendi li bi dritt jidħol mingħajr ebda riserva f’kull żona immaniġġjata mill-FKNK? Mela mhux l-istess huma żoni f’Malta f’idejn l-NGO’s? Dan ikompli juri kif il-mentalità ta’ mibegħda kontra l-kaċċaturi u n-nassaba qegħdha tidħol f’kollox. L-FKNK tapprezza li l-poplu Malti għandu jkollu l-iżvog tiegħu u jgawdi l-kampanja. Huwa għal dan il-għan illi fiż-żoni tal-FKNK issib picnic sites li huma aċċessibbli għall-pubbliku.

    Għaliex il-Miżieb huwa żona importanti għall-kaċċaturi u n-nassaba Maltin?

    Il-Miżieb kienet ġiet fdata lill-FKNK fit-tmeninijiet. F’dak iż-żmien il-post kien sar speċi ta’ miżbla u kważi inaċċessibbli. Minnufih l-FKNK kienet ħolqot sotto-kumitat fi ħdanha sabiex jieħu f’idejh l-immaniġġjar ta’ dan il-post. Snin ta’ tindif u rimi ta’ skart domestiku flimkien maż-żbir tas-siġar taħt is-superviżjoni tad-Dipartiment ta’ l-Agrikoltura, ġabu l-Miżieb kif nafuh illum – post fejn il-pubbliku jieħu pjaċir imur. Barra minn hekk, il-Miżieb iħaddan fih mijiet ta’ kaċċaturi u nassaba, membri tal-FKNK u għalhekk għandu importanza vitali għalina.

    X’relazzjonijiet għandkom ma’ organizazzjonijiet oħra lokali u internazzjonali u x’għajnuna tingħataw minn għandhom?

    Illum l-FKNK hija Organizzazzjoni rikonoxxuta kemm lokalment kif ukoll internazzjonalment bħala l-Federazzjoni Maltija li tiddefendi l-kaċċa, l-insib u l-konservazzjoni. L-FKNK hija membru sħiħ tal-FACE fejn hija irrappreżentata fuq il-Bord ta’ l-Assemblea Ġenerali b’vot ugwali għal dak ta’ kull pajjiż ieħor. Aħna wkoll membri ta’ l-International Council for Game and Wildlife Conservation (CIC) kif ukoll membru fundatur tal-Friends of Traditional Hunting of the EU (AECT). Il-FACE tat għajnuna imprezzabbli lilll-FKNK. Kienet din l-għaqda li kkummissjonat rapport xjentifiku sabiex janalizza l-impatt tal-kaċċa f’Malta fuq id-dinamika tal-popolazzjoni u l-istat ta’ konservazzjoni ta’ l-ispeċi li nikkaċċjaw. Il-FACE qegħdha anki illum tgħin sabiex jinstab l-aħjar mezz ta’ kif tista’ tiġi applikata deroga għall-prattiċi tradizzjonali tagħna.

    Kemm taħseb illi l-għaqdiet barranin għandhom dritt li jintervjenu fi kwistjonijiet li wieħed jista’ jqis li huma lokali?

    Fl-ewwel lok wieħed irid jara dawn l-għaqdiet x’qed jiggwadanjaw minn dawn l-attivitajiet? It-tieni trid tanalizza l-metodoloġija li biha jiffaċċjaw il-każ. It-tielet analiżi għandha tkun jekk dawn ġewx hawn għax f’pajjiżhom irnexxielhom jeqirdu kull tip ta’ attività illegali u allura għandhom sitwazzjoni perfetta u allura ġew hawn biex jgħinu lill-Birdlife Malta fil-ħidma kbira tagħhom. Imma possibbli f’dawn il-gżejjer spiċċa kull sens ta’ patrijottiżmu tant li għadna nħossuna servili għall-barrani? Kemm minnkom jew aħjar kemm minn tal-Birdlife Malta marru l-Ġermanja jew il-Gran Brettanja sabiex jinvestigaw attivitajiet illegali li jseħħu f’dawn il-postijiet? L-FKNK tistmerr kull att ta’ kaċċa illegali u m’għandha bżonn ta’ l-ebda barrani li jiġi jinvestiga bi skop li jagħmel ħsara anki lid-dilettanti legali bi skuża ta’ xi att illegali.

    Kif intlaqtet l-FKNK bi sħubija sħiħa fl-Unjoni Ewropeja?

    Ma naħsibx li hemm wisq x’wieħed jista’ jgħid dwar dan il-punt. M’hemm ebda pajjiż li sar membru sħiħ ta’ l-Unjoni Ewropeja li ma tilifx b’xi mod jew ieħor mill-kaċċa li kien jipprattika qabel is-sħubija. Malta ma kinetx eċċezzjoni. Id-differenza ta’ bejn il-kaċċaturi Ewropej l-oħra kollha u aħna l-Maltin hija li dawk l-oħra tilfu ftit mill-ħafna li kellhom, filwaqt li aħna tlifna kollox!

    Kemm taħseb li l-wegħdiet li sarulkom qabel l-elezzjoni jistgħu jinżammu?

    Sa ftit żmien ilu kont wieħed mill-ottimisti li kont nemmen li nistgħu insalvaw dak li kien tagħna bi dritt. Illum, wara l-ewwel deċiżjoni li ttieħdet mill-Qorti Ewropeja tal-Ġustizzji dwar il-Miżuri Temporanji għall-kaċċa fir-rebbiegħa għall-gamiema u s-summiena, jien sirt xettiku ferm. Il-wegħdiet pri-elettorali u pri-Elezzjoni Ġenerali kienu ċari u mingħajr ekwivoċi. Dawn il-wegħdiet ma ħarġux minn xi partit politiku u allura wieħed seta’ jgħid li kienet propoganda politika. Imma ntbagħtu personalment lill kull kaċċatur u nassab liċenzjat mill-Prim Ministru ta’ dak iż-żmien. Il-problema tkompli tiżdied meta anki l-Prim Ministru ta’ llum, responsabbli mill-affarijiet tagħna, għoġbu jkompli jiċħad lid-dilettanti minn nofs Settembru wara nofs inhar u qata’ l-istaġun ta’ l-insib ħesrem. Meta nara hekk inħossni tassew xettiku li xi darba għad ikollna eżitu pożittiv.

    L-FKNK taqbel illi għandha titwaqqaf il-Wildlife Crime Unit, kif qed tissuġġerixxi l-Birdlife?

    ALE, Pulizija lokali, Wildlife Crime Unit, huma kollha ismijiet. L-FKNK taqbel li għandu jkun hemm organu serju, hu x’inhu, li jieħu ħsieb l-enfurzar tar-regolamenti. L-importanti hu li tali organu jimxi b’mod serju u mhux jaġixxi ta’ prosekutur, il-ġurija u l-bojja. Fuq kollox m’għandu qatt jitfa’ ‘l kulħadd f’keffa waħda daqs li kieku l-kaċċaturi u n-nassaba kollha huma kriminali.

    ———————————————————————————————————————————————-

    INTERVISTA: GEOFFREY SALIBA – CAMPAIGNS CO-ORDINATOR BIRDLIFE (MALTA)

    Fl-opinjoni tiegħek kemm taħseb li hi mifruxa l-problema tal-kaċċa illegali?

    Geoffrey SalibaDis-sena sibna li l-kaċċa illegali mhux talli hija mifruxa imma hija agħar mis-sena l-oħra. Per ezżempju, it-timijiet tar-Raptor Camp li għadu kemm kellna, raw kaċċa illegali fil-parti l-kbira tal-postijiet f’Malta u f’Għawdex li kienu qed jissorveljaw. Daħlulna wkoll numru kbir ta’ tajr ferut (fil-biċċa l-kbira tajr tal-priża) minn ħafna nħawi, anke minn fuq il-baħar. Għalhekk m’hemmx dubju li l-problema hija mifruxa.

    Taħseb li l-kaċċa illegali qed tiżdied?

    S’issa l-kaċċa illegali dil-ħarifa kienet ħafna agħar mis-sena l-oħra. Għadna qed nanalizzaw ir-riżultati mir-Raptor Camp imma biżżejjed tara kemm għasafar feruti b’tiri ta’ snieter daħlulna reċentement. F’dawn l-aħħar ġimagħtejn biss ġabulna 26 għasafar feruti, kollha ta’ speċi protetti. Fl-istess perjodu s-sena l-oħra, daħlulna disgħa biss, jiġifieri dis-sena kellna t-triplu. Trid tifhem ukoll li dawn huma biss ix-xifer tal-iceberg, għax biex tajra tispiċċa għandna trid l-ewwel ma jkunx sabha l-kaċċatur li sparalha, u t-tieni jrid ikun sabha xi ħadd li lest jgħaddihielna.

    Temmen illi ċertu prattiċi illegali tal-kaċċa għandhom il-protezzjoni ta’ wħud f’pożizzjonijiet influwenti f’Malta?

    Din allegazzjoni li l-FKNK għamlet fi stqarrija riċenti. Aħna ma nikkummentawx u ma nispekulawx jekk ma jkollniex provi.

    Jista’ jkun li r-rapporti li jidhru fuq il-media qed jiġu esaġerati bil-ħsieb li tiġi abolita l-kaċċa f’Malta?

    L-istqarrijiet kollha tagħna huma bbażati fuq fatti xjentifiċi. Aħna ma nesaġerawx ir-rapporti imma sempliċiment nikxfu u nuru l-verità. L-iskop tagħna huwa li nwaqqfu l-kaċċa illegali, mhux li nabolixxu l-kaċċa legali u sostenibbli.

    X’kampanji edukattivi qed torganizzaw għall-membri ta’ l-organizazzjoni tagħkom u għall-pubbliku in ġenerali?

    Il-BirdLife għandha programm sħiħ ta’ edukazzjoni ambjentali fl-iskejjel li jimxi id f’id mal-kurrikulu nazzjonali. Dal-programm jismu Dinja Waħda u jsir volontarjament f’ħafna skejjel primarji Maltin. Barra minn hekk, norganizzaw diversi attivitajiet għall-membri tagħna li permezz tagħhom in-nies jiġu f’kuntatt man-natura u b’hekk jifhmuha aħjar. Eżempju ta’ dan kienet ir-Raptor Day li organizzajna dan l-aħħar fil-Buskett – din kienet opportunità tajba għall-membri biex igawdu l-ispettaklu tal-passa.

    L-FKNK jakkużaw lill-BirdLife li qed imexxu ‘l quddiem kampanja ta’ mibegħda kontra l-kaċċaturi u n-nassaba. X’tikkumenta?
    Il-BirdLife temmen li l-kaċċa illegali hija problema serja u li trid tissolva. Ħafna kaċċaturi stess jaqblu ma’ dal-ħsieb u anke talbu lill-FKNK biex tieħu pożizzjoni aktar ħarxa u proattiva kontra l-kaċċa illegali, ħaġa li s’issa għadha qatt ma saret. Il-BirdLife tikkampanja kontra l-kaċċa illegali, u kif għedna diversi drabi, qatt ma ħadna pożizzjoni kontra kaċċa legali u sostenibbli. Dwar il-”kampanja ta’ mibegħda” nfakkrek li l-istqarrijiet tal-FKNK kontinwament iwasslu sentimenti ksenofobici u dikjarazzjonijiet foloz. Dawn joħolqu konfużjoni fost il-kaċċaturi u jistgħu jwasslu wkoll għal riperkussjonijiet serji fuq is-sigurta’ tal-membri stess tal-BirdLife li jkunu fuq barra qed jagħmlu riċerka.

    Liema huma l-impatti ambjentali li qegħdin jinkwetawkom?
    Bħalissa l-kaċċa u l-insib illegali huma żewġ problemi ambjentali kbar f’Malta. Il-kaċċa illegali, per eżempju, hija r-raġuni prinċipali għaliex diversi għasafar protetti (bħall-Bies u l-Barbaġann) m’għadhomx ibejtu f’Malta. Madankollu hemm diversi impatti negattivi oħrajn li jeħtieġu attenzjoni serja, fosthom il-bidla fil-klima, iż-żieda fil-popolazzjoni, it-tniġġis u l-firxa tal-bini.

    Il-BirdLife iddikkjarat illi hemm ħdax-il żona f’Malta illi għandhom jiġu meqjusa bħala żoni protetti għall-għasafar. S’issa erbgħa biss minn dawn il-postijiet huma rikonoxxuti bħala riservi. X’taħseb li qed iżomm lill-MEPA milli tieħu azzjoni?

    Mill-ħdax-il IBA (Important Bird Area) li l-BirdLife iddikjarat, il-MEPA għarfet biss erbgħa fit-totalità tagħhom, u sitta oħra ngħataw protezzjoni parzjali. Fid-19 Settembru 2008 l-MEPA tat stat sħiħ ta’ SPA lill-ħdax-il waħda, u dan kien pass pożittiv. Imma tibqa’ l-kwistjoni ta’ dawk is-sitt IBAs li huma parzjalment protetti, fosthom Ta’ Ċenċ, li għad iridu jissolvew.

    Jidhirlek li l-inħawi tal-Miżieb għandu jibda jitqies bħala żona protetta mill-kaċċa?

    Waqt il-passa, it-tajr tal-priża li jasal tard wara nofsinhar, jipprova jgħaddi l-lejl hawn Malta biex imbagħad ikompli l-vjaġġ l-għada. L-iktar post importanti għal dan huwa l-Buskett – f’lejla waħda, n-nies tar-Raptor Camp, dis-sena raw minn 500 sa 600 tajra tal-priża nieżla torqod hemmhekk. Il-Miżieb huwa wkoll masġar kbir u jiġbed lejh ukoll numru ta’ tajr fil-ħarifa biex jgħaddi lejl hemmhekk. Sfortunatament rajna ħafna kaċċa illegali fuq tajr tal-priża fil-Miżieb, inkluż kaċċaturi deħlin għalihom bil-lejl bi dwal qawwijin. F’dawn l-aħħar jiem, minn hemmhekk, daħlulna biss biss żewġ Bghadan Ħomor feruti b’tiri ta’ snieter. Għalhekk huwa inaċċettabbli li post bħal dan, daqshekk importanti għat-tajr tal-priża, jispiċċa nukleu ta’ kaċċa illegali! Bla dubju dawn l-attivitajiet iridu jiġu kontrollati serjament.

    X’relazzjonijiet għandkom ma’ organizazzjonijiet oħra lokali u internazzjonali u x’għajnuna tingħataw minn għandhom?
    Il-BirdLife International hija sħubija rinomata ta’ għaqdiet ambjentali minn madwar id-dinja, u li tagħhom BirdLife Malta hija membru. L-għaqdiet jgħinu lil xulxin billi jaqsmu bejniethom tagħrif xjentifiku u jużaw metodi standardizzati ta’ riċerka sabiex iħaffu l-qsim ta’ dat-tagħrif. BirdLife Malta tikkontribwixxi wkoll f’dir-riċerka internazzjonali u tibbenefika wkoll billi tirċievi għajnuna teknika minn Partners li jkunu fuq proġetti simili.

    Kemm taħseb illi l-għaqdiet barranin għandhom dritt li jintervjenu fi kwistjonijiet li wieħed jista’ jqis li huma lokali?

    L-għasafar li jpassu minn Malta jiġu mill-Ewropa fejn ikunu bejtu jew mill-Afrika fejn ikunu għaddew ix-xitwa. Għalhekk dak li jiġri f’Malta jew fi kwalunkwe pajjiż ieħor fir-rotta tal-passa, jaffettwa l-popolazzjonijiet ta’ dawn l-għasafar fuq skala Ewropeja. Għaldaqstant huwa faċli tifhem għaliex għaqdiet internazzjonali jieħdu interess fl-attività illegali li ssir f’pajjiżna. Il-verità hi li ftit ħafna huma l-kwistjonijiet li tista’ verament tikkunsidrahom “lokali”, għax tista’ tgħid illi kull ħaġa li ssir f’pajjiż taffettwa b’xi mod pajjiżi oħrajn.

    Kif intlaqtet il-BirdLife bi sħubija sħiħa fl-Unjoni Ewropeja?
    Bħala għaqda, ġejna affettwati tista’ tgħid bħal għaqdiet oħrajn. Fir-rigward ta’ l-għanijiet tagħna, id-dħul fl-UE ġab liġijiet aħjar vis-a-vis kaċċa u insib, bis-sahha tal-Birds Directive. Dan kien pass ‘il quddiem għal ħarsien serju tal-għasafar.

    Għaliex il-BirdLife tħoss li għandha titwaqqaf il-Wildlife Crime Unit?
    Bħalissa l-ALE hija l-iskwadra prinċipali responsabbli minn atti kriminali kontra n-natura. Madankollu din l-iskwadra hija batuta kemm f’dak li huwa nies kif ukoll f’vetturi. Barra minn hekk, l-ALE spiss ikollha tieħu ħsieb attivitajiet oħra – per eżempju fis-sajf l-uffiċċjali tagħha jkunu fuq “beach patrol”. Dan ifisser illi fi żminijiet importanti tas-sena ma jkun hemm ħadd biex jieħu ħsieb każijiet ta’ kaċċa illegali. Għalhekk skwadra għal kontra Wildlife Crime hija kruċjali biex tikkonċentra fuq kaċċa u insib illegali – flimkien ma’ atti kriminali oħrajn fuq in-natura – matul is-sena kollha. Skwadra bħal din tkun ta’ benefiċċju għall-pajjiż. Importanti wkoll li skwadra bħal din ikollha anke uffiċċjali li jaħdmu under-cover, li jkunu b’hekk jistgħu jiġbru tagħrif fuq attività illegali b’mod aktar effettiv.

    Hemm xi punti li l-BirdLife u l-FKNK jaqblu fuqhom? Liema huma?
    L-FKNK hija membru tal-FACE, il-Federazzjoni Ewropeja ta’ Kaċċaturi. Il-FACE għandna ftehim mal-BirdLife International, li tagħhom BirdLife Malta hija msieħba. Dan il-ftehim jirrigwarda l-implimentar tal-Birds Directive billi jikkunsidra wkoll gruppi interessati bħal għaqdiet ambjentali u għaqdiet ta’ kaċċaturi. Il-BirdLife Malta u l-FKNK huma t-tnejn marbutin b’dal-ftehim li jonoraw il-Birds Directive. Imma naturalment l-FKNK mhix tonora dal-ftehim peress li tinsisti kontinwament u bla ġustifikazzjoni li Malta tidderoga mill-Birds Directive.

    (Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-5 t’Ottubru 2008)

    2008.10.05 / no responses / Category: Torca - Perspettivi