ILMA TAX-XITA MORMI L-BAĦAR

F’dawn l-aħħar jiem, fil-gżejjer tagħna niżel ammont kbir ta’ xita. Uħud isostnu li din hija barka meta pajjiżna huwa tant nieqes mill-ilma. Imma fir-realtà x’qed jiġri mill-ilma tax-xita? Qegħdin ingawdu minnu jew il-biċċa l-kbira tiegħu qiegħed jintilef fix-xejn?

Dorna ma’ diversi postijiet f’Malta u Għawdex u nnutajna li ħafna mill-ilma qiegħed letteralment jintrema l-baħar.

Meta qed jintefqu tant flejjes biex jitħaddmu l-impjanti tar-reverse osmosis, għaliex qed nippermettu din il-ħela?

Huwa evidenti illi ma jeżistix ippjanar tajjeb għall-immaniġġjar ta’ dan ir-riżors. Kull ġurnata, il-bini u t-triqat li jinbnew, qed jisirqu ftit aktar mill-art agrikola ta’ pajjiżna u jkomplu jżidu l-problema tal-assorbiment tal-ilma. Dan huwa wkoll il-kaġun tal-għargħar li jikkawża diversi ħsarat f’postijiet bħal Bikirkara u l-Imsida.

Jekk l-ilma tax-xita ma jkunx jista’ jiġi assorbit mill-art, dan jispiċċa jaqbad kors partikolari u jibqa’ nieżel lejn sors. Peress li Malta u Għawdex huma gżejjer, jekk dan l-ilma ma jiġix direzzjonat f’lokazzjoni apposta, finalment ser jasal sal-baħar u jintilef. Ir-riżultat huwa tnaqqis fl-ilma tal-pjan u nfiq ta’ flus biex niġġeneraw aktar ilma.

Fatt ieħor huwa illi dan l-ilma jġorr kull ma jsib fi triqtu u jikkaġuna diversi konsegwenzi fosthom:

(i)                         it-telf tal-ħamrija mill-egħlieqi;

(ii)                      il-ġarr ta’ pestiċidi mill-egħlieqi bil-possibilità li jitħallat mal-bqija tal-ilma użat għax-xorb;

(iii)                    il-ġbir ta’ skart bħall-karti, fliexken tal-plastik eċċ li jispiċċaw fil-baħar;

(iv)                   inkonvenjenza għal min jgħix, jimxi jew isuq f’dawn it-triqat.

Jeżistu diversi possibilitajiet biex jinġabar l-ilma tax-xita bħal:

(i)                         infurzar li f’kull dar li tinbena jkun hemm bir;

(ii)                      bini ta’ ‘catchment areas’ fejn l-ilma jinġabar u jitqassam fl-egħlieqi jew lura mal-ilma tal-pjan fosthom: ġibjuni taħt wesgħat kbar bħal roundabouts, bandli, parking areas, supermarkets u taħt it-triqat il-ġodda;

(iii)                    tħawwil ta’ siġar mad-dawra ta’ wesgħat kbar (fejn possibbli) bħal bandli, parking areas, binjiet kbar u supermarkets.

Minflok ippjanar għall-ġbir tal-ilma tax-xita, mir-ritratti li ħadna, jidher ċar illi l-ilma qiegħed jitħalla jew wisq agħar – jiġi direzzjonat apposta – biex jintrema l-baħar.

Nafu x’aħna nagħmlu?

Meta ser issir strateġija serja biex il-problema tat-telf tal-ilma tax-xita tiġi indirizzata?

(Dan l-artiklu ġie ppubblikat fit-Torċa tal-15 ta’ Marzu 2009)

Share on Facebook